У гэтым горадзе ўсё: дамы, парапэты, каменныя вазы — рэальнасьць. Акрамя часу і людзей. Час — татальны саспэнс. А людзі — рэдкія мінакі на вуліцах, падобныя да шпегаў, што імкнуцца як мага хутчэй вымкнуць сябе з пустой прасторы. Нібы тая тоіць у сабе пагрозу. Нібы яны адчуваюць, што нехта нябячны і небясьпечны цікуе за імі.
А вось яшчэ адзін мінак. Больш бясьпечным, чым вуліца, шляхам — дахам палацу опэры — ён прастуе да свайго патаемнага жытла-сховішча. Жыцьцё мяшканцаў гэтага гораду нябачнае і невядомае. Яно адбываецца недзе на паддашках, у сутарэньнях ці глыбокіх норах.
Сапраўднасьць вонкавага жыцьця тут — адно чэзлыя дрэўцы, што прабіваюцца праз каменныя сьцены. Усё астатняе — міраж, сон, трызьненьне.
Сонца па-над горадам — зыркае і няшчаднае. Разглядаць залітыя ім плошчы, дамы, палацы можна адно праз закопчанае шкельца. А праяўленыя нэгатывы нагадваюць хутчэй рэнтгенаўскія здымкі. Напёкшы ў галаву, сонца выклікае каляровыя галюцынацыі.
І таму раптам… паўстане ў блакітным мроіве неба вялікі белы акіянскі лайнэр. А на даляглядзе — пляскаты горад на беразе цёплага мора — партовы Менск. Хочацца працерці запарушаныя сонечным пылам вочы…
Але ўнутры горад уражвае сваёй чысьцінёй, амаль стэрыльнасьцю. Відаць, сьмецьце, адкіды і экскрэмэнты жыхары не каналізуюць і не выкідваюць, а складуюць у сваіх норах, на паддашках, у сутарэньнях. Ці, можа, гіганцкія зеўры арак менскіх дамоў — гэта спэцыяльныя аэрадынамічныя трубы, што начамі ўсмоктваюць у сябе ўвесь пыл і бруд.
Гэты горад зачараваны штучным і даўно памерлым сонцам. Ён сьпіць. Сон яго цяжкі і каменны. Ахоўваюць яго ўзброеныя балваны-ідалы, што, разьмясьціўшыся на самых высокіх будынках гораду, сочаць за кожным, хто зьявіўся на плошчы ці вуліцы…
Як і належыць, на самай Цэнтральнай плошчы гораду, на франтоне Храму Прафсаюзаў, разьмясьціліся ягоныя Багі. Гэта Зэўс-рабочы з малой Атэнай Паладай Менскай на руках, службовец у мундзіры і савецкі інтэлігент 1950-х гадоў. Побач зь ім — жонка службоўца, непадступная жрыца каханьня nue. Няма чаго зьдзіўляцца яе аголенасьці. У Горадзе Сонца, што і натуральна, шмат эратычных сымбаляў. Гэта і масіўныя, бессаромныя калёны, і шматлікія шары, параскіданыя па ўсім горадзе. Нарэшце, фалічныя вежы і помнікі. А на фасадах дамоў — безьліч стылізаваных пад вянкі сонечных колаў-похваў… І шмат, шмат дзіўных каменных расьлінаў з Эдэмскага саду.
У гэтым горадзе спаць і сьніць — насамрэч адно і тое ж. Ня варта трывожыць сон гэтага гораду. Некалі ён спатоліцца ім і прачнецца.
❏
Артур Клінаў. Горад СОНца. Візуальная паэма ў трох частках. Фотаальбом. — Менск: Логвінаў, 2006. — 130 с.
