Матэрыял аб шпіёнах быў паказаны ў нядзельнай тэлепраграме «Контуры» на АНТ. Між іншым, ён ішоў у сярэдзіне праграмы пасьля сюжэтаў пра наведваньне Лукашэнкам Жлобіна, ягонага інтэрвію «Монд», матэрыяла пра падаткавае заканадаўства.
У інтэрвію карэспандэнту АНТ намесьнік старшыні КДБ Беларусі Валер Вягера расказаў пра раскрыцьцё сеткі польскіх шпіёнаў: чатырох грамадзянаў Беларусі і аднаго Расеі — ужо былых вайскоўцаў. Гэтыя людзі зьбіралі інфармацыю пра сумесную сыстэму супрацьпаветранай абароны Беларусі і Расеі.
«Поўнасцю даказана шпіёнская дзейнасьць. Я хачу асабліва падкрэсьліць, што своечасовымі дзеяньнямі контарразьведкі ўрону абароназдольнасьці Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі не дапушчана», — цытуе словы В. Вягеры інфармацыйная кампанія БелаПАН.
Фабула шпіёнскай кампаніі наступная. Аўтамабіль аднаго з затрыманых Валера Рускіна (Русскина) падчас яго ваяжу ў Польшчу спынілі польскія мытнікі: колькасьць алькаголю перавышала дазволеную ў пяць разоў. Сп‑ру Рускіну прапанавалі выбар: або дэпартацыя або праца на спэцслужбы. Сп. Рускін абраў другі варыянт і неўзабаве стварыў агентурную сетку з чатырох чалавек. Ён завербаваў начальніка разьведкі адной з зэнітна‑ракетных брыгадаў Беларусі Віктара Богдана, ваеннаслужачых радыётэхнічнай брыгады войск СПА Карнелюка і Пяткевіча, маёра ўзброеных сіл Расеі Юрэню.
Усе гэтыя асобы зьбіралі зьвесткі і фатаграфавалі аб’екты сумеснай супрацьракетнай абароны Беларусі і Расеі. Потым інфармацыя запісвалася на флэш‑карты ці іншыя носьбіты інфармацыі і ў розныя спосабы перадавалася на іншы бок мяжы. Напрыклад, як было сказана, перавозілася ў аўтамабілі, схаваная ў агнетушыцель.
Доказамі сталі відэаматэрыялы апэратыўных і сьледчых дзеяньняў, зь якіх ясна, што фігурантаў некаторы час «вялі». У дачыненьні да ўсіх фігурантаў сьледчым упраўленьнем КДБ заведзеныя крымінальныя справы на падставе арт. 356‑1 КК (здрада дзяржаве ў форме шпіянажу), што прадугледжвае ад 7 да 15 гадоў пазбаўленьня волі.
Віктар Богдан быў затрыманы наўпрост на працоўным месцы, двое фігурантаў справы на вуліцы пры выхадзе з аўтамабіля. Сп. Юрэня павінен зьявіцца з павіннай у ФСБ Расеі.
Некаторыя затрыманьні прайшлі 5 студзеня: гэта бачна з тэлетэксту апэратыўнай здымкі. Між іншым, у гэты дзень быў арыштаваны беларуска‑расейскі шансанье Віктар Каліна.
Цяпер сьледзтва скончана, і справа перададзена ў суд.
***
Што стаіць за гэтымі затрыманьнямі? «Салідарнасьць» высунула тры вэрсіі. Першая: жаданьне насаліць Расеі, паколькі сярод затрыманых ёсьць грамадзянін суседняй краіны. Але гэтая вэрсія падаецца малаверагоднай, паколькі апошнім часам Беларусь робіць усё магчымае, каб атрымаць расейскі крэдыт, і няма сэнсу абвастраць дачыненьні з усходнім суседам.
Вэрсія другая: паказаць сябе перад Расеяй ў найлепшым сьвятле. Маўляў, беларускія спэцслужбы стаяць на варце абароны сумесных інтарэсаў двух краін.
Вэрсія трэцяя: жаданьне насаліць Польшчы і помста за Сяргея Моніча, затрыманага ў Літве ў лістападзе 2006 г. і якога потым экстрадзіравалі ў Польшчу.
Пасольства Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь заявіла, што амбасада ня будзе камэнтаваць інфармацыі пра шпіёнаў. Пра гэта БелаПАН заявіла прадстаўнік польскай дыпмісіі ў Мінску Моніка Садкоўска.
Тым часам маскоўскага карэспандэнта «Gazety Wyborczej» Вацлава Радзівіновіча беларускія памежнікі высадзілі з цягніка да Масквы і не дазволілі яму праехаць праз тэрыторыю Беларусі. У камэнтары Радыё Свабодзе сп‑р Радзівіновіч заявіў, што ягоныя дакумэнты ў парадку, але яму сказалі, што «беларуская дзяржава раіць яму ехаць у Расею альбо самалётам, альбо праз Украіну».
Як паведамілі БелаПАН у Вярхоўным судзе, крымінальная справа ў дачыненні да абвінавачаных ў шпіянажы грамадзян пакуль не паступала ні ў Беларускі ваенны суд, ні ў Ваенную калегію Вярхоўнага суда.
Паказаны па АНТ сюжэт пакідае ўражаньне тэатральнасьці. Валер Рускін пры канцы сюжэту ледзь патасна заяўляе, што памыліўся, раскаўся і гатовы панесьці жорсткае пакараньне згодна з законамі краіны. Ёсьць нейкая тэатральнасьць была ў затрыманьні на працоўным месцы сп. Богдана. Сюжэт АНТ сканчаецца тым, што Рускіна заводзяць у турэмную клетку ў залі суда. Але суд, здаецца, яшчэ не пачаўся.
