Знакі прыпынку
* * *
Страх, апроч страху, яшчэ і апраўданьне. Баяцца зручна. Год семдзесят пабаісься, зірнеш — і жыцьцё прайшло.
* * *
Для таго каб быць літаратарам, дастаткова ня піць.
* * *
Ад аўтарскай самарэклямы ў сёньняшніх выданьнях ніякавееш — наўпрост людзі самі сябе ў геніі запісваюць. Але ня сёньня яно пачалося…
Быў такі расейскі літаратар Антон Сарокін, які яшчэ ў 1930-я самарэклямаваўся ня горш за літаратараў цяперашніх. Ён называў сябе «вялікім сібірскім пісьменьнікам», друкаваў свае грошы, паштовыя маркі. Зрабіў візытоўку: кандыдат Нобэлеўскай прэміі. На гэтым лавіліся: «Антон Сяменавіч, вы ж не атрымлівалі Нобэлеўскай прэміі!» «А я і не кажу, што атрымліваў, я кандыдат Нобэлеўскай прэміі».
Акадэмік Капіца яшчэ на пачатку саракавых казаў: «У нас усе трымаюцца за хвост факту. Але ў газэце факт павінен быць асаблівы. Напрыклад, калі вас укусіў сабака, гэта не газэтны факт. А вось калі вы ўкусілі сабаку — гэта ўжо цікава. Калі сабака ўкусіў прэм’ера — гэта цікава, а калі прэм’ер укусіў сабаку — гэта ўжо сэнсацыя».
* * *
Здаецца, што ўжо ўсё парушылася, а ўсё яшчэ нешта рушыцца, рушыцца, рушыцца… І не спыніць. А чалавеку трэба мець штосьці непарушнае — на чым стаяць.
Ангельскі вучоны Філіп Гасэ быў правадзейным сябрам Каралеўскага навуковага таварыства, спэцыялістам па марской біялёгіі. Усё ў ягоным жыцьці было хораша і надзейна зладжана, апроч часу, у якім разбураўся міф аб стварэньні сьвету. Страх перад гэтым разбурэньнем змусіў яго, вучонага-біёляга, за два гады да публікацыі дарвінскага «Паходжаньня відаў…» надрукаваць свой трактат «Пуп Зямлі, або Спроба разьвязаць геалягічны вузел», у якім супярэчнасьці паміж біблейскай легендай і тэорыяй эвалюцыі ліквідоўваліся даволі хітра. «У той жа дзень, — даводзіў Гасэ, — калі Гасподзь сварыў Адама, ён стварыў і ўсе выкапні, усе вымерлыя формы жыцьця».
Сьмешна, але шчымліва.
Гасэ не ератык, а я ведаў папа, які, калі выпіваў і мучаўся тою ж праблемаю, што і ангельскі біёляг, дазваляў сабе ерась: першапачатковы сьвет стварыў Сатана, свавольны і амбітны анёл Гасподні. Стварыў ён сьвет на свой сатанінскі капыл: зь яшчарамі, дыназаўрамі і ўсёй астатняй дагістарычнай брыдой. Богу ў той час не да Зямлі было, Ён нечым (поп слаба тлумачыў, чым) надта важным займаўся, а пасьля бачыць: Зямля ўся ў сатанінскіх вычварынах! Сатану Гасподзь адразу ў пекла ўпёк — і ўсё на Зямлі перарабіў. Брыду ўсю зьнішчыў, на вычварын ледавік насунуў… Шкілеты іх замерзлыя і знаходзяць палеантолягі, ня дзіва.
* * *
Жыцьцё — чарга за сьмерцю. Прычым, такая, у якой ці рухацца, ці стаяць на месцы — адно і тое ж.
* * *
Усё, што існуе, існуе толькі для таго, каб існаваць. Гэтым вычэрпваецца ўвесь сэнс быцьця. Таму існаваць правільна — значыць, існаваць з задавальненьнем, чым і кіруецца большасьць людзей. Большасьць — правільныя людзі.
