У Гомелі завяршылася слуханне крымінальнай справы па спайс-трагедыі, якая ў ліпені мінулага года адбылася на вуліцы Дакутовіч абласнога цэнтра. Адзін вечар на пару з марыхуанай і спайсам ператварыў у руіны звыклае жыццё траіх маладых людзей і іх блізкіх. Пад кайфам двое прыяцеляў знявечылі трэцяга, пазбавіўшы яго зроку. Такая плата за вядомую памылку — быццам наркотыкі такое ж лёгкае збяганне ад будняў, як келіх піва ў летнюю ноч.
Працэс доўжыўся ў Чыгуначным судзе Гомеля каля трох месяцаў. У біяграфіях удзельнікаў — ні плямы. Толькі добрыя водгукі.
Абвінавачаныя: 21-гадовы Максім В., тыповы студэнт-«юзэр», Дагледжанае бацькоўскае дзіця; 29-гадовы Аляксандр Ш. — рабацяга і малады бацька.
Яны — прыяцелі. Здаралася, што перасякаліся на агульных вечарынках. Пацярпелы — 23-гадовы Дзмітрый Ш., інвалід з дзяцінства, — шчыры сябра абодвух. З Максімам яшчэ са школы. З Аляксандрам апошнія некалькі гадоў. Ледзь не браты, казаў апошні:
— У нас вельмі добрыя адносіны. Я б сказаў не проста таварыскія, а роднасныя.
Ніякіх чорных кошак, якія б прабеглі паміж хлопцамі. Нічога такога, з-за чаго выразаюць вочы, разрываюць рот, б'юць па галаве да чэрапна-мазгавой траўмы. Аднак гэтыя пазлы неймавернай жорсткасці лёгка складаюцца, калі з'яўляюцца наркотыкі і псіхатроп. Грымучая сумесь забойнай сілы запаволенага дзеяння. Бо спайс і марыхуана ў жыцці гэтых хлопцаў, На жаль, не ўпершыню. Аляксандр у судзе распавядаў:
— За паўгода да гэтага Дзіма прынёс марыхуану, мы пакурылі. Мне гэта здалося смешным. Толькі лёгкае паслабленне і вострае пачуццё голаду. Я і не ведаў, што гэта наркотык. Каноплі жа ўсюды растуць.
Дзяржабвінаваўца не тое, каб здзівіўся, але на ўсялякі выпадак спытаў:
— Вы тэлевізар не глядзіце, навіны ў інтэрнэце не чытаеце?
— У мяне праца, клопат пра сям'ю.
Зрэшты, на фоне сваіх малодшых таварышаў Аляксандр здаваўся школьнікам. Максім і Дзіма, прасунутыя інтэрнэт-карыстальнікі, у гэтай справе паспелі займець куды большы досвед. Пра тое ў сваіх паказаннях распавёў Максім. У ранейшыя часы, калі курыльныя сумесі яшчэ не былі забароненыя, ён замаўляў іх праз інтэрнэт-крамы для сябе і Дзімы.
Тады здараліся акцыі: спайсы раздавалі проста так. Потым ужо за грошы.
Забіраў з тайніка — у пад'ездзе шматпавярхоўкі ў цэнтры горада. Але пазней ад усяго гэтага адмовіўся, бо «з'явіліся моцныя пабочныя эфекты». А вось Дзіма, з яго слоў, быццам бы не. Хваліўся, што купляе. Дзяліўся ўражаннямі па электроннай перапісцы. Чаму ў той вечар 21 ліпеня Максім ўсё-такі вырашыў выкурыць марыхуану і прыняць парашок, патлумачыў будзённа:
— Пару гадоў таму ў нас з сябрамі была ідэя паспрабаваць ЛСД. Але потым прачыталі пра тое, што шмат няшчасных выпадкаў у Мінску пасля яго ўжывання, і ад ідэі адмовіліся. Калі Дзіма сёння прапанаваў ЛСД, я пагадзіўся, думаючы, што ён знайшоў адэкватны варыянт.
«Адэкватны варыянт» зрэжысаваўтакую пастаноўку, што фільмы жахаў адпачываюць.
Аляксандр збіраўся ехаць у Расію на заробкі. Дзень напярэдадні ён прысвяціў ўпакоўцы рэчаў, серыялу і піву. У госці наведаўся Дзіма. Прапанаваў Сашу пакурыць «галандскіх шышак» (марыхуану) і сёе-тое яшчэ, для чаго ўзяў у таварыша грошы і паехаў да Максіма.
Хто менавіта купіў наркотыкі і прывёз іх на вечарынку, да канца засталося незразумелым. Дзмітрый і Аляксандр казалі на Максіма. Апошні — на Дзіму, будучы упэўненым:
— У іх былі адносіны больш цесныя, таму зараз усе валяць на мяне.
Прыяцелі ўдыхнулі псіхатроп праз самакруткі з фальгі. Потым адправіліся пакурыць марыхуану. Страшное пачалося праз лічаныя хвіліны. Перш чым распавесці, Аляксандр асцярожна спытаў у суда:
— Усе распавядаць? Сэрца так стукала, што, здавалася, я бачу, як яно вырываецца з грудзей. Я папрасіў хлопцаў выклікаць «хуткую», але, магчыма, яны мяне не пачулі. Потым я адчуў, што губляюся цалкам…
Пакой знік, з'явіўся пластыкавы шар, у якім ён каціўся па скале. Прыяцель Максім, ператварыўшыся ў вышэйшую сілу, сядзеў у позе лотаса над белым чэрапам і тыкаў у яго рукамі, заклікаючы паўтарыць рухі.
Аляксандр намагаўся зразумець, што адбываецца. Кветка ў гаршчку раптам «загаварыла» з ім катэгарычна: «Вось я — расту. А ты — не можаш. Ты ніхто». З'яўленне індуса. Лётаючая галава суседа.
У Максіма аналагічныя галюцынацыі. Размытыя абрысы, прабіваліся твары. Толькі вышэйшая сіла зараз Аляксандр. І гэта ён мітусіўся над Дзімам, разгневаны і злы, прыгаворваючы: «Д'ябал, д'ябал». Пацярпелы Дзмітрый таксама захаваў успаміны пра кашмарны вечары:
— Калі я ачомаўся, то ўбачыў над сабой Максіма. Выгляд у яго быў агрэсіўны. Ён засунуў мне палец у рот. Я адчуў горыч. І згубіў прытомнасць. Пасля ачомаўся — і зноў убачыў Макса. Ён націснуў на вока. Быў пстрычка — і ўсё.
Экспертыза не выключыла: вочныя яблыкі маглі выціснуць вялікім пальцам рукі. Медыкі больш схіляліся да вострага прадмета накшталт металічнай пласціны або трывалага шкла, бо краі ран былі гранічна роўныя.
Хто менавіта гэта зрабіў? Ні Аляксандр, ні Максім не ўзялі на сябе віну. З таго, што адбылося памяталі ў асноўным бачанні, а не рэальнасць… Міліцыю выклікалі суседзі. Дзіўная валтузня за сценкай.
Жудасныя крыкі: «Забі мяне хоць раз без болю!», Голыя хлопцы ў двары. Міліцыянты, якія прыехалі па выкліку, у акне кватэры ўбачылі двух скрываўленых маладых людзей. Тыя ўбачылі іх таксама. У шкло паляцела нешта цяжкае, абсыпаўшы супрацоўнікаў аскепкамі.
Абвінавачванне ў незаконным абароце наркотыкаў і наўмысным прычыненні цяжкіх цялесных пашкоджанняў. Больш сур'ёзныя часткі артыкулаў — у Максіма. Менш — у Аляксандра. Абарона па многіх пазіцыях не пагадзілася. Права апошняга слова кожны з абвінавачаных выкарыстаў па-свойму.
Аляксандр папрасіў прабачэння ў Дзімы, яго маці, родных і ўсіх, хто яго ведае:
— Так, мне прапанавалі наркотыкі. Так, я пагадзіўся. Так, я даў грошы і ужыў. Цяпер я ведаю, што такое наркотыкі, і я зразумеў гэта спаўна. Але што тычыцца наўмыснага прычынення цяжкіх цялесных пашкоджанняў, у мяне не было ніводнай прычыны такое зрабіць. Я клянуся, што не ведаю, як гэта адбылося. Гэта самая складаная сітуацыя ў маім жыцці. Прашу высокі суд даць мне першы і апошні шанец — не пазбаўляць волі.
Максім прачытаў з лісточка факты, якія казалі на карысць таго, што наркотыкі ён не купляў і не прыносіў, што вочы не выразаў, што пацярпелага не біў:
— Ну так сталася. Я шкадую пра гэта. Калі б не паддаўся спакусе, мог бы гэта спыніць або гэтага наогул не здарылася б.
Але сталася так. Суд першай інстанцыі прызнаў абодвух вінаватымі і вынес нават больш жорсткае пакаранне, чым было заяўлена дзяржабвінавачаннем.
Аляксандр Ш. прысуджаны да 11 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму, Максім В. - да 15 гадоў у ВК ўзмоцненага рэжыму. З абодвух у карысць пацярпелага суд пастанавіў спагнаць па 500 мільёнаў рублёў.
Відавочна, што абвінавачаныя будуць абскарджваць прысуд. Родныя лічаць іх невінаватымі.
