Калі мне ў канцы мінулага тыдня патэлефанавалі з Адміністрацыі прэзідэнта і запрасілі на будучую прэс-канферэнцыю з вядучымі беларускімі медыямі, я хоць і не чакаў, але не моцна здзівіўся.
Прыемна, што наша ўлада нарэшце прызнала існаванне медыяў у байнэце. Здзівіўся толькі, чаму абралі мяне, а не галоўнага рэдактара. Тым больш што я нават не журналіст. Аднак мне патлумачылі, што запрашаюць толькі першых асоб.
У 9.50 я быў на прахадной новага Палаца Незалежнасці з боку вул. Арлоўскай. Ва ўсіх удзельнікаў адабралі ўсе сродкі сувязі, гуказапісу і фотакамеры, патлумачыўшы, што фармат сустрэчы — не прэс-канферэнцыя, а жывыя зносіны. За адным выключэннем: БелТА вяла відэазапіс і рыхтавала нататкі па ходзе сустрэчы. Яшчэ ў зале было некалькі камер.
Па фармаце імпрэза ўсё ж аказалася падобнай на прэс-канферэнцыю, паколькі прэзідэнт не задаваў ўдзельнікам пытанняў, а толькі адказваў.
Палац
Палац Незалежнасці ўнутры аказаўся ўнушальным, аздобленым салідным каменем, месцамі рэльефна ўпрыгожаным пад беларускую вышыўку: як на сцягу, толькі ў колеры натуральнага каменя. Люстры на выгляд з чэшскага крышталю. Вестыбюль падобны адначасова на хол Палаца Рэспублікі, а афармленне — на Прэзідэнт-Гатэль. Туалет — на ўзроўні добрых рэстаранаў: з аўтаматыкай, разавымі махрыстымі ручнікамі для выцірання рук і аднаразовым сядзеннямі. Радуе, што хоць дзесьці ў дзяржаўных установах ёсць добрыя прыбіральні. А то ў многіх салідных дзяржаўных установах прыбіральні да гэтага часу можна знайсці па паху.
У 10.40 нас праводзілі на другі паверх у абсалютна круглую залу без вокнаў, што нагадвала аналагічную залу ў Нацыянальнай бібліятэцы. У цэнтры залы стаяў пастамент, пакрыты дываном з белых кветак, што выклікала ў шэрагу прысутных асацыяцыю з пахаваннем. Вакол пастамента — вялізны круглы стол па ўсім перыметры залы. Кожны заняў месца перад таблічкай са сваім прозвішчам. На стале ляжаў стос паперы з пазалочаным цісненнем «Палац Незалежнасці Рэспублікі Беларусь» і зялёная ручка з надпісам «Беларусь».
Перад кожным стаяла вазачка з беларускім печывам «грыбочкі». Удзельнікам без таблічкі аказаўся намеснік кіраўніка Адміністрацыі прэзідэнта Аляксандр Радзькоў, які сеў са мной побач.
Сустрэча
Роўна ў адзінаццаць увайшоў прэзідэнт. Усміхаючыся, ён павітаўся з кожным за руку і заняў сваё месца без таблічкі, затое адразу з дзвюма дзяржаўнымі сцягамі за спінай. Бываюць людзі, якія ў натуры выглядаюць інакш, чым на фота ці відэа, але прэзідэнт выглядаў гэтак жа, якім мы яго прывыклі бачыць па тэлевізары. Сустрэча пачалася.
На працягу пяці гадзін нас двойчы паілі гарачымі напоямі. Адзін раз мне дастаўся чай, другі - кава. Даводзіцца з сумам згадаць, што вадкасць з цяжкасцю пакрывала дно і выпівалася за адзін глыток. Тады гэта выглядала сквапнасцю арганізатараў. Цяпер жа ўпэўнены, што яны такім чынам паклапаціліся аб мачавых пухірах удзельнікаў, бо, паўтараю, сустрэча доўжылася больш за пяць гадзін без перапынку.
Самі пазалочаныя кубкі і сподкі аказаліся невялікімі. Нанесеныя на залатой аблямоўцы фабрычным спосабам гербы Беларусі выдавалі заказное паходжанне сервіза. Ці была гэта посуд з таго самага імпартнай пазалочанага набору, які стаў прадметам нядаўняга публічнага абмеркавання і адкрытай зайздрасці многіх суайчыннікаў, сказаць не бяруся. Я ўвогуле не разумею таго прыпадку зайздрасці: цікава, а з чаго трэба паіць і карміць прэзідэнтаў? Асабліва ўсходніх дзяржаў. Хіба мы з вамі кормім і поім дарагіх гасцей з таннага посуду?
Зносіны
Пераказваць змест сустрэчы бессэнсоўна, бо на момант выхаду маіх мемуараў ён трапіць ва ўсе медыі. Усе пытаюцца, якія ўражанні. Добрыя. Прэзідэнт кожнага выслухаў і кожнаму адказваў доўга і размерана, па 10-15 хвілін і больш. Падчас адказаў ён шматкроць згадваў прозвішчы прысутных, у тым ліку і маё. Так бы мовіць, персаналізацыя. Была магчымасць задаць больш за адно пытанне або папрасіць даць разгорнуты адказ. Я ёю з прычыны позняга часу і нежадання затрымліваць іншых не скарыстаўся, пра што цяпер шкадую.
Маё пытанне было наступным: «Аляксандр Рыгоравіч, якой будзе Беларусь праз 30 гадоў?
Тое, што моцнай і квітнеючай, — гэта і так ясна. Па курс валюты ў той час — гэта да варажбіткі (усе засмяяліся, уключаючы прэзідэнта). А куды лідар нацыі вядзе нацыю? Вашае бачанне будучыні для Беларусі?»
Адказ быў гранічна кароткім: «Беларусь будзе незалежнай дзяржавай». І ўсё.
Мабыць, гэта быў самы лаканічны адказ за ўсю сустрэчу. Парадавала, аднак, што ўсё ж такі прэзідэнт збіраецца прытрымлівацца курсу на незалежнасць.
«Беларусь будзе суверэннай і незалежнай дзяржавай. Гэта мая адзіная, галоўная задача, якую я павінен выканаць», — прыводзіць адказ на маё пытанне агенцтва БелТА, якое мела магчымасць весці стэнаграму прэс-канферэнцыі.
«Я да 2030 года, мабыць, не дажыву як прэзідэнт. Хтосьці будзе пасля мяне, але я ўпэўнены, вы яго прымусіце гэтак жа думаць і да гэтага імкнуцца, каб Беларусь была дзяржавай і наш народ ніколі не быў пад чужым бізуном», — адзначыў Аляксандр Лукашэнка. «Усё астатняе мы купім», — дадаў ён.
Што я хацеў пачуць у адказ
Шчыра кажучы, я расчараваны, бо разлічваў на разгорнуты адказ.
Хацелася пачуць пра тое, праз 30 гадоў:
Будзе наша краіна прамысловай або аграрнай?
Ці застанецца буйная прамысловасць у руках дзяржавы?
Ці з'явіцца прыватная ўласнасць на зямлю?
Што будзе з МТЗ, МАЗам, БелАЗам?
Якое месца ў эканоміцы зоймуць інфармацыйныя тэхналогіі?
Дзе будуць найбуйнейшыя гандлёвыя партнёры Беларусі?
Ці выкладуць урадавыя дадзеныя ў інтэрнэт?
Ці змогуць беларусы ездзіць па свеце без віз?
Ці знікне Беларусь з «чорных спісаў» усіх відаў? Ці працягне ўлада абыякава назіраць за тым, як нашай краінай палохаюць свет?
Ці будзе страхавая медыцына?
Ці трапяць імёны беларускіх навукоўцаў і вынаходнікаў у заходнія падручнікі (як Эдысан, Архімед або Парэта)?
Ці ўвойдзе БДУ ў рэйтынг 100 найлепшых універсітэтаў свету?
Што ж, калі-небудзь жыццё дасць адказы на гэтыя пытанні.
