«Няважна, колькі прыйшло чалавек. Нават адзін чалавек, калі ён адолеў гэты шлях, мае вялікую сілу».
Субота. Талака
Суботнім ранкам курапацкі лес сустрэў талакоўцаў гукамі бэнзапілаў і трактароў. Кіравалі працай лесанарыхтоўшчыкаў вайскоўцы ды людзі ў цывільным.
Археоляг Мікола Крывальцэвіч, які займаўся ў свой час раскопкамі ў Курапатах, зьвязаў гэта з жаданьнем уладаў давесьці людзям пра клопат дзяржавы аб нэкропалі. Выглядала тое няўклюдна, асабліва калі трактары і КамАЗы з грукатам сунуліся проста праз натоўп.
Талакоўцы прыбіраліся ля крыжоў — іх на братніх магілах ахвяраў таталітарызму ўжо стаіць пяць соцень. Замежныя дыпляматы — прыехалі паслы ЗША і ўсіх краінаў Эўропы — з засяроджанымі тварамі слухалі аповед гісторыка Ігара Кузьняцова.
Апоўдні пачалося ўскладаньне кветак. Дыпляматы, аточаныя журналістамі, партыйцамі і «ціхарамі», рушылі ад пачатку мэмарыялу ўгару. Там прысутныя сабраліся ля памятнага каменя, на якім усталявалі недапрацаваную яшчэ шыльду, пра што распавядаў сам аўтар праекту Алесь Шатэрнік.
У гэты момант на гару падняўся кандыдат у прэзыдэнты Алесь Мілінкевіч. Гэта ўнесла ажыўленьне ў атмасфэру, нават «людзі ў цывільным» зь цікавасьцю зашапталіся між сабою. Счакаўшы, калі ўскладуць кветкі і запаляць сьвечкі дыпляматы, сп.Мілінкевіч паклаў букет белых і чырвоных ружаў, спавітых чорнай стужкай. Паклаўшы кветкі, перахрысьціўся і нейкі час пастаяў моўчкі ля каменя. Потым павітаўся з прадстаўнікамі дыпкорпусу і партыйцамі, пагутарыў з ахвотнымі.
Купка жанчын запела песьню. Побач, лузгаючы семкі, весела ўсьміхаліся «ціхары», якія калелі ў лесе ад самае раніцы. Але варта было людзям сабрацца ў кампанію і пачаць гаманіць, як побач зьяўляўся нехта зь міліцыянтаў і настойліва раіў не пачынаць мітынг. Калі ж фотакарэспандэнта «НН» сфатаграфавала аднаго з ушчувальнікаў, той прыгразіў адабраць фотаапарат і «засьвяціць стужку». Яшчэ раней міліцыянты спрабавалі перапісваць зьвесткі ў некаторых журналістаў.
На разьвітаньне паслы ЗША і Францыі выказалі падзяку прысутным за экскурс у гісторыю. І сп.Крол, і сп.Шмялеўскі былі цалкам аднадушныя — толькі памятаючы ўрокі гісторыі, можна не дапусьціць паўтарэньня яе жахлівых старонак.
Нядзеля. Шэсьце
Шэсьце на Дзяды. Наперадзе ідуць два хлопцы. Сёлета яны скончылі ўнівэрсытэт і працуюць па разьмеркаваньні ў дзяржканторах. Для іх шэсьце ў Курапаты — добрая звычка. «Ужо гадоў зь сем ходзім. А хто ладзіць — няважна, галоўнае, што людзі арганізавана ідуць», — кажа адзін зь іх.
30-гадовы Васіль трымае невялічкую дыстанцыю: «Дзяды — сьвята прыватнае, не пасуюць да яго палітычныя лёзунгі». Да нашай размовы далучаецца сталая жанчына: «Калі мы яшчэ можам спакойна прайсьці па праспэкце і данесьці да людзей нашы думкі?» У гэты час пару хлопцаў забягаюць дадому — іх вокны выходзяць на вул.Сядых, куды збочвае шэсьце, — і вывешваюць вялікі бел-чырвона-белы сьцяг. Раз-пораз аўтамабілісты падтрымліваюць удзельнікаў шэсьця гудкамі.
Наганяю добра апранутага спадара, які трымае за руку маленькую дачку: «Зусім забыўся, што сёньня шэсьце. Пайшлі ў краму, убачылі людзей — і адразу далучыліся». Душэўную раўнавагу парушае хіба што аўто з надпісам «СТВ», якое пастаянна мазоліць вочы. Апэратар цішком здымае з машыны. «Дзядзька, далучайся! Ці ты не беларус?» — міралюбна кпіць зь яго моладзь. Той толькі глыбей зашываецца ў свой швэдар.
«Невялікая розьніца, колькі сёньня чалавек. Нават адзін чалавек, калі ён адолеў гэты шлях і прыйшоў да Курапатаў, мае вялікую сілу», — кажа сталая бабуля ў капелюшы, абвязаным бел-чырвона-белай стужкай. Яна і яшчэ некалькі соцень чалавек сымбалічныя дзесяць кілямэтраў ад станцыі мэтро «Парк Чалюскінцаў» да Курапатаў у нядзелю адолелі.
