Прадаецца… «Янка». Пад такім загалоўкам у нумары «Звязды» за 21 ліпеня быў змешчаны ліст спадарыні Пінчук з Мінска.Пачынаўся ён са старога анекдота: маўляў, адна пенсіянерка скардзіцца другой, што ім цяпер у ГУМе рабіць няма чаго… «Як гэта няма чаго? — не згаджаецца тая. — А паабурацца?»
Што адметна, абурэнне нашай чытачкі выклікалі зусім не цэны, не культура абслугоўвання — у аддзеле гаспадарчых тавараў, выбіраючы сурвэткі, яна звярнула ўвагу на прыгожа ўпакаваную туалетную паперу, якая называлася… «Янка». «Вачам не паверыла, — пісала жанчына, — хто ж такое прыдумаў? І як ён мог, калі тут, у Беларусі, няма, відаць, роду, дзе хоць некага — дзеда, прадзеда, стрыечнага брата — не звалі б Іванам, Янкам; няма дзіцячага садка, дзе не было б
Таму ліст чытачкі рэдакцыя даслала ў мясцовы райвыканкам з надзеяй, што яго кіраўніцтва, зразумеўшы абурэнне патэнцыяльных пакупнікоў, зверне ўвагу на ўзгаданую ў газеце прадукцыю, больш за тое — неяк далікатна параіць вытворцам пашукаць ёй іншую назву.Як паказала «разведка» (гэта значыць, візіт у той самы ГУМ), туалетная папера «Янка» вырабляецца ў нас, у Беларусі — у Шклове, на папяровай фабрыцы «Спартак».
Аднак не… На вялікі жаль. Паводле афіцыйнага адказу, які прыйшоў у рэдакцыю (цытуем яго з захаваннем стылю і ў перакладзе, хоць, згодна з дзейным заканадаўствам, ён першапачаткова павінен быць на мове звароту), «…Асноўнай задачай, якой кіравалася ААТ «Папяровая фабрыка «Спартак» пры стварэнні гандлёвага знака «Янка», з’яўлялася вывядзенне прадукцыі
Зрабіўшы яе пазнавальнай у вачах канчатковых спажыўцоў, гарантаваць якасць тавару. Зыходзілі з прынцыпу: назва гандлёвай маркі павінна быць запамінальнай, выява актуальнай, простай у кампазіцыі. Перавага ў выбары колеравага рашэння была аддадзена беларускай стылістыцы…».
Тут, відаць, варта падкрэсліць, што чытачка (яна ж — патэнцыяльны пакупнік альбо «канчатковы спажывец») супраць той самай «беларускай стылістыкі», супраць «колеравага рашэння» не мела нічога. Хутчэй наадварот — падкрэслівала ў лісце, што тавар досыць прыгожа ўпакаваны. Але ж назва…
Што да яе —
Вось так. Значыць, не варта, так бы мовіць, прыдзірацца, шукаць «крымінал» — усё тут правільна і так, як належыць. Чытай: на месцы, на прадпрыемстве, назву гандлёвай маркі прыдумалі; «наверсе», у Нацыянальным цэнтры інтэлектуальнай уласнасці, яе ж падтрымалі і выдалі адпаведны дакумент… А таму — у добры шлях! Няхай выходзіць наш «Янка» — «на рынак Беларусі і краін СНД»!
Няхай, здавалася б…
Але ж неяк няёмка (яшчэ мякка кажучы), што гэтакім нашым, гэтакім беларускім мужчынскім і жаночым, уласным імем (а тым больш — імем шаноўнага класіка!) мы, беларусы, назвалі не айчынныя, скажам, мэблевыя гарнітуры, не новую лінію касцюмаў альбо сукенак з лёну, нават не цукеркі, не хлеб, а… туалетную паперу.
Згодны: выраб яе — таксама справа патрэбная і няпростая, рэгістрацыя назвы — таксама. Але ж калі яна не прываблівае пакупнікоў, а наадварот, абурае (пра што справядліва напісала наша чытачка), магчыма, ёсць сэнс прыдумаць штось іншае?
Ці не так?
