Праект рэфармаваньня афіцыйнага правапісу (той самы, які можна было "скачать сдесь") я пачаў праглядаць з параграфаў пра вялікую літару. Прагноз пацьвердзіўся.
Дзейнічалі паводле прынцыпу "Салам кашу не змарнуеш". Расейскія правілы на гэты конт значна болей лібэральныя. Там назвы найвышэйшых дзяржаўных пасадаў трэба пісаць зь вялікай выключна ў афіцыйных тэкстах ("Указ Прэзыдэнта…"). Адпаведна разьмяжоўваецца і напісаньне назваў дзяржаўных устаноў. Калі ў афіцыйным тэксьце пішуць "Дзяржаўная Дума", то ў іншых выпадках звычайна ўздымаецца толькі першае слова (а папулярны даведнік Разэнталя толькі так і раіць пісаць заўсёды). Газэтныя артыкулы лічацца ўжо неафіцыйнымі тэкстамі.
Беларускі ж праект такой выразнай мяжы не праводзіць. Яшчэ болей, у пералік "узьвялічаных" трапілі ня толькі міністры ды сьпікеры, генэральны пракурор ды старшыня Канстытуцыйнага суду (etc.), але і… японскі манарх! Сур'ёзна, ня верыце — паглядзеце! Патрабуецца пісаць "Імпэратар Японіі" без усялякіх скідак на кантэкст.
Добра што не дайшло да Японскага Гарадавога:)
Калі ж сур'ёзна, то дасьведчаныя рэдактары зь першых радкоў вызначаюць слабога, малапісьменнага аўтара па мноству вялікіх літараў (і двукосьсяў). Гэта заўважыў яшчэ Антон Чэхаў. У яго занатавана такое назіраньне: "Мужик пишет про старосту: они, и каждое слово начинает с большой буквы". А ў апавяданні "Ліст да вучонага суседа" пэрсанаж-цемрашал гэтак сама падкрэсьлівае чын сваяка: "Через неделю ко мне прибудет брат мой Иван (Маиор)...".
Карацей, ад абагаўленьня вялікай літары патыхае глыбокай правінцыяй. Таму ў выданьнях, якія клапоцяцца пра моўную эстэтыку, памяркоўнае, кантэкстуальнае ўжываньне вялікай літары ёсьць ня столькі палітычнай фрондай, колькі прыкметай стылёвай густоўнасьці. А вось як прымуць той закон, то многія газэтныя артыкулы хоцькі-няхоцькі стануць нагадваць нататкі чэхаўскіх невукаў:)
Зразумела, што энтузіясты артаграфічнай рэформы хочуць засьведчыць піетэт перад пэўнымі асобамі ды інстытуцыямі. Але калі перагнуць кій, можа атрымацца мядзьведжая паслуга, камічны эфэкт. Гэта ня кажучы ўжо пра новыя зачэпкі для рэпрэсіяў супраць неўпадабаных выданьняў. Во будзе, як стануць штрафаваць за непавагу да японскага гарад... выбачайце, манарха! Хаця болей імаверна, што пачнуць пекліць за айчыннае начальства ды ўстановы.
Па мне, канешне, лепей бы гэты закон увогуле не прымаўся. Але калі ўжо ён непазьбежны, то варта было б як мінімум выразна адзначыць: найвышэйшыя пасады "ўздымаюцца" толькі ў тэкстах афіцыйных дакумэнтаў. Зь імпэратараў (пры ўсёй павазе да іхніх вялікасьцяў) напэўна кароны не пазвальваюцца:)
