Ягор Шычко. Тут і далей усе фота з ягонага асабістага архіва
Спачатку Ягор Шычко хацеў праехаць на ровары ўвесь афрыканскі кантынент з поўначы на поўдзень. Аднак з-за вайны ў Судане і баявых дзеянняў па суседстве з Егіптам ён прыняў рашэнне пачаць маршрут з Эфіопіі.
Як здзейсніць мару
У гэты момант я ўжо перасек Эфіопію, Кенію і Танзанію. Гэта вялікая частка ўсяго запланаванага шляху. Вярнуўся ў пачатак маршруту па Танзаніі, горад Аруша, для здзяйснення мары — узлезці на Кіліманджара.
У жыцці кожнага чалавека ёсць шлях, які ён павінен пераадолець адзін. Для асэнсавання жыцця, духоўнага росту і пазнання сябе. Мне было важна адправіцца ў экзатычныя краіны з іншай культурай, мовай, традыцыямі, норавамі.
Рыхтаваўся доўга. Вывучаў карты, закупляў рыштунак, рыхтаваў дакументы на візы, шукаў дадатковую дапамогу. Напрыклад, я член Рускага геаграфічнага таварыства, таму мне далі афіцыйны дакумент, у якім пацвярджаецца, што мая экспедыцыя мае навуковыя мэты. З сабой у мяне бланкі апытання мясцовага насельніцтва з пытаннямі пра іх жыццё, побыт і рэлігію.
Небяспекі ў дарозе
Я пачаў свой шлях па Афрыцы, але не прайшло і тыдня, як здарылася ДТЗ. На дарогу проста перада мной рэзка выбег хлопчык гадоў дзесяці. Ён не глядзеў, ці едзе па дарозе транспарт, а я быў ужо за тры метры ад яго і не мог прадухіліць сутыкненне.
Зачапіў яго толькі торбай. Ён абышоўся спалохам і невялікім шнарам на лбе. Я ж трапіў у бальніцу. Зрабілі некалькі здымкаў. Пераломаў не было, аднак скура на руках, нагах і спіне была сарваная, быў удар спіны і пашкоджаная кісць. У бальніцы праляжаў 10 дзён. Дарэчы, кісць пабольвае дагэтуль.
Пасля бальніцы я паехаў да мяжы Эфіопіі з Кеніяй, затым у бок Індыйскага акіяна. На мяжы з Самалі, у пустэльні, тэмпература днём — больш за 45 градусаў. Нават камера майго кола не вытрымала і лопнула, а яшчэ, як на злосць, зламаўся насос. І ўсё гэта ў цэнтры пустэльні!
Найбліжэйшае невялікае паселішча знаходзілася за 7 км. Пайшоў туды пешшу. Дабраўся толькі да цемры і пайшоў да найбліжэйшага дома. Мяне спынілі нейкія людзі, накіравалі зараджаны аўтамат проста ў галаву, ліхтар свяціў у вочы, каб я нічога не бачыў. Сталі крычаць: «Рукі ўверх, стаяць на месцы!» Мовы я не разумеў, але выразна ўсвядоміў, што гучала менавіта гэтая фраза.
Яны прынялі мяне за тэрарыста. Пазней я даведаўся, што праз вайну Палесціны з Ізраілем у гэтым афрыканскім рэгіёне актывізаваліся тэрарысты.
Да мяне падышоў мужчына ў бронекамізэльцы і старанна абшукаў. Затым у цэнтры пакоя паставілі крэсла і сталі распытваць, адкуль я і куды еду. На працягу ўсяго допыту аўтамат і яркі ліхтарык так і заставаліся накіраванымі на мяне. Пасля яны патэлефанавалі камусьці і мяне забралі ў паліцэйскі ўчастак, дзе пратрымалі суткі, пасля чаго адпусцілі.
А яшчэ, падарожнічаючы па Кеніі, я атрымаў атручванне. У бальніцы паставілі дыягназ амебіяз, там жа прайшоў курс лячэння з кропельніцай на працягу 7 дзён. Пасля гэтага працягнуў лячэнне амбулаторна.
У адзін з дзён, калі я адпачываў на пляжы, са мной адбыўся яшчэ інцыдэнт. У мяне скралі заплечнік, у якім знаходзілася ўсё: грошы, пашпарт, тэлефон… Мясцовы абарыген выхапіў заплечнік проста з рук, вырваўшы пры гэтым у мяне катэтар. Я спрабаваў яго дагнаць, але ці рэальна ўгнацца за кенійскім «бегуном»?
Пра побыт у дарозе
У пачатку маршруту ў мяне было больш за 10 кг ежы: сушанае мяса, грэчка, сухое пюрэ і іншыя харчы. Але гатаванне ежы аказалася вялікай праблемай. Турыстычныя газавыя балоны тут нідзе не прадаюцца. І мая гарэлка з кацялком аказалася лішнім грузам. У выніку я гатаваў ад месца да месца, у людзей на вуглях.
Цяпер у дарозе харчуюся вулічнай ежай. Часта мяне частуюць мясцовыя. У Эфіопіі гэта была кукурузная мука, змяшаная з вадой, і кукурузныя аладкі. У Кеніі — рыс з зелянінай, а ў Танзаніі ў любым кутку краіны, на ўсіх вуліцах можна знайсці яечню з бульбай.
Начую заўсёды ў максімальна бяспечных месцах. Часта спыняюся ў паліцэйскіх участках. Адно з любімых месцаў для начлегу — гэта мячэць, дзе яшчэ і частуюць ежай. Калі атрымліваецца спланаваць дакладныя дні начлегаў у горадзе, спрабую знайсці жыллё праз CouchSurfing (сацыяльная сетка, анлайн-сэрвіс гасціннасці).
Яшчэ важны момант з нагоды вады ў Афрыцы. Перад паездкай я купіў спецыяльны фільтр, які, як заяўляе вытворца, ачышчае ваду ў тры этапы і можа «злавіць» 99,9% вірусаў і стафілакокаў. Але карыстаюся я ім рэдка. Чыстая вада ў бутэльках прадаецца ўсюды — нават у самай маленькай вёсачцы ёсць крама. Там часам, акрамя вады, нічога больш і няма. Але бывае, што набіраю ваду з калонак, яны тут ёсць у многіх.
Камунікацыя з мясцовымі
Я не ведаў англійскай мовы. Вада і ежа ў мяне былі, а калі нешта трэба было спытаць або перакласці, то карыстаўся гугл-перакладчыкам.
Першая неабходнасць рэальных зносін узнікла пасля ДТЗ, калі трапіў у бальніцу. Дапамагала мова жэстаў і тыя некалькі слоў, якія я ўспомніў са школьных урокаў англійскай.
Калі ж у мяне скралі заплечнік з тэлефонам, то я застаўся ў Афрыцы адзін, без перакладчыка, картаў, кантактаў і якой-небудзь магчымасці нармальнай камунікацыі. Сшытак стаў маім тэлефонам, у яго я запісваў кантакты людзей, новыя словы, замалёўваў карты і дарогі. Вядома, зрэдку я знаходзіў дзесьці тэлефон і тэлефанаваў родным, каб яны не перажывалі. За месяц навучыўся расказваць пра сябе на англійскай: хто я, адкуль і куды еду. Гэта не свабодныя зносіны, але для мяне вялікі прагрэс.
У Афрыцы белага чалавека ўспрымаюць як мяшок з грашыма, і ўсё адно, з якой ты краіны. Лічаць, што мы ўсе зарабляем кучу даляраў, і часам нават не просяць, а патрабуюць: «Дай грошай, ты мне павінен».
Некаторыя прывыклі, што ім дапамагаюць розныя арганізацыі: ААН, Чырвоны Крыж, іншыя замежнікі. Мясцовыя людзі перастаюць працаваць і пачынаюць думаць, што ў іх беднасці вінаватыя белыя, таму і патрабуюць грошай. Дарэчы, беларускае грамадзянства ніяк не дапамагае, толькі нямногія ведаюць, дзе знаходзіцца краіна.
Выдаткі і эканомія
- 50$ — цягнік Мінск — Масква — аэрапорт;
- 500$ — квіток на самалёт Масква — Каір — Адыс-Абеба;
- ~170$ — віза ў Эфіопію;
- 100$ — віза ў Кенію, Уганду, Руанду;
- 50$ — віза ў Танзанію.
Колькі пайшло на экіпіроўку, складана дакладна сказаць. Гэта і электроніка, і роварныя прыналежнасці. У сярэднім у тыдзень сыходзіць 50$. Гэта толькі на ежу, інтэрнэт і асабістыя патрэбы. Начоўкі стараюся шукаць бясплатныя, таму 50$ — без уліку начлегу. Вядома, зрэдку даводзіцца спыняцца і на платны начлег.
Пасля ДТЗ ровар стаў непрыдатным для далейшага падарожжа, яго рамонт мне абышоўся ў 10$. Пазней лопнула зварка і прыйшлося пераварваць, за што аддаў яшчэ 10$. Усе астатнія паломкі рамантую сам. Толькі купляю расходнікі, такія як латкі і клей.
Пасля абрабавання ў мяне засталася зусім невялікая сума, але мне дапамагаў сябар з Босніі і Герцагавіны. Мы былі разам, калі нас абрабавалі, і ягоны заплечнік, у якім знаходзіўся толькі тэлефон, таксама скралі.
Пазней выпадкова перасекся з дзяўчынай з Беларусі, праз яе бацька змог даслаць мне трохі грошай. Месяц я жыў без тэлефона, чакаў, калі прыйдзе новы, які адправілі па пошце з Польшчы. Але пасылка была згубленая. Афіцыйная версія — вылецела з Польшчы, але ў Кенію не дастаўленая. Прыйшлося адрамантаваць свой другі запасны тэлефон.
Калі ў мяне заставалася роўна 5$ і зусім трохі мясцовай валюты, я пазнаёміўся з Уладзімірам, які арганізоўваў маё ўзыходжанне на Кіліманджара і вельмі дапамог мне. У яго свой клуб Kotlyar Adventure clan. А ў сталіцы Танзаніі мясцовы мужчына, пачуўшы маю гісторыю, аплаціў мне дзве ночы ў нумары, дапамог паправіць экран тэлефона і даў грошай на дарогу. У агульным ліку каля 50$.
Праз пару дзён у кавярні, дзе я піў гарбату, да мяне падсеў мужчына з індыйскай знешнасцю, і мы разгаварыліся. Ён аплаціў мне вячэру, а таксама даў мне 10$ на нумар. Тады я знаходзіўся ў горадзе, і там зусім не было бясплатных варыянтаў начлегу.
Цяпер я еду ў грузавіку, вяртаюся ў Арушу, а ў кішэнях у мяне — поўны нуль. Але галоўнае — не сумаваць. Я вяду тэлеграм-блог «Афрыка ўнутры цябе», дзе расказваю пра свае падарожжы. Там запусціў збор сродкаў на працяг праекта.
Ашчадзіць можна на ежы: вулічная ўсюды аднолькавая, і гатуюць аднолькава. У рэстаране кошт можа быць у 10 разоў большы, а тое, што там менш шанцаў атруціцца, — гэта ўсё лухта.
Наадварот, у рэстаранах ежа можа ляжаць тыднямі і чакаць свайго часу, а на вуліцы тут жа пры табе разбяруць мяса і прыгатуюць. Так гавораць і мясцовыя рускамоўныя.
Адзенне на рынках каштуе капейкі, а ў крамах яно ў 100 разоў даражэйшае. Тыя ж самыя рэчы, з адной скрынкі.
Можна лёгка ашчадзіць і на транспарце. Цэны адрозніваюцца ў некалькі разоў. Калі таргавацца, за таксі або матацыкл можна заплаціць менш у 3 разы.
У Эфіопіі грошы мяняў толькі на рынку. У банку курс ніжэйшы ў два разы. Нідзе ў горадзе і на дарозе лепш не спыняцца. Цябе спрабуюць адразу акружыць, нешта ўцюхаць або скрасці.
Вельмі рэкамендую купіць рэчы дома ў сэканд-хэндзе і мяняць іх на садавіну. Я абмяняў штаны, якія купіў за 2$, на кучу ананасаў коштам 7$. У мяне былі некаторыя лішнія рэчы, якія першапачаткова я не планаваў насіць.
Усё трэба добра хаваць. Быў выпадак: пры падыманні пад горку хлопчык падбег і сцягнуў маю майку, якая сушылася. Я развярнуўся і стаў яго даганяць, ён адразу яе кінуў.
У Кеніі і Танзаніі грошы можна мяняць і ў банках, але курс моцна адрозніваецца. У звычайных крамах і на рынках цябе не спрабуюць падмануць і накінуць зверху, а вось у турыстычных месцах цана можа адрознівацца аж у 5 разоў.
Хоць гэтыя краіны і больш бяспечныя, усё адно не варта забывацца, што ў любым месцы могуць абакрасці. Раз ты белы, значыць, у цябе ёсць грошы.
Самыя яркія ўражанні
Самае яркае ўражанне — гэта дарога, па якой ты едзеш і не ведаеш, каго ці што сустрэнеш і якія віды чакаюць цябе наперадзе. Цябе могуць затрымаць, і табе могуць дапамагчы звычайныя людзі. На дарогу можа выйсці слон або статак дзікоў.
Падарожжа яшчэ не скончылася. Але адно магу сказаць дакладна: мне вельмі падабаецца лагоднасць мясцовых людзей. Нягледзячы на тое, што мяне абакралі, многія ўсё адно застаюцца людзьмі і гатовыя падзяліцца апошнім.
Ну, а самае яркае ўражанне — гэта ўбачыць Індыйскі акіян, да якога я ехаў цэлы месяц па бездаражы, і адчуць яго пах.
Чытайце таксама:
Брытанец год бег праз усю Афрыку, каб справіцца з алкагалізмам
