У аўтобусе пачуў, як падлеткі абмяркоўвалі кампутарную гульню. Адзін павучаў другога, як правільна наступаць, якое войска ствараць і як «зарабляць» на яго патрэбы грошы. Гаворка ішла аб расейскай гульні пра выгнаньне шляхты з Масквы ў 1612 г. Гэтак беларускія дзеці ратуюць расейцаў ад войска сваіх продкаў, узначальваючы апалчэньне Мініна й Пажарскага, трымаюць у аблозе Крэмль з «польскімі акупантамі». Памятаецца, гульню «Вольфэнштайн» з этычных меркаваньняў ніколі не прадавалі ў Нямеччыне, бо як гэта нямецкія дзеткі будуць страляць па фашыстоўскіх салдатах — сваіх дзядках?
Беларусам гэткія прынцыпы невядомыя, як зрэшты і гісторыя Бацькаўшчыны. Толькі адзін раз мне пашчасьціла згуляць «за сваіх»: у расейскай «Казакі: апошні довад каралёў» ёсьць кампанія за «палякаў», дзе трэба выратаваць Эўропу ад турэцкай экспансіі. Гэткая імправізаваная Хоцінская бітва. Хоць ніякай гістарычнай сапраўднасьці няма — ствараеш войска, адбіваеш турэцкія атрады ды атакуеш мусульманскія паселішчы. З гэткім жа посьпехам стваральнікі гульні маглі б замяніць палякаў на расейскі спэцназ ці амэрыканскіх рэйнджараў. Можна згуляць за Польшчу ў кампаніі «Гонар шляхціча» — сутычкі з швэдамі й туркамі. Але на тым жа дыску можна паваяваць і за казакаў у «вызвольнай вайне ад польскага прыгнёту». Адзіная беларуская гульня, якую я бачыў і ў якую гуляў, — гэта просьценькая «Менск», напісаная пры канцы 1990-х беларускімі аматарамі.
Беларускія кампутаршчыкі зьяжджаюць за межы краіны ды працуюць на расейскія й амэрыканскія фірмы. Паводле аднаго такога праграміста, праца над добрым прадуктам цягнецца амаль год.
Хай сабе ня можам з-за нястачы грошай рабіць гульні, дык маглі б рабіць пераклады на беларускую мову чужых гульняў. Але калі гэтага ня робіцца, значыць, вытворцы ня бачаць патрэбы. Згадваецца кампанія па беларусізацыі мабільных апэратараў. МТС пад ціскам зрабілі беларускую вэрсію. Яна слаба абнаўляецца, а зьмешчаная там інфармацыя тычыць 20% расейскай вэрсіі. А мы, задаволеныя, супакоіліся… Значыць, так гэта беларусізацыя нам была патрэбная. Ці пра зьбеларушваньне мабілак колькі было размоваў, але якаснага перакладу гэтак і не стварылі ды не разаслалі па вытворцах.
Беларусы знаходзяцца на задворках цывілізаванага сьвету. Нават курды, што ня маюць дзяржавы, у тэхнічным прагрэсе пайшлі далей. Колькі год глядзяць два свае спадарожнікавыя тэлеканалы, купляюць кампутарныя праграмы на роднай мове. Нават дублююць тытры на DVD… Бо кожны курд дзесяціну сваіх прыбыткаў аддае на нацыянальную справу.
Нам застаецца толькі й ганарыцца крэмніевай далінаю ды дасягненьнямі беларускай навукі, гуляючы ў цацкі суседзяў ды ўсталёўваючы на мабілках расейскую ці ангельскую мовы.
Баранавічы
