Андрэй Курэйчык склаў сцэнар для расейскага бомба-фільму.
«Наша Ніва»: Дэбютуеце ў кіно?
Андрэй Курэйчык: Так, я усё лета адпрацаваў у Маскве. Галоўны прадусэр стужкі — генэральны дырэктар Маскоўскага кінафэстывалю Рэнат Даўліцьяраў, ёсьць прадусэры і зь міхалкоўскай кампаніі «Тры Т». Месяц я пражыў у Доме вэтэранаў кіно. Там мяне замкнулі, прывезьлі кампутар, прынтэр — і я на працягу некалькіх тыдняў даводзіў сцэнар. Здымаць будзе Аляксандар Стрыжэнаў («180 і вышэй», «Упасьці ўверх»). Фільм мае вялікі бюджэт для камэдыі — 1,5 млн. Заплянаваны здымкі ў Нью-Ёрку, Маскве.
«НН»: Сцэнар Вы самі прапанавалі расейскім вытворцам?
АК: Мая п’еса «Выканаўца жаданьняў» трапіла прадусэру Аляксандру Алейнікаву. Было два варыянты: ці яны проста купляюць правы на п’есу і сцэнар пішуць маскоўскія сцэнарысты, ці я сам складаю кінасцэнар. Пасьля таго як я напісаў частку сцэнару, мне далі карт-блянш.
«НН»: Але ж «Выканаўца жаданьняў» — просьценькая караценькая п’еса…
АК: Сцэнар адрозьніваецца на 95 адсоткаў. Пазычаны толькі ход ператварэньня жанчыны ў мужчыну і наадварот. Усё астатняе кардынальна зьменена.
«НН»: А не баіцеся расейскай глямурнай няпраўды?
АК: Галівуд таксама здымаў суцяшальныя фільмы ў часы Вялікай дэпрэсіі: людзі выкідваліся з вокнаў, а на экране панавала раскоша. Мастацтва не абавязана вырашаць праблемы грамадзтва. Яно мусіць альбо шчыра гаварыць пра іх, альбо адводзіць ад іх.
«НН»: А ці ёсьць у фільме беларускія элемэнты?
АК: Зь Беларусі прыўнесены гумар. І тыя жарты, якія я запісаў, я чуў тут. Калі браць культурныя архетыпы, то быў даволі жорсткі адбор. Ад беларусаў — добры гумар, ад расейцаў — глямурная рэальнасьць, дзе ўсё і адбываецца.
«НН»: А ў Беларусі паступалі прапановы на пастаноўку фільмаў паводле вашых твораў? Ці існуе забарона?
АК: Мы распачыналі працу з Аляксандрам Яфрэмавым. Быў сцэнар з Уладзімерам Янкоўскім. Але гэты фільм паводле сцэнару высокабюджэтны, праца пакуль ляжыць. Я ня думаю, што на «Беларусьфільме» магчымы запуск майго сцэнара.
«НН»: З палітычных прычынаў?
АК: У Маскве, калі сцэнар купляецца, табе выплачваецца сума, запісаная ў дамове, дзе ўсе абавязкі ясна пазначаныя. Табе ствараюць умовы: здымаюць гатэль, даюць тэхніку, аплачваюць харчаваньне. Прадусэры зацікаўленыя, каб быў добры сцэнар: тады фільм прынясе прыбытак. На «Беларусьфільме» грошы спускаюцца зьверху, і ідзе справаздача, што «іх скарысталі». Сцэнарыст — чалавек, якім усе панукваюць…
«НН»: Але ж вы з прадусэрамі абмяркоўвалі кожную рэпліку, кожную сцэну. Ці ж гэта не ідэалягічны ціск?
АК: Прадусэры — удзельнікі творчага ядра, якія душой хварэюць за фільм. У іх няма пазыцыі: «Мы галоўныя самадуры». Прапановы — каб зрабіць найлепшы фільм. У Беларусі нікога не цікавіць, пра што фільм, як ён будзе прадавацца, у якіх кінатэатрах будзе ісьці.
«НН»: Месца ў Беларусі сцэнарыстам не знаходзіцца. Ці магчыма выправіць такую сытуацыю?
АК: Усё выпраўляе нармальны здаровы рынак — тэатральны, сцэнарны, рынак фільмаў. Паколькі ў Беларусі рынку такога няма, ні ў адной галіне мастацтва людзі ня могуць сябе праявіць. Пакуль ёсьць дзяржаўная манаполія, дзяржава будзе па-валюнтарысцку пазначаць, з кім яна будзе працаваць, а з кім — не. Ляяльным яна будзе даваць працу — незалежна ад таго, таленавіты чалавек ці бяздарны. А рынак зыходзіць зь якасьці: добры прадукт прадаецца, кепскі — не. Пакуль ня будзе рынку, паляпшэньня ня будзе.
«НН»: А ёсьць жаданьне папрацаваць у Беларусі і зь беларускай фактурай?
АК: Канечне. Сцэнар, над якім я зараз працую, зьвязаны зь беларускімі рэаліямі, дзеяньне адбываецца ў глыбінцы…
Гутарыў Андрэй Расінскі
