Настасся Асіціс.
Сёння ў Віцебску, каля Свята-Успенскага сабора, урачыста адкрылі помнік былому патрыярху Маскоўскаму. Рэпартаж сайту "Народныя навіны Віцебска".
На Дабравешчанне, упершыню за апошнія тыдні, неба над Віцебскам блакітнела такой прыгажосцю і ззяннем, што спявала душа. Святло і дзіўная, ціхая радасць адчуваліся ва ўсім. Нават губернатар са шчаслівай усмешкай, кранальна, зусім па-дзіцячы, прыціскаў да шчакі белага голуба, які вось-вось павінен быў узняцца з яго рук у пранізлівую нябесную сінечу.
Народ на Успенскую горку, дзе павінны былі адкрыць помнік у гонар нябожчыка патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Алексія II, прапускалі праз милицэйскія кардоны, усталяваныя на ўсіх подступах да храма. Ахвотных прысутнічаць падчас "гістарычнага моманту" было столькі, што хутка ўся саборная плошча была поўная. Народ стаяў на лесвіцы і абапал яе.
На пяціметровы бронзавы манумент накінулі нешта накшталт белага хітона.З-пад складак была бачная добраслаўляючая патрыярхава рука. Вецер некалькі разоў развязваў матузок на покрыве, і нейкія мужчыны дзелавіта падбягалі і завязвалі яго зноў.
Пачатак урачыстай цырымоніі адкрыцця, запланаванай на 12.30, адсоўваюць: у саборы яшчэ ішла боская літургія, якую ўзначаліў мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт.Усё высокапастаўленае духавенства, у тым ліку першы вікарый патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі Кірыла, архіяпіскап Істрынскі Арсеній, знаходзілася ў храме. Каля 12.40 прыбыў віцебскі губернатар Аляксандр Косінец.
Усім -- і міранам, і чыноўнікам -- прыйшлося пакорліва стаяць і чакаць, пакуль завершыцца набажэнства. Дынамікі разносілі па саборнай плошчы казань з храма. Запомнілася: «Там, на небе, за ўсё аддзячана. А на зямлі падзяка -- гэта Бог з табой».
Было прыкметна, што «зацяжка» ў сцэнары і вымушаныя паўгадзіны чакання нервуюць кіраўніцтва вобласці. У храм некалькі разоў збягаецца міліцэйскае начальства: даведацца, калі завершыцца літургія.Нарэшце з дзвярэй храма выйшаў мітрапаліт Філарэт. Губернатар заспяшаўся яму насустрач.
Белае покрыва з манумента з дапамогай доўгай палкі зняў кіраўнік Прыдзвіння. Пасля гэтага мітрапаліт Філарэт падышоў да гранітнага пастамента і даткнуўся да яго вуснамі. Губернатар паставіў каля пастамента кошык белых хрызантэм. Пасля кіраўнік Беларускай праваслаўнай царквы асвяціў помнік. Іншыя святары ў гэты час стаялі паўколам ля манумента.
Потым, як звычайна, пачаліся прамовы. Мітрапаліт Філарэт параўнаў адкрыццё помніка з «відавочным сведчаннем перамогі праваслаўнай веры». У прыватнасці, у прывітальным слове, якое кіраўнік БПЦ зачытаў па паперы, сцвярджалася: «узведзены намі помнік найсвяцейшай патрыярху - гэта знак малітоўнай памяці і сыноўняй падзякі верных Хрыстовых дзяцей свайму свяціцелю. А таксама і знак яднання славянскіх народаў, якія знаходзяцца ў браталюбнасці і веры».
Віцебскі губернатар па паперцы не кажа ніколі. У сваім слове ў адказ ён сказаў (гэтая цытата прыводзіцца ў дакладнай адпаведнасці з тым, што казаў аратар):
- Ваша Эксцэленцыя, Герой Рэспублікі Беларусь, мітрапаліт Мінскі і Слуцкі, патрыяршы экзарх усяе Беларусі Філарэт, шаноўнае духавенства, паважаныя вернікі, дарагія госці, дарагія віцебцы, дарагія сябры! Падзея, у якім мы бярэм удзел, мае важны духоўны сэнс. У дзень Дабравешчання прасвятой Багародзіцы ўсталёўваецца і адкрываецца помнік свяцейшаму патрыярху Маскоўскаму і ўсяе Русі Аляксію II. Гэты бронзавы манумент узведзены дзякуючы просьбе вернікаў, ініцыятыве грамадскасці, Беларускай праваслаўнай царквы і падтрымцы кіраўніка нашай дзяржавы Аляксандра Рыгоравіча Лукашэнкі.
Ідэя стварэння гэтага помніка належыць архіяпіскапу Віцебскаму і Аршанскаму Дзімітрыю, а таксама нашай зямлячцы, ураджэнцы вёскі Бычыха Гарадоцкага раёна Віцебскай вобласці, прэзідэнту групы кампаній «АСВТ» з Расійскай Федэрацыі Настассі Пятроўне Асіціс. Яна матэрыяльна падтрымала ўвасабленне гэтай ідэі.
Далей Аляксандр Косінец растлумачыў, чаму ў Віцебску з'явілася гэтая скульптура: «Святы патрыярх Аляксій II валодаў велізарным духоўным патэнцыялам, быў светачам духоўнасці. Уся яго жыццё -- грамадская, рэлігійная, палітычная, была накіравана на адпаведнасць найгалоўным рэлігійным канонам. Свяцейшы патрыярх быў прызваны Госпадам для ажыццяўлення сваёй гістарычнай місіі ў вельмі складаны гістарычны момант: у той час ішоў інсцэніраваны развал Савецкага Саюза, і было неабходна забяспечыць адзінства праваслаўнай царквы ў імя адзінства славянскіх народаў. Свяцейшы патрыярх аказаў таксама вялікі ўплыў на духоўнае і маральнае выхаванне жыхароў Прыдзвінскага краю. Тут ён бываў не адзін раз. 15 гадоў таму назад, у 1998 годзе, ён заклаў у падмурак Свята-Успенскага кафедральнага сабора грамату і дабраславіў яго аднаўленне. На працягу ўсяго будаўніцтва храма ён увесь час цікавіўся ходам работ».
Губернатар таксама нагадаў: "Наперадзе ў нас важнае, значнае свята -= 1025-годдзе хрышчэння Русі. Кульмінацыяй гэтага свята стане 28 ліпеня, дзень памяці роўнаапостальнага князя Кіеўскага Уладзіміра. Ён будаваў горада, храмы, рабіў усё неабходнае для таго, каб аб'яднаць рускіх, беларусаў, украінцаў. У адзінстве - наша сіла, наша веліч, у адзінстве - наша будучыня, стварэнне і росквіт ».
І завяршыў свой выступ філасофскім назіраннем: «Сёння, у гэтыя святочныя дні, як ніколі, правамерна ісціна: там, дзе няма згоды, узаемаразумення і падтрымкі, там няма ні шчасця, ні поўнага быцця».
Але калі кіраўнік Прыдзвіння, па даўняй царкоўнай традыцыі на Дабравешчанне, запусціў у неба белага голуба, на яго твары было самае шчырае, непадробнае шчасце і ўсмешка. У гэта кароткі імгненне перад народам стаяў не чыноўнік, а чалавек.
Дарэчы, Аляксандр Косінец зрабіў высакародны жэст, які вельмі дапамог у працы рэдактару і фатографу «ННВ».
Калі служба аховы адціснула Сяргея Серабро, не даючы яму здымаць і тлумачачы гэта раз і назаўсёды завучанай мантрай: «Тут працуюць толькі па акрэдытацыі», губернатар распарадзіўся прапусціць супрацоўніка незалежнага выдання наперад. Настойліва рэкамендаваў пры гэтым «пісаць праўду».
Простыя людзі змаглі падысці да помніка не адразу. Толькі пасля таго, як на фоне манумента перефатаграфаваліся шматлікія «віп-персоны» з ліку духавенства і ўладаў.
