У чацьвер Радыё Свабода прэзэнтавала новую рубрыку – «Начны госьць». Галоўны рэдактар газэты «Наша Ніва» Андрэй Дынько, які нядаўна вярнуўся са зьняволеньня ў турме на Акрэсьціна, па тэлефоне ў нашай студыі дыскутаваў са слухачамі, адказваў на пытаньні, якія яны дасылалі загадзя, праз электронную пошту, SMS. Разам зь ім у студыі працаваў наш карэспандэнт Аляксандр Уліцёнак. Запіс адказаў слухайце ў нашым сёньняшнім вечаровым эфіры.
(Асіпцоў: ) «Спадар Дынько, Алесь Асіпцоў з Магілёву турбуе. Ці варта пасьля падзеяў на Плошчы чакаць лібэралізацыі і нават нарошчваньня палітычнай вольніцы? Альбо наадварот мы сутыкнёмся з далейшым мэтанакіраваным зьнішчэньнем нашых правоў і свабодаў? З палітычнай дэградацыяй, з грамадзкім рэгрэсам? Дзякуй вам...»
(Дынько: ) «Нас чакае далейшае змаганьне за свабоду, якое нам няможна ні ў якім разе спыняць.
Я ня веру, што магчымы таталітарызм у цэнтры Эўропы. Мы не Паўночная Карэя, ня Куба... Нас не адгародзіш ад суседзяў – які можа быць таталітарызм, калі тры эўразьвязаўскія краіны мяжуюць з намі, і хутка дабавіцца яшчэ Ўкраіна, якая таксама напэўна далучыцца да Эўразьвязу. Не, таталітарызму, безумоўна, ня будзе.
Затое аўтарытарызм па сваёй унутранай лёгіцы ўвесь час узмацняе і ўзмацняе рэпрэсіі. Мы бачылі гэта зараз, сёлета, калі лік затрыманых пайшоў на сотні. Калі былі ўзбуджаныя мноства крымінальных справаў... І нічога з гэтым ня зробіш.
Тут будзе нарастаць ціск, але адначасова будзе падымацца супраціў гэтаму ціску. Аднойчы ціск зробіцца ўжо невыносным для самой сыстэмы, і яна разваліцца з сярэдзіны».
(Міхалюк: ) «Добры дзень, спадар Дынько! Я здалёку, з Рыгі. Гэта нехта доктар Міхалюк, дарэчы, грамадзянін Беларусі. Як вядома, ува Францыі моладзь пратэстуе ў сувязі з праблемамі працаўладкаваньня. А тут выступіла й наша беларуская моладзь. Але чаму яна апынулася без падтрымкі палітычных лідэраў?»
(Дынько: ) «Адчуваецца, што вы задаяце пытаньне з Рыгі – каб зь Менску, то не пыталіся б».
(Міхалюк: ) «Чаму?»
(Дынько: ) «Таму што гэты выступ быў арганізаваны нашымі палітычнымі лідэрамі. Гэта Мілінкевіч заклікаў да гэтага выступу. Гэта ён заклікаў людзей выйсьці на Плошчу».
(Міхалюк: ) «Так, але калі ўсё ўжо адбылося!»
(Дынько: ) «Вы тут памыляецеся. Паглядзіце, як у Францыі арганізоўваюцца маніфэстацыі: дастаткова паведаміць у мэрыю месца яе правядзеньня. Уявіць, што ў Беларусі было б дазволена такое, немагчыма. Там студэнты на знак пратэсту, напрыклад, акупуюць будынкі, будуюць барыкады на вуліцах і гэта лічыцца нармальным...»
(Міхалюк: ) «Не, гэта ненармальна, калі Сарбону невядома ва што ператвараюць!»
(Дынько: ) «А ў іх такая традыцыя – яны змагаюцца за свае правы. Менавіта ў змаганьні грамадзтва, сацыяльных слаёў за свае правы і ўзьнікае дэмакратыя. Бяз гэтага, відаць, немагчыма. Ну, канечне, ёсьць нацыянальная традыцыя. Францыя – гэта наагул краіна рэвалюцый. А ў нас у Беларусі іх зусім не было. Паўстаньні – так, але рэвалюцыі не былі, у нас іншая традыцыя...»
(Міхалюк: ) «Дзякуй, усяго добрага!»
(Уліцёнак: ) «Спадар Андрэй, у працяг гэтага – тэлефанаваньне ад Леаніда Міндліна, сцэнарыста дакумэнтальнага фільма «Звычайны прэзыдэнт», аўтара публіцыстычных стужак «Страх», «Выбар», «Слова і час» ды іншых...»
(Міндлін: ) «Шаноўны спадар Андрэй, мы з вамі магчыма й сустракаліся на Кастрычніцкай плошчы. Усё гэта было нейкай імправізацыяй, а пэўнага сцэнару ня мелася. Што і добра, і кепска...
Ня мелася сцэнару – ну, магчыма генэралы ад апазыцыі не былі гатовыя да такога накірунку. Адсюль нейкая разгубленасьць: ня ведалі, якім шляхам ісьці.
Лёс таго, што адбывалася, вырашала нейкая новая сіла, нейкая новая сацыяльная група зьявілася.
Гэта што – канец старой апазыцыі? Нейкі новы накірунак? Нейкі новы шлях?
Нейкія новыя людзі прыходзяць?
На вашую думку: што гэта за сіла? Ці яна супрацьвага старой апазыцыі? Ці, магчыма, працяг старой апазыцыі, новая генэрацыя? Як вы лічыце?»
(Дынько: ) «Так, апазыцыя сапраўды ня мела сцэнару, асабліва гэта было відавочна 19-га... Але зь іншага боку: хіба можа сапраўдная рэвалюцыя мець сцэнар? Ці можа рэвалюцыя быць заплянаванай? Па-мойму, сапраўдная рэвалюцыя заўсёды імправізацыя, гэта заўсёды творчасьць народных мас.
Я на Акрэсьціна седзячы бачыў настрой людзей. Не было ніякага расчараваньня палітычнымі лідэрамі. Наадварот, ганарыліся, што гэтым разам ёсьць за каго выходзіць на Плошчу.
Вы кажаце: «новая сіла». Я думаю, тут хутчэй трэба гаварыць пра пераемнасьць. Пераемнасьць традыцый. У нас была антыкамуністычная апазыцыя, пасьля зьявілася дэмакратычная апазыцыя 1990-х... А цяпер назапашваюцца сілы, нараджаецца нейкая новая, ужо грамадзянская апазыцыя. Якая хоча ўзяць ініцыятыву ў свае рукі.
Мяркую, што мы бачым назапашваньне сілаў, а не замену. І гэта вельмі добра».
(Уліцёнак: ) «Да нас дазваніўся Алесь Палесскі, слухаем».
(Палесскі: ) «Першага красавіка даведаўся пра цікавы факт. У Іванаўскім райвыканкаме адбылася пасьлявыбарчая апаратная нарада. На ёй нібыта вырашылі выявіць тых, хто ня ўдзельнічаў у галасаваньні 19 сакавіка. Гэта што – пачатак паляваньня на ведзьмаў?»
(Дынько: ) «Ну што тут сказаць, акрамя як прывітаць сваіх землякоў зь Янова... Ня трэба баяцца. Вельмі часта такія чуткі аказваюцца проста... чуткамі! Напружанасьць розуму спараджае лёгкую гістэрыю. Таму ня бойцеся і не ўспрымайце ўсур’ёз усё тое, пра што гавораць»
(Уліцёнак: ) «Спадар Андрэй. Паслухайце эколяга Валера Дранчука, бацьку Цімафея Дранчука, арыштаванага падчас першых заяваў кіраўніка КДБ Сьцяпана Сухарэнкі пра нібыта існаваньне ў апазыцыі плянаў захопу ўлады».
(Дранчук: ) «Сорак пяты дзень, як Цімафей і ягоныя сябры па «Партнэрству» адбываюць сваё заключэньне. Я кожны дзень і можна сказаць кожную гадзіну сачу за ўсім, што адбываецца. Але што да «Партнэрства», што да майго сына, то я задаю сам сабе пытаньне: усё ж такі ў адносінах да іх, да іншых людзей, якія адлучаныя ад волі, -- той рэжым, які усталёўваецца зараз: як ён будзе адносіцца да гэтых людзей? Ваш погляд – што залежыць ад нас, чым мы можам дапамагчы гэтым людзям?»
(Дынько: ) «Спадар Дранчук, найперш віншую вас з нараджэньнем унука Платона, гэта самае-самае важнае... Можа й Цімох нас пачуе... Ну што тут рабіць? Трэба трымацца. Гэты лад і гэты час не назаўсёды. Цімох, яго сябры – палітычныя вязьні, пра што трэба гаварыць адкрыта. І сьвет гэта разумее.
Сьвет увесь час сачыў за беларускімі людзьмі. Сьвет быў зь Беларусьсю. Пісалі дзясяткі газэтаў, паказвалі дзясяткі тэлеканалаў, перадавалі інфармацыйныя агенцтвы... Такога раней ніколі не было. Пра нас ведаюць. Нас не забудуцца. Гэта ўжо адназначна.
Ахвяры непазьбежныя, але яны недарэмныя.
Вы, спадар Валер, памагайце ўсяляк сваёй нявестцы і гадуйце ўнука. Бо здаровы ўнук – гэта тое, што мусіць сустрэць вашага сына, калі ён выйдзе
з-за кратаў».
(Уліцёнак: ) «Дзьве эсэмэскі ў працяг размовы. Віталь Бараноўскі з Маладзечна пытаецца: «Адкуль гэта бэрыеўска-цанаўскае ў сёньняшніх сілавікоў?» І Мікалай Канстанцінавіч з Салігорску: «Што вы думаеце, Андрэй, пра беларускія суды «двойкай» (судзьдзя ды сакратар), якія слухалі толькі паказаньні пары міліцыянтаў-ілжысьведкаў?»
(Дынько: ) «Спадар Бараноўскі, давайце ўсё ж ня будзем перабольшваць. Няма пакуль яшчэ «бэрыеўска-цанаўскага» – тыя проста бралі, стралялі, заганялі іголкі пад пазногці... Гэткі сталінізм яшчэ не вярнуўся, і я думаю – ня вернецца. Гэта немагчыма.
Тое што адбываецца ў нас сёньня – хутчэй вярнулася з брэжнеўскага часу.
Мяне вельмі ўразіла, што ў гэты аўторак у Польшчы завяршыўся працэс двух польскіх міліцыянэраў. Яны ў 1983 зрабілі амаль тое самае, што цяпер у нас робіцца проста канвэерам. І вось праз 23 гады адбыўся суд. І гэтыя спэцназаўцы атрымалі па законе і па справядлівасьці – чатыры гады зьняволеньня... Ім быў вусны загад: «Ну, прачысьціце там мазгі апазыцыянэрам, каб яны не выдурваліся!» Выканалі вусны загад, а цяпер за тое самі адказалі. І гэта лягічна.
Таму самае галоўнае зараз, каб кожны факт парушэньня законнасьці ў краіне быў задакумэнтаваны. Трымайце ўсе дакумэнты, дакумэнтуйце, запісвайце. Справядлівасьць – непазьбежная!
Другое пытаньне, пра суды-»двойкі». Прыкра, што ў гэтым удзельнічаюць судзьдзі. Але давайце ня будзем абвінавачваць да канца асобных людзей. Тут бачыце якая сытуацыя: сыстэма цяпер спрабуе ўцягнуць як мага больш народу ў свой мэханізм рэпрэсій. Прымушае і судзьдзяў, сакратароў, гэтых амапаўцаў удзельнічаць у сваіх справах. Думаеце, яны з ахвотай тое робяць? Вядома, не...
Трэба падзяляць вымушанае і добраахвотнае. Трэба захоўваць проста хрысьціянскія прынцыпы. Трэба нават на зло адказваць дабром. Хай зло бачыць, што вы несяце дабро».
(Спадар: ) «Ва ўправе БНФ забаранілі прадаваць літаратуру. Дзе ў такім разе купіць вашу газэту?»
(Дынько: ) «Падпісвайцеся на яе. Ёсьць толькі пара прадпрымальнікаў, пара крамак на ўсю Беларусь і пара прыватных распаўсюджвальнікаў, якія наважваюцца яшчэ прадаваць газэту ў розьніцу».
(Спадар: ) «І ўсё ж я хацеў, каб можна было і купіць...»
(Дынько: ) «Ой, і мы б хацелі... Але ведаеце, гэта можна будзе тады, калі лад памяняецца ў краіне. Гэты душыць беларускую прэсу, хоча задушыць беларускую культуру і зьнішчыць беларускую цывілізацыю – замяніць яе савецкай... А хто вы?»
(Спадар: ) «Прозьвішча маё Лагуновіч Генадзь».
(Дынько: ) «Дзякуй вам вялікі...»
(Спадарыня: ) «Добры вечар! Андрэй, прабачце, калі ласка, літаратурнай мовай не валодаю, таму...»
(Дынько: ) «...галоўнае – «нецензурно не выражайтесь!»: у нас за гэта садзяць...»
(Спадарыня: ) «Ведаю-ведаю, дарэчы, слова «інаўгурацыя» таксама «ругательное»... Пад уражаньнем ад перадачы так званага БэТэ – проста ў шоку! Як можна спыніць тую хлусьню?»
(Дынько: ) «Не-гля-дзі-це! Адзіны рэцэпт... Не-ўклю-чай-це, не-слу-хай-це! Слухайце Радыё Свабоду, чытайце незалежныя газэты...»
(Спадарыня: ) «А як жа вашу, напрыклад, «Ніву» купіць?»
(Дынько: ) «А вы дзе жывяце?»
(Спадарыня: ) «У Курасоўшчыне».
(Дынько: ) «Там няма нашай ніводнай крамы... Блізу толькі на Чкалава ёсьць адна крамка... Найперш падпісвайцеся. Бо толькі гэта пакуль дае гарантыю дастаўкі газэты. Але калі чытаеце ў інтэрнэце, таксама маю адну просьбу: па магчымасьці раз на месяц пералічайце невялікае ахвяраваньне на газэту, таму што ёй бяз гэтага ня выжыць. Дабранач!»
(Спадарыня: ) «Посьпехаў вам...»
(Уліцёнак: ) «Паслухайце Леаніда Цімохіна з Маладзечна. Ён кіраваў рэгіянальным штабам Аляксандра Казуліна і ня надта задаволены тым, як «Наша Ніва» асьвятляла выбарчую кампанію, падзеі пасьля яе. Зьвязвае гэта спадар Цімохін з асобай галоўнага рэдактара».
(Цімохін: ) «У Маладзечна сёньня вельмі многія гавораць аб тым, што нават будуць адмаўляцца ад падпіску на «НН», таму што лічаць: Дынько дзейнічае на раздрай паміж Казуліным і Мілінкевічам, ён выступае як бы за аднаго толькі, а Казуліна называе «праектам улады». Вось які лёзунг у Маладзечна: «праектам улады» хутчэй выглядае сам Дынько. І ўсе падтрымліваюць Хашчавацкага, які сказаў, што на гэты рэжым мусяць ціснуць два франты – з захаду і з усходу».
(Дынько: ) «Мы, спадар Цімохін, былі не за Аднаго – мы былі за Адзінства. Гэта раз. Па-другое, ведаеце, на тое яна й свабода прэсы, каб выбіралі: хто хоча – чытае адну газэту, хто ня хоча – іншую. Мы заўсёды мелі сваю цьвёрдую выразную пазыцыю, і будзем яе мець. «Наша Ніва» аналізуе канкрэтныя заявы, канкрэтныя ўчынкі палітыкаў. Калі Казулін рабіў адно, мы аналізавалі тое «адно». Калі ён стаў рабіць другое, мы сталі аналізаваць «другое»... Але заўсёды стараемся быць узважанымі. Так што калі трэба – спрачайцеся, мы ж таксама можам памыляцца».
(Спадар: ) «Як вы лічыце, чаму так мала людзей было на мітынгу? Згодны, што трэба быць больш актыўнымі ў арганізацыі?»
(Дынько: ) «Згодны. Але думаю, што найперш кожны з нас мусіць выстаўляць прэтэнзіі да самога сябе: што я рабіў ня так, што я рабіў ня тое... Бо каму мы выстаўляем прэтэнзіі за арганізацыю?»
(Спадар: ) «Пагаджаюся. Толькі хіба вы ня бачылі: ніякай рэклямы не было, а безь яе няма добрага продажу. Напрыклад, мой бацька галасаваў за Лукашэнку. Пытаюся: «А што ён табе зрабіў добрага?» «Ну, вайны ж няма!»
(Дынько: ) «У кожнага ёсьць сваё меркаваньне... Бацька ваш так лічыць, вы іначай. З гэтага й складаецца дэмакратыя. Галоўнае, каб нашыя галасы лічыліся, каб дэмакратычным чынам народ сам вырашаў, хто мае кіраваць краінай, які лёс краіна мае выбіраць...»
(Спадар: ) «Добры вечар, паважаны Андрэй! Багата людзей зараз апраўдваюць усё, усё, усё тым, што «няма вайны...» І добранька! А вашая газэта піша, што ідзе вайна – з нацыяй, з роднай мовай, зь беларускай культурай, зь інтэлігенцыяй, якую зусім не шануе наш прэзыдэнт: хапае за карак, саджае за краты... Чаму ўсё гэта наш беларускі народ ня бачыць, не разумее?»
(Дынько: ) «Чаму людзі ня хочуць узрушэньняў? Ну, гэта натуральна. Беларускі народ яшчэ памятае жахлівую другую сусьветную вайну – баіцца паўтарэньня такіх падзеяў. Глядзіце хоць бы, што было напачатку 1990-х: пры бяздарным кіраўніцтве развал савецкае эканомікі прывёў да інфляцыі, якая падарвала ключавы беларускі прынцып – калі чалавек усё жыцьцё сумленна працуе, ашчаджае, то пасьля ён мае нармальную старасьць. А тут сьвет, можна сказаць, рухнуў для многіх людзей! Абваліўся...
Ясна, што яны цяпер зь вялікаю асьцярогаю ставяцца да любых пераменаў. І калі наша апазыцыя хоча перамагчы, то ёй трэба нарошчваць свой інтэлектуальны патэнцыял. Трэба выпрацаваць такую эканамічную праграму, якую б кожны зразумеў: «Так, вось з гэтай праграмай Беларусі і маёй сям’і будзе лепш!»
(Спадарыня: ) «Вас непакоіць пэнсіянэр са стажам. Што такое Несвабода для асобы, для нацыі і для нашай дзяржавы ў цэлым. Што вы маеце на ўвазе, калі пішаце: «Людзі з Плошчы адчулі сябе сапраўды свабоднымі»?
(Дынько: ) «Дзесяць сутак я прасядзеў за кратамі. У камэры, дзе нас было восем чалавек на пяць нараў... Дык што такое «несвабода»? Несвабода – гэта няпраўда. Несвабода – гэта несправядлівасьць. Гэта таксама незаконнасьць.
Вось для мяне вельмі важна, каб у нашай краіне панавала законнасьць. Часам рабілася страшна ў гэтыя дні, калі я бачыў, што сумленных, культурных людзей, найлепшых людзей краіны брутальна лавілі, піхалі, асуджалі па прыдуманых абвінавачаньнях. Хацелі прадэманстраваць, што законнасьці няма.
Некаторыя лічаць: чым менш свабоды, тым больш парадку ў краіне. Якое глупства! Несвабода – гэта толькі разьвязаныя рукі для незаконнасьці. Для самавольства. Паглядзіце, дзе найбольш парадку? Найбольш парадку ў самых свабодных краінах – у Скандынавіі, Нямеччыне...»
(Уліцёнак: ) «Тэма «свабода – несвабода» прагучала яшчэ ў адным званку:
(Лебедзеў: ) «Спадар Дынько, Лукашэнка падчас выбарчай кампаніі казаў пра тое, што ён сьвядома выбраў жорсткі, непапулярны ў дэмакратычным асяродку курс дзеля выратаваньня і разьвіцьця нацыянальнай эканомікі. Ці сапраўды можна паскорыць эканамічныя працэсы шляхам тармажэньня грамадзянскіх правоў – тут мы бачым незбалянсаваны, так бы мовіць балянс: ахвярую вашай свабодай дзеля вашага ж хлеба!»
(Дынько: ) «Вы задалі пытаньне вельмі вобразна – пра хлеб і пра свабоду, а я вам адкажу вельмі суха. Цяпер часта спрабуюць даказаць, што ў нас забясьпечваецца высокая кіраванасьць грамадзтвам. Што ў нас моцная ўлада.
Не, моцная ўлада – у дэмакратычных краінах. Бо яна там стабільная. Таму што яна забясьпечвае вельмі эфэктыўнае кіраваньне. Давайце параўнаем, дзе лепшая зьбіральнасьць падаткаў: у Беларусі ці Расеі, дзе перконваюць, што там моцная ўлада, ці ў нейкай Швэцыі альбо Нямеччыне? А дзе меншая карупцыя? Тут, у гэтых краінах, дзе нібыта моцная ўлада, ці ў Швэцыі зь Нямеччынай, дзе дэмакратыя? Тое і яно...
Або заедзьце ў модныя зараз аграгарадкі, паглядзіце, што там робіцца? І параўнайце з суседняй Польшчай, дзе няма ніякіх аграгарадкоў, дзе няма нашых прапагандысцкіх кампаній, дзе «Газэта выборча» ня піша, што зь першага, напрыклад, красавіка працоўныя Польшчы дасягнулі сярэдняга заробку 800 даляраў! І польскі прэзыдэнт гэтым не ганарыцца... Таму што не прэзыдэнт дае ім гэтыя заробкі – яны самі на сябе зарабляюць!»
(Астапаў: ) «Ці зьвярнулі вы ўвагу, што перад выбарамі Лукашэнка проста азалаціў дзяржаўнымі ўзнагародамі лепшых, як ён кажа, людзей краіны. Але ільвіная доля тых ордэнаў і мэдалёў дасталася не пісьменьнікам ці рабочым, а вайскоўцам. Прычым найперш прадстаўнікам сілавых структураў, унутраных войскаў. 25-га яны апраўдалі высокі давер?»
(Дынько: ) «Сілавыя структуры ў нас цяпер вялікіх памераў. У савецкі ж час не было столькі ўнутраных войскаў, не было столькі спэцпадразьдзяленьняў: у КДБ адно, два, СОБР, «Алмаз», полк міліцыі спэцыяльнага прызначэньня, служба аховы прэзыдэнта, нават пагранічныя войскі маюць нейкую сваю спэцслужбу...
І гэта невыпадкова. Гэта робіцца, каб мець моцны рэпрэсіўны апарат...»
(Спадар: ) «Добры вечар! Некалі адбывалася судовая справа «Нашай нівы» наконт выкарыстаньня клясычнага правапісу. Чым усё скончылася? Вы выйгралі?»
(Дынько: ) «Судзьдзя проста зрабіла па законе. Правапіс вялікая праблема. Ня першы год ужо абмяркоўваецца, ці было апраўдана вяртаньне да клясычнага правапісу прыканцы 1980-х, калі не было юрыдычнай магчымасьці ажыцьцявіць ягоную рэформу. Думаю, галоўнае нам дачакацца да моманту перамогі дэмакратыі. Мы ня можам цяпер, ва ўмовах несвабоды, у тым ліку й акадэмічнай несвабоды, вырашаць, які будзе правапіс. Мова пакуль адна – правапісы розныя».
(Спадар: ) «Як мне матываваць людзям афіцыйна, на працы, што я выкарыстоўваю гэты правапіс?»
(Дынько: ) «Кажыце, што ён больш справядлівы. А ці не маглі б вы прадставіцца?»
(Спадар: ) «Антось Цыбуля з Полацку»
(Уліцёнак: ) «Алесь Белы зь Менску даслаў эсэмэс-пытаньне: «Шаноўны Андрэй, ці зьмянілася пасьля адседкі вашае стаўленьне да людзей з таго боку, да непрыкметных хлопцаў у чорным. Як вы сёньня фармулюеце набор тых агульных каштоўнасьцяў, якія нягледзячы на гэтыя асобныя прыкрыя інцыдэнты ўсё ж аб’ядноўваюць і нас, і іх, робяць сапраўды адзінай нацыяй?»
(Дынько: ) «Стаўленьне зусім не зьмянілася. Сярод гэтых людзей многа сумленных, чалавечных, якія і тады, у дні волі, рабілі ўсё, каб палегчыць сытуацыю затрыманых, напрыклад. Мы ўсе – беларусы. Мы адна нацыя. Мы выхоўваемся ў адной маралі. Найлепшае выйсьце, калі цябе штурхаюць на незаконныя дзеяньні, гэта проста ўхіляцца ад іх. У жыцьці многа шляхоў – можна выбраць іншы...»
(Уліцёнак: ) «Уладзімер зь Менску прапануе разглядаць у нацыі розных людзей...»
(Уладзімер: ) «Зараз Эўразьвяз і ЗША зьбіраюцца значна пашырыць сьпіс асобаў, якім будзе забаронены ўезд ў гэтыя краіны. І яны зусім ня бедныя! У гэтых людзей ёсьць жонкі, дзеці, сваякі, якія таксама ня бедныя. Многія зь іх – вельмі пасьпяховыя бізнэсоўцы. Ці ня лічыце вы, што варта забараніць уезд і ім? Бо закладам іхнага бізнэс-посьпеху зьяўляецца пасада дарагога сваяка. Дарэчы, сам ён, як правіла, не ваяжыруе па замежжы. Дзякуй, Уладзімер».
(Дынько: ) «Сын за бацьку не адказвае. Часам эмоцыі даводзяць да таго, што хацелася б ну хоць нейкім чынам адпомсьціць тым, хто нас крыўдзіў. Але мы мусім стрымлівацца. Уявіце сабе, Уладзімер, што вы пайшлі на мітынг, а затрымалі ня толькі вас, а яшчэ й вашую жонку й вашага сына. Вы прапануеце фактычна тое самае...»
(Спадарыня: ) «Андрэй, да вас кароткае пытаньне: чаму Расея падчас падзеяў на Плошчы адвярнулася ад нелукашэнкаўскай Беларусі?»
(Дынько: ) «Яна не адвярнулася: яна, ведаеце, даўно стаяла да нас адным месцам... А падчас гэтых падзеяў было трохі нават дзіўна. Дзіўна назіраць за расейскімі СМІ. Тысячы людзей у Беларусі ўбачылі насамрэч, чаго вартая свабода слова, якая ёсьць у расейскіх мэдыях... Дзе яе межы і дзе яе канцы. Трэба толькі пра гэта не забывацца на будучыню. А вельмі многія ў нас не крытычна ўспрымаюць расейскія прэсу й тэлебачаньне».
(Уліцёнак: ) «Наступнае тэлефанаваньне – пра стаўленьне рэлігійных дзеячаў да падзеяў на Плошчы. У адной камэры з вамі, ведаю, сядзеў пастар эвангельскай царквы...»
(Дынько: ) «Так, праўда».
(Спадар: ) «Маўчаньне Філярэта – гэта маўклівая падтрымка рэжыму!»
(Дынько: ) «Там на Акрэсьціна было многа сьвятароў. Пратэстантаў – найбольш. Мусіць таму, што яны найлепш вычуваюць абавязак сьвятара быць зь ягоным народам. Але ж там сядзеў і адзін каталіцкі ксёндз. З Воршы, які правёў усе гэтыя дні са сваімі парафіянамі, са сваім народам на Плошчы. І перад духоўным учынкам гэтых людзей ня можна не схіліць галавы. Бо яны рызыкавалі і свабодай, і кар’ерай, і здароўем.
Што да праваслаўнай царквы, я хачу зьвярнуць вашую ўвагу на два яе вельмі мужныя ўчынкі. Уладыка Філярэт афіцыйна абвесьціў нядаўна, што выдавецтва «Праваслаўная ініцыятыва» ня мае ніякага дачыненьня да Беларускай праваслаўнай царквы. І другая рэч. Праваслаўная царква не дазволіла Азаронку выступаць на Вербным кірмашы перад Вялікаднем.
Вы думаеце, ім проста гэта далося? Вы ж бачыце сыстэму, вы ж ведаеце, што тое можа азначаць для іх. Але яны на гэта пайшлі.
Я як чалавек і як інтэлектуал вельмі ўдзячны ўладыку Філярэту і праваслаўнай царкве за два гэтыя ўчынкі. Па-мойму, яны выказалі тут сваю пазыцыю недвухсэнсоўна».
(Уліцёнак: ) «І напрыканцы – эсэмэска ад Віталя: «: «Як Беларусі дабіцца павагі ў Эўропе і сьвеце? Пакуль нам у лепшым выпадку спачуваюць. У вочы. А за сьпінамі нашымі паціскаюць плячыма – маўляў, дзіўныя людзі, гэтыя беларусы...»
(Дынько: ) «Трэба проста стаяць на сваім. Трымацца сваіх перакананьняў. Працаваць. Трымацца ціха альбо гучна.
На беларусаў ужо не глядзяць, як на дзівакоў. На беларусаў глядзяць, як на братоў. На братоў, якім патрэбная дапамога. Тысячы людзей у Эўропе пра нас ведаюць, пра нас памятаюць і робяць кожны сваё, каб нам дапамагчы.
Аднойчы мы далучымся да іх».
