15-16 мая 2015 г. у Мінску пройдзе ЧацвёртаяМіжнародная канферэнцыя Інстытута «Палітычная сфера» пад назвай «Па-за савецкім канонам: палітычны супраціў, акадэмічная і мастацкая аўтаномія ў познесавецкі перыяд (1960-80-я гг.)».
Удзел у канферэнцыі прымуць больш за 40 спецыялістаў з Беларусі і іншых краін рэгіёну – Польшчы, Літвы, Украіны, Расіі, Швецыя.
Папярэдняя праграма канферэнцыі.
Programme of the conference (EN)
У межах Канферэнцыі плануецца прыўзняць тыя аспекты грамадскага і інтэлектуальнага жыцця, якія знаходзіліся па-за жорсткім канонам сацыялістычнага грамадства. Гэта як розныя дысідэнцкія і нонканфармісцкія рухі, так і спробы адстойваць навуковую і мастацкую аўтаномію, адстойваць нацыянальныя правы па-за межамі дазволенай «этнаграфічнасці». Праз такую прызму распад СССР ужо цяжка ўспрыняць як «геапалітычную катастрофу», хутчэй, гэта выхад на паверхню аўтанамісцкіх і дэцэнтралізатарскіх тэндэнцый, рэалізацыя іх патэнцыялу ў спрыяльным асяроддзі эканамічнага і палітычнага крызісу.
Ускладненне карціны савецкага мінулага цягне за сабою і роздумы над прыродай посткамуністычных грамадстваў. Наколькі мы звязаны з эканамічнымі і палітычнымі правіламі савецкага часу, наколькі захоўваецца пераемнасць структуры ўлады, наколькі захоўваецца памяць пра традыцыі супраціўлення савецкай сістэме і адстойвання ідэі свабоды?
Прадстаўнік аргкамітэта Аляксей Ластоўскі тлумачыць мэты канферэнцыі: «Мы хочам разгледзець тыя аспекты грамадскага і культурнага жыцця, якія зараз у Беларусі знаходзяцца шмат у чым па-за ўвагай даследчыкаў, ды і шырокай грамадскасці. Агулам камуністычны час разглядаецца пераважна альбо ў апалагетычным тоне, альбо ў межах таталітарнай парадыгмы. Відавочна, што ёсць патрэба ў разважлівай і сур’ёзнай дыскусіі пра сутнасць камуністычнага праекта, яго значэнне для нашай сучаснай сітуацыі. І ў гэтым кантэксце непазбежны зварот да тых ідэй і рухаў, якія выходзілі па-за межы агульнапрынятых рамак, якія аспрэчвалі альбо размывалі афіцыйны канон камуністычнага часу – і ўрэшце спрычыніліся да распаду знешне непахіснай савецкай сістэмы. Таксама цікава знайсці беларускую спецыфіку праз разгляд падобных тэндэнцый і ў іншых савецкіх рэспубліках і камуністычных краінах. Мы цешымся, што ў мерапрыемстве бярэ ўдзел шмат замежных даследчыкаў».
Беларускі гісторык Алег Дзярновіч кажа пра ўласнае бачанне праблематыкі канферэнцыі: «Пошукі ўнутранай свабоды ва ўмовах дзяржаўнага прэсінгу – складаны псіхалагічны і інтэлектуальны працэс. Ці адныя толькі здабыткі сустракаюць людзей на гэтым шляху? Ці можна праз культурныя коды трансфармаваць маральныя выдаткі ў культурны капітал? Такія пытанні ўзнікаюць пры даследаванні тэмы супраціву і аўтаноміі ў познесавецкі час.
Тэма нашай канферэнцыі – досвед таемнага духоўнага жыцця, якое адбывалася за вонкавым маналітным фасадам савецкага ладу. Спробы аналізу гэтага феномену спараджаюць метадалагічныя праблемы, звязаныя з маркіраваннем такіх розных з’яваў, як нонканфармізм, іншадумства, дысент. Апроч таго, узнікаюць крыніцазнаўчыя праблемы даследавання тэмы інтэлектуальнага, культурнага, рэлігійнага жыцця па-за савецкім афіцыёзам – праблемы адбору і крытыкі крыніц».
У межах канферэнцыі запланаваныя дзве публічныя дыскусіі – «Ці былі ў Беларусі дысідэнты?» (15 траўня, 18.30, галерэя Ў) і «Ці паўплывалі нацыянальна-культурныя рухі 1980-х гадоў на ўтварэнне незалежнай Беларусі?» (16 траўня, 14.00, галерэя Ў). Удзел у дыскусіях вольны.
Таксама можна прыняць удзел у працы секцый канферэнцыі ў якасці госця, для гэтага неабходна зарэгістравацца на сайце.
