Паўдзельнічаў у «Праскім акцэнце» на Радыё Свабода наконт узаемадзейнічаньня беларусаў з вонкавымі сіламі. Па «папярэднюю сэрыю» адсылаю да свайго ранейшага допісу на Радыё Свабода. Калі коратка:
беларусы ўсё апошняе стагодзьдзе былі вымушаныя карыстацца дапамогай вонкавых сілаў дзеля абароны сваіх інтарэсаў
- звычайна, дзеля таго, каб супрацьстаяць іншым, больш варожым, вонкавым сілам. Гэта само па сабе натуральна, але праблема ў тым, што цяпер
беларусы ў гэтым раскладзе адсутнічаюць як адзіны скаардынаваны цэнтар сілы.
Што мае больш мінусаў, чым плюсаў.
Выкарыстаньне беларусамі замежнай дапамогі дзеля дасягненьня беларускіх мэтаў - гэта, канечне, вельмі тонкая тэма. Калі ставіцца да яе павярхоўна, чалавеку так і будзе хацецца сказаць:
1) «Уся гэтая апазыцыя - прадажная пятая калёна» або «Вы ўсіх называеце прадажнымі, хаця людзі шчыра робяць працу дзеля Беларусі»
Не: рэч у тым, што трапленьне пад уплыў можа мець розную ступень - ад проста прыняцьця дапамогі і ператварэньня ў маральнага даўжніка, да «кампрамісаў», і да сапраўднай татальнай «праданасьці».
І той факт, што, маўляў, беларусы служаць чыімсь інтарэсам, не супярэчыць таму факту, што адначасова і тыя ж чыісь чужыя інтарэсы служаць беларусам.
2) «Адзіны інтарэс Польшчы - вярнуць Kresy Wschodnie» або «З чаго вы вырашылі, што ў Польшчы камусь, акрамся маргіналаў, патрэбныя Гародня і Берасьце»
Не і не: інтарэсам можа быць і, напрыклад, стварэньне сытуацыі, калі культурніцкая і грамадзкая нацыянальная эліта Беларусі была б чымсь абавязаная Польшчы - а Беларусь ужо аб’ектыўна мае перад Польшчай маральны доўг за беларускія гуманітарныя праекты, што зьявіліся пры польскай падтрымцы.
Больш за тое,
гэта можа быць правільны і добры інтарэс: толькі так нармалёвыя міжнародныя стасункі і будуюцца, праз узаемныя інвэстыцыі і сяброўскія крокі. Але мы, беларусы, павінны пільнаваць свае інтарэсы ў гэтай «зьдзелцы» з Польшчай.
А з нашага боку няма суб’екта, які б Беларусь прадстаўляў як, умоўна, «бок перамоваў».
3) «Што вы, уласна, усё пра Польшчу?»
Польшча з замежных нерасейскіх сілаў найбольш актыўна прысутнічае ў Беларусі. Яна сама па сабе адносна вялікая краіна, таксама ў сытуацыі зь ёю прысутнічае
фактар польскай меншасьці ў Беларусі, адным з кіраўнікоў і ганаровых сябраў якой зьяўляецца такі чалавек, як Вэраніка Сэбасьцяновіч - тая самая вэтэранка-падпольшчыца, якая публічна назвала Берасьце і Гародню «часова Беларусьсю».
Пытаньне не да дзеяньняў прадстаўніка польскае меншасьці, а да нашае рэакцыі. А мы, я лічу, абавязаныя рэагаваць, калі такі чалавек дазваляе сабе такія выразы адносна Беларусі.
Зразумела, што
расейскі ўплыў на Беларусь куды больш відавочны, больш маштабовы і больш небясьпечны для беларускай дзяржаўнасьці:
ад дзейнасьці Беларускага экзархату РПЦ (чые структуры неаднаразова былі заўважаныя і ў распаўсюдзе экстрэмісцкай літаратуры, і ў падтрымцы антыдзяржаўных груповак кшталту «беларускіх казакоў») да засільля выпускнікоў расейскіх вучэлень у беларускіх сілавых і спэцыяльных службах, засільля русафілаў на кіраўнічых пазыцыях у дзяржаўнай ідэалёгіі і прапагандзе, і многага іншага.
Плюс, маем прэцэдэнт з анэксіяй Крыма і вайной у Данбасе, маем аднаўленьне Імпэрыі ў той ці іншай форме як важны складнік вонкавай палітыкі, а ўжо ня проста як рэвізіянісцкія мроі маргінальных палітычных груповак.
Банальная рэч - але нам трэба думаць, як беларусам зноў зрабіцца суб'ектам калябеларускае палітыкі, а не наборам размаітых груповак.
