Культурную каштоўнасьць маюць ня толькі манумэнтальныя спаруды. Каштоўная і шараговая колісь забудова, што стагодзьдзямі фармавала непаўторнае аблічча нашых гарадоў і мястэчак. Гэтым разам пагроза навісла над старасьвецкай мястэчковай забудоваю ў Празароках, дзе ўлада маніцца зьнішчыць рэшты даўніны на вуліцах Цэнтральнай і Полацкай. На тым месцы будзе пастаўлены тыпавы аграгарадок.
У цэнтры вёскi ўстаноўлены помнiк заснавальнiку беларускага прафесiйнага тэатра Iгнату Буйнiцкаму. Тут жа ён i пахаваны. А ў школе ўжо 25 гадоў iснуе музей, якi расказвае пра жыццё i тэатральную дзейнасць знакамiтага земляка.
Вуліца Цэнтральная ідзе ў Палевачы, дзе нарадзіўся І.Буйніцкі. Буйніцкі ў сваiм маёнтку ладзiў вечарыны танцораў, сьпевакоў, музыкаў. Так у 1907 годзе зь ягонай лёгкай рукi склаўся аматарскi калектыў першага беларускамоўнага тэатру. Дарэчы, ён утрымлiваўся на даходы з маёнтка самога Буйнiцкага. Аднак, займаючыся тэатрам, а не гаспадаркай, ён зьбяднеў так, што яму прыйшлося прадаць свой маёнтак i купiць хату ў Празароках.
Тутсама на пачатку ХХ стагодзьдзя нарадзіліся Тамаш і Антон Падзявы, каталіцкія сьвятары, актыўныя ўдзельнікі нацыянальнага хрысціянскага руху XX ст.
Са зьнішчэньнем рэштаў старое забудовы ўжо нішто ня будзе ў Празароках нагадваць пра вытокі нашае нацыянальнае сьвядомасьці. Жыхары Празарокаў Фелікс Лавейка і Вольга Гінько кажуць, што падобных будынкаў ужо было шмат зьнесена ў апошняе дзесяцігодзьдзе. Засталося іх вобмаль…
 Яшчэ 5 гадоў таму зь левага боку стаяў стылёва падобны будынак, які злучаўся брамай. Брама засталася |
 |
 Будынак на вул. Цэнтральнай са страчанымі элемэнтамі дэкору. |
 Будынак на вул. Цэнтральнай. |
 Будынак, які пустуе. |
 Будынак на Полацкай вуліцы. Некалі ён меў балькон на калёнах |
