У Беларусі плануецца ўзмацніць кантроль за эфектыўнасцю выкарыстання зямельнага фонду краіны. Перад землеўпарадкавальнымі службамі пастаўленыя новыя задачы, якія прадугледжваюць значную актывізацыю працы па шэрагу асноўных кірункаў.
У апошні час тэма навядзення парадку на зямлі стала ці не самай папулярнай сярод кантралюючых структур. Пра тыя ці іншыя хібы на зямлі перыядычна дакладваюць і пракуратура, і Камітэт дзяржаўнага кантролю. Пры гэтым толькі ва ўказ прэзідэнта ад 27 снежня 2007 г. №667 «Аб канфіскацыі і перадачы зямельных участкаў» розныя змены і дапаўненні ўносіліся больш за 20 разоў. Але колькі б кантралёры ні выяўлялі парушэнняў зямельнага заканадаўства, колькі б ні карэктавалася заканадаўчая база, парадку больш не становіцца. У сувязі з гэтым перад землеўпарадкавальнай службай пастаўленыя новыя задачы. Гаворка ідзе не толькі аб актывізацыі работы па кантролі за эфектыўнасцю выкарыстання зямель, але таксама аб новых падыходах у працы.
Плануецца, што ў 2015 годзе будзе праведзена вялікая праца па ўсіх землях, якія выкарыстоўваюцца і неэфектыўна выкарыстоўваюцца, і па забеспячэнні ўключэння іх у гаспадарчы абарот. Гэта датычыцца ее толькі сельгас угоддзяў, але таксама зямель садоўніцкіх таварыстваў і населеных пунктаў.
Мяркуецца, што бясплатна ўчасткі ў садаводчых таварыствах перадавацца больш увогуле не будуць. Іх выставяць на аўкцыёны, каб павысіць эфектыўнасць выкарыстання. Адначасова з гэтым будзе праведзена значная работа па выяўленні тых участкаў, якія вылучаліся раней для вядзення падсобнай гаспадаркі, але не выкарыстоўваюцца па прызначэнні. Іх будуць адбіраць і зноў жа выстаўляць на аўкцыён.
Нямала непрыемных сюрпрызаў чакае і ўладальнікаў тых участкаў, якія набытыя на аўкцыёнах для будаўніцтва і абслугоўвання жылога дома. Справа ў тым, што цяпер вялізная колькасць аб'ектаў нерухомасці знаходзіцца ў закансерваваным стане, на іх ёсць толькі падмурак альбо падмурак і частка сцяны. Па заканадаўстве, кансервацыя дзейнічае толькі тры гады, і ўжо да 1 сакавіка 2015 на ўсіх участках, якія былі атрыманы або набытыя на аўкцыёне пад забудову да 1 сакавіка 2012 года, павінен быць збудаваны мінімум падмурак, сцены і дах з вокнамі. Калі такіх няма, выканкамы будуць ацэньваць такое незавершанае будаўніцтва, адбіраць яго і зноў жа выстаўляць на аўкцыён. Прычым, калі па садоўніцкіх таварыствах яшчэ толькі плануецца ўнесці змены ў заканадаўства, то па ўчастках пад індывідуальнае будаўніцтва ўжо пачалася правапрымяняльная практыка. Некаторыя ўчасткі з НЗКС канфіскоўваюцца выканкамамі, прычым ацэньваецца такое НЗКС па цэнах значна ніжэйшых за рынкавыя і нават ніжэйшых за тыя сродкі, якія былі выдаткаваныя на будаўніцтва.
У адным з сельвыканкамаў Мінскага раёна «Ежедневніку» заявілі, што пакуль гэтая практыка ўключае ў сябе толькі адзінкавыя выпадкі, але да канца года яна павінна значна пашырыцца. Бо выканкамы добра ведаюць, якія будынкі закансерваваны ў іх па 5 10 гадоў. Ёсць нават даўгабуды па 15—20 гадоў, якія ўладальнікі трымаюць у разліку на тое, што нерухомасць у доўгатэрміновай перспектыве так ці інакш будзе даражаць. Па словах адказных асоб, ва ўладальнікаў такіх НЗКС ёсць яшчэ пара месяцаў, каб паставіць будынак пад дах, а потым за іх возьмуцца сур'ёзна. Цяпер, вядома, можна прадаць участак з НЗКС, але новы ўладальнік павінен разумець, што ён таксама павінен будзе паставіць дом пад дах на працягу месяца-двух. Яшчэ столькі ж можна адвесці на разварушванне землеўпарадкавальных службаў і сельвыканкамаў, але відавочна, што ўжо восенню у Беларусі можа пачацца масавае адабранне зямель з НЗКС. Адначасова з гэтым плануецца выставіць на аўкцыёны дадатковыя аб'ёмы зямель пад індывідуальную забудову, каб даць магчымасць пабудаваць сабе дом любому ахвотнаму і актывізаваць будаўнічы рынак.
Эксперты чакаюць, што новы падыход у справе кантролю за эфектыўнасцю выкарыстання зямель, павінен прывесці да зніжэння коштаў на зямельныя ўчасткі. Дарэчы, за апошнія час некаторыя ўчасткі з НЗКС на другасным рынку патаннелі адразу на 30—40%. І гэта толькі пачатак, бо праз некалькі месяцаў попыт на іх можа зусім упасці.
