«Хопіць карміць…»: якія беларускія рэгіёны атрымліваюць найбольш датацый?

У любой краіне свету рэгіёны развіваюцца нераўнамерна. Дзесьці пашчасціла з карыснымі выкапнямі, а недзе нічога, апроч гор, і не ўбачыш. Жыхары больш багатых наракаюць на бяднейшых, маўляў, даводзіцца ўтрымліваць іх за свой кошт. Але выплата датацый — практыка, прынятая ў большасці краін свету.

Напрыклад, у суседняй Украіне летась на самаакупасці былі толькі шэсць абласцей з 24. Астатнія, у тым ліку, дарэчы, і Данецкая, існуюць за кошт дапамогі больш багатых рэгіёнаў.

У Расіі праблема яшчэ больш абвостраная. Некалькі гадоў таму выдаткі з бюджэту на аднаго жыхара Чачні перавышалі выдаткі на астатніх грамадзян у дзевяць разоў!

Ці існуе падобная сітуацыя ў Беларусі? Для аналізу мы ўзялі леташні рэспубліканскі бюджэт. Ён пераглядаўся некалькі разоў, каб усё ж звесці прыбыткі з выдаткамі. У дакуменце прапісаны памер датацый, якія выдзяляюцца кожнай з абласцей.

Агулам гэта $3,5 мільярда — больш за чвэрць усяго бюджэту краіны. Як іх дзеляць? Падрабязны адказ на пытанне трэба шукаць у абласных бюджэтах. Можна канстатаваць, што без прамых уліванняў абыходзяцца толькі тры раёны — Мінскі, Гродзенскі і Салігорскі.

Аднак існуюць і іншыя віды рэспубліканскай дапамогі, так званыя субвенцыі. Гэта мэтавыя субсідыі. Напрыклад, $350 мільёнаў выдзяляюцца на пераадольванне наступстваў чарнобыльскай катастрофы. Дзве траціны ад гэтай сумы забірае сабе Гомельшчына.

Асобным артыкулам ідзе размеркаванне сродкаў на кампенсацыю падаражання калійных угнаенняў. Апроч таго, грошы выдзяляюцца на будаўніцтва жылля па чэках, газіфікацыю, дапамогу сельскай гаспадарцы…

У бюджэтах большасці абласцей не ўдакладняецца, як размяркоўваюцца гэтыя дробныя выдаткі па канкрэтных раёнах. Таму мы ўлічылі прамыя датацыі, чарнобыльскую дапамогу, калійную «кампенсацыю» і надзвычай любімыя чыноўнікамі «іншыя плацяжы».

Але выкарыстоўваць абсалютныя лічбы некарэктна — паўпустую Расоншчыну складана параўнаць са шчыльна заселеным Мінскім раёнам. Таму мы параўноўваем агульны аб’ём датацый у пераліку на аднаго жыхара.

Найбольшую дапамогу атрымліваюць малыя раёны Магілёўшчыны і Гомельшчыны. У Дрыбінскім раёне — рэкардсмене — датацыі з субвенцыямі дасягаюць $1209 на чалавека за год.

У Брагінскім і Краснапольскім раёнах дапамога фактычна такая самая. З рэгіёнаў Заходняй Беларусі на бюджэтнай «ігле» летась апынуліся толькі Свіслацкі (103-е месца) і Ляхавіцкі (113-е) раёны.

Найменшую агульную дапамогу атрымліваюць раёны Міншчыны.

З топ-7 пазіцый у рэйтынгу выключэннем выглядае толькі Гродзенскі раён (разам з Гародняй). Астатнія месцы размеркаваліся паміж рэгіёнамі Мінскай вобласці. Маладзечанскі, Смалявіцкі (разам з Жодзіна), Барысаўскі, Дзяржынскі, Салігорскі і Мінскі раёны бяруць з бюджэту найменш.

А што ж сталіца? Мінскі бюджэт прамых датацый зверху не атрымлівае, астатняя дапамога невялікая. Нешта за Чарнобыль, нешта на будаўніцтва транспартнай інфраструктуры — агулам $35 мільёнаў. Але пры гэтым сталіца яшчэ і сама ахвяруе ў рэспубліканскі бюджэт. Летась, напрыклад, у Мінска «папрасілі» пакласці ў агульную касу каля $605 мільёнаў.

Датацыі па раёнах Беларусі*

№	Раён	Датацыі + субвенцыі (у далярах)	Насельніцтва раёна	Датацыі на чалавека
1	Мінскі	5 164 252	178 736	29
2	Салігорскі	5 212 230	134 815	39
3	Дзяржынскі	3 506 462	62 398	56
4	Гродзенскі	24 225 761	405 741	60
5	Барысаўскі	21 180 768	183 870	115
6	Смалявіцкі	13 420 776	106 597	126
7	Маладзечанскі	19 672 977	136 342	144
8	Гомельскі	105 671 400	588 790	179
9	Лідскі	28 033 371	132 836	211
10	Полацкі	47 145 676	216 539	218
11	Магілёўскі	92 131 425	410 659	224
12	Віцебскі	91 638 458	407 373	225
13	Мазырскі	30 206 923	130 638	231
14	Светлагорскі	22 094 115	86 213	256
15	Слуцкі	25 161 126	92 569	272
16	Аршанскі	49 311 485	159 177	310
17	Ваўкавыскі	23 151 235	71 917	322
18	Нясвіжскі	12 887 920	39 497	326
19	Бабруйскі	77 966 532	235 737	331
20	Пінскі	61 169 727	183 876	333
21	Баранавіцкі	71 166 692	210 333	338
22	Чашніцкі	12 104 432	32 295	375
23	Пухавіцкі	25 217 331	66 333	380
24	Кобрынскі	32 927 318	86 107	382
25	Бярозаўскі	24 803 587	64 572	384
26	Асіповіцкі	19 093 459	49 229	388
27	Рэчыцкі	39 362 079	100 677	391
28	Лунінецкі	27 323 002	69 487	393
29	Жлобінскі	41 879 394	102 136	410
30	Камянецкі	15 086 094	36 653	412
31	Лагойскі	14 487 921	35 130	412
32	Ашмянскі	12 989 283	31 331	415
33	Пастаўскі	15 795 881	37 397	422
34	Пружанскі	21 163 630	49 459	428
35	Навагрудскі	19 852 290	46 355	428
36	Слонімскі	28 246 127	65 570	431
37	Шчучынскі	18 483 023	42 893	431
38	Жабінкаўскі	10 581 699	24 523	432
39	Глыбоцкі	16 796 370	38 539	436
40	Івацэвіцкі	24 583 088	56 379	436
41	Рагачоўскі	25 840 292	58 899	439
42	Смаргонскі	24 199 822	53 545	452
43	Вілейскі	22 373 060	49 275	454
44	Воранаўскі	13 048 550	27 384	477
45	Іванаўскі	20 013 137	40 850	490
46	Чэрвеньскі	15 724 880	31 967	492
47	Лепельскі	16 789 738	33 666	499
48	Браслаўскі	13 529 553	27 113	499
49	Дзятлаўскі	13 398 811	26 473	506
50	Карэліцкі	11 016 317	21 613	510
51	Калінкавіцкі	31 216 518	61 232	510
52	Астравецкі	12 465 460	23 948	521
53	Столінскі	39 715 612	75 791	524
54	Стаўбцоўскі	21 245 701	40 270	528
55	Бераставіцкі	8 750 730	16 309	537
56	Іўеўскі	13 719 820	25 452	539
57	Верхнядзвінскі	12 514 815	22 617	553
58	Талачынскі	14 747 035	26 335	560
59	Драгічынскі	21 975 383	39 168	561
60	Ганцавіцкі	16 544 701	28 947	572
61	Шклоўскі	16 726 035	28 757	582
62	Шаркаўшчынскі	9 533 296	16 382	582
63	Клецкі	17 283 050	29 575	584
64	Маларыцкі	14 712 153	24 773	594
65	Горацкі	27 036 511	45 299	597
66	Валожынскі	20 877 451	34 609	603
67	Мастоўскі	18 466 251	30 039	615
68	Крычаўскі	20 430 639	33 199	615
69	Жыткавіцкі	23 431 922	37 821	620
70	Дубровенскі	9 596 187	15 370	624
71	Добрушскі	23 489 525	37 409	628
72	Любанскі	21 496 272	33 088	650
73	Кіраўскі	13 369 546	20 480	653
74	Докшыцкі	16 015 214	24 514	653
75	Брэсцкі	26 182 363	39 741	659
76	Бешанковіцкі	11 076 714	16 512	671
77	Круглянскі	9 833 814	14 657	671
78	Касцюковіцкі	17 088 134	24 478	698
79	Мёрскі	15 310 740	21 680	706
80	Сенненскі	16 509 778	23 243	710
81	Зэльвенскі	11 887 619	16 612	716
82	Клімавіцкі	18 721 604	26 059	718
83	Гарадоцкі	17 861 862	24 141	740
84	Старадарожскі	15 224 601	20 429	745
85	Лельчыцкі	18 949 288	25 362	747
86	Мядзельскі	20 892 492	27 220	768
87	Капыльскі	22 917 514	29 803	769
88	Петрыкаўскі	23 204 576	30 048	772
89	Бярэзінскі	18 073 035	23 330	775
90	Крупскі	18 774 389	24 110	779
91	Ушацкі	11 198 254	14 290	784
92	Мсціслаўскі	17 829 409	22 735	784
93	Расонскі	8 004 732	10 052	796
94	Лёзненскі	12 957 609	16 209	799
95	Клічаўскі	12 524 965	15 657	800
96	Буда- Кашалёўскі	25 526 149	31 841	802
97	Чавускі	16 072 975	19 432	827
98	Бялыніцкі	17 085 728	20 077	851
99	Уздзенскі	19 720 591	22 913	861
100	Шумілінскі	16 288 051	18 880	863
101	Глускі	12 825 525	14 737	870
102	Акцябрскі	13 161 035	14 651	898
103	Свіслацкі	15 386 566	16 992	906
104	Быхаўскі	29 242 336	31 733	922
105	Хойніцкі	18 800 026	20 293	926
106	Хоцімскі	11 103 237	11 643	954
107	Веткаўскі	17 204 681	17 948	959
108	Ельскі	16 183 069	16 203	999
109	Слаўгарадскі	13 663 903	13 672	999
110	Чэрыкаўскі	14 108 144	13 984	1 009
111	Лоеўскі	12 966 432	12 813	1 012
112	Нараўлянскі	11 466 554	10 832	1 059
113	Ляхавіцкі	29 947 227	27 466	1 090
114	Чачэрскі	16 464 886	14 816	1 111
115	Кармянскі	16 056 006	14 082	1 140
116	Краснапольскі	12 210 920	10 138	1 204
117	Брагінскі	15 444 969	12 796	1 207
118	Дрыбінскі	13 040 765	10 784	1 209

* * *

Адкуль грошы?

Як фарміруюцца абласныя бюджэты? Каля 70-75% — гэта бязвыплатныя паступленні «зверху», з рэспубліканскага бюджэту. Трохі менш за 30% — падатковыя даходы. А рэшту даюць непадатковыя даходы — сродкі, атрыманыя ад здачы ў арэнду дзяржаўнай маёмасці, продаж нерухомасці, штрафы…

Куды ідуць падаткі?

Падатак на даданую вартасць — 70% у рэспубліканскі бюджэт, 30% у абласныя і сталічны бюджэт (долі вызначаныя загадзя).

Падатак на прыбытак дзяржаўных кампаній — 50% у рэспубліканскі бюджэт, 50% у адпаведны абласны бюджэт.

Ягор Марціновіч

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ

пн	аў	ср	чц	пт	сб	нд
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

«Хопіць карміць…»: якія беларускія рэгіёны атрымліваюць найбольш датацый? 11