Увесь час мы ў «Нашай Ніве» запісваем тыповыя памылкі, якія выпраўляем у артыкулах рэпарцёраў і пазаштатных аўтараў. Гэтую падборку рассылаем супрацоўнікам.
Такім чынам мы стараемся ўзняць культуру мовы.
Праблема ў тым, што са школы і ўнівера людзі выходзяць з нетрывалымі ведамі беларускай. Да таго ж, дамінацыя расейскай мовы ў гарадскім асяроддзі, на радыё і ТВ блытае людзей. Даводзіцца ўвесь час нагадваць правілы.
Мы падумалі, што гэтыя памылкі могуць быць цікавыя і чытачам, якія вучаць мову ці любяць мову. Гэта ж тыповыя выпадкі.
Форма тлумачэння — мінімалістычная.
экстраННы
дЭфіцыт
выразы «на жаль», «на памяць» пішам асобна
нумарА
скронЯю
падЫшлі, прЫЙшлі, падЫшоў, прЫЙшоў
ёгуртУ, металаломУ, камбікормУ (рэчывы ці пад.)
попытУ, выпадкУ
дэбілізмУ, нігілізмУ (абстрактныя паняцці)
спісА, паверхА, універсітэтА, МінскА, праектА, з'ездА, сельсаветА, атрадА
курсА ўніверсітэта, курсА валют, але карабель збіўся з курсУ
Вярхоўны суд (суд тут з малой літары)
залА, у залЕ
ачуняць, а не прыйсці ў сябе
дЗВЕ планеты, дЗВе жанчыны, дЗВюх планет, дЗВюх жанчын (так утвараецца лічэбнік з назоўнікамі жаночага роду)
у беларускіх прозівшчах на -ец націск звычайна падае на апошні склад: (ПанкавЕц. КарнеявЕц, КрывЕц…)
дзіця, а не дзіцёнак,
завулак, а не перавулак
полІЯміеліт
імаверны = магчымы. Верагодны = годны веры, достоверный. (Імаверна, што заўтра дажджу не будзе. Вашы словы верагодныя.)
сярэдні рост стаў вышэйШЫ, чым 100 гадоў назад. (тут прыметнік, а не прыслоўе - логіка як і ў анг., фр., пол. мовах)
дзІцячы, а не дзяцячы
праДЗЮсАр, блОкбастАр, правайдАр, рэйнджАр
вЁшанкі
крымінальная справа не ўзбуджаная, а ЗАВЕДЗЕНАЯ
рас. брелок = бел. бірулька
даследАванне, абследАванне, расследАваць
раССтаноўка
чАбурэчная, чАбурэк
паЦвердзіў
Пры карыстанні гуглтранслейтам увага на слова «перевод». Ён дае «пераклад» нават там, дзе трэба «перавод» ці «пераказ».
трынаЦЦаць
нЕпАўназубыя (біял.)
