Сёння кожны дваццаты жыхар 20-тысячнага Добруша — гэта кітаец. Так павялося ад пачатку будаўніцтва кардоннай фабрыкі, якая мусіць стаць адной з буйнейшых у Еўропе.
Усе работы па ўзвядзенні фабрыкі выконвае кітайская кампанія Xuan Yuan Industrial Development Co., LTD. Усе рабочыя, за выняткам кіроўцаў, аховы і кухарак, — кітайцы.
Двухпавярховыя кубрыкі, дзе жыве большасць кітайцаў. Кіраўніцтва лічыць за лепшае здымаць кватэры ў горадзе.
Будаўнікі з Паднябеснай жывуць у кубрыках на самой будпляцоўцы. Трапіць да іх пасля нядаўняй забастоўкі нерэальна — ахова спасылаецца на «кіраўніцтва» і нікога не пускае. Праўда, самі кітайцы рэгулярна выходзяць у горад — пагуляць і на закупы. Напаткаць іх за шпацырам вельмі лёгка.
Кітайцы ходзяць у краму групкамі па 5—20 чалавек.
Кітайцы ахвотна ідуць на кантакт, часам нават вітаюцца першымі.
Праўда, праз непаразуменні ў мове з імі вельмі цяжка камунікаваць. Даводзіцца карыстацца гуглаўскімі сервісамі галасавога перакладу — па-англійску ці па-руску кітайцы таксама не разумеюць.
З парай кітайскіх рабочых мы пагутарылі недалёка да будоўлі, калі тыя валаклі ў свае кубрыкі піва і віно з мясцовай крамы.
«Окей гугл». Кітайскі будаўнік гаворыць у тэлефон, які перакладе яго словы на рускую. Часам атрымлівалася лухта кшталту «чапля порна ідзе, скачы, мэнэджар, хачу, так».
«Учоры быў страйк, так! Нам тры месяцы не плацілі грошай і мы хацелі гаварыць з паслом, — выдае «гугл транслэйт» пасля словаў будаўніка Чана. — Ён прыехаў, і цяпер усё добра. Нам далі дзевяць тысячаў юаняў».
Каб нам было больш зразумела, Чан спрабуе канвертаваць дзевяць тысяч юаняў у беларускія грошы. Але блытаецца. Не дзіва.
Калі тэлефон не можа — дапамагае пясок. Побач з кітайцам сядзіць мясцовы хлапчук, які паказаў дарогу, якой ходзяць будаўнікі.
Дарэчы, паводле групы іншых кітайцаў, якія таксама гулялі па Добрушы і спыніліся пагутарыць з журналістамі, грошы яшчэ выплацілі не ўсім. Маўляў, некаторыя іх не ўбачылі і пасля забастоўкі ды цяпер хочуць з'язджаць з Беларусі, але сродкаў на квіткі да радзімы не стае праз запазычанасць фірмы.
Але большасці, выглядае, заробкі выплацілі — чэргі ў мясцовых крамах амаль цалкам кітайскія.
Каробка «ролтанаў». Кітайцы думаюць пра заўтрашні дзень.
«Піва усё скупляюць! Асабліва акцыённае любяць. Нашым мужыкам ужо няма чаго піць, — абураецца касірка ў адной з добрушскіх крам. — Так што міф гэта, што кітайцы не п'юць. Хіба што пасля п'янымі па вуліцах не боўтаюцца. Гэта плюс».
Міф таксама і тое, што беларусы талерантныя. На мясцовым пляжы сям-там ад мясцовых чуваць кпіны з кітайцаў.
«Памыцца прыйшлі», — нейкія падлеткі смяюцца з куды смуглейшых за іх кітайцаў.
А вось і маленькія дзеці спрабуюць спарадзірваць кітайскую мову, за што атрымліваюць ад жанчыны, што загарае побач.
Дзеці не прызвычыліся, ды ўсё прыстаюць да «дзіва».
Яна ж потым і прызнаецца, што ў такую спёку не лезе ў ваду, бо «хто іх ведае, мо яны заразныя якія-небудзь: СНІД ці яшчэ якая халера. А я з імі ў адну рэчку»?
Кітаец плавае ў рэчцы Іпуць.
Чыннік прыхаванай зайздрасці да кітайцаў палягае ў іх заробках — па мясцовых мерках яны зарабляюць вельмі добра, 7—8 мільёнаў.
«Ды мы што, самі такога не пабудуем? Да ў нас мужыкі максімум 4—5 мільёнаў зарабляюць! А гэтым такія грошы башляюць! Адурэць!» — у такім духу выказаліся некалькі мясцовых мужыкоў і яшчэ адзначылі, што тыя кітайцы, што не жывуць у кубрыках, а здымаюць кватэры, пераўтвараюць тыя ў «мурашнікі».
Праўда, кітайскія пратэсты праз невыплату заробкаў мясцовыя мужыкі адабраюць: «Ну людзям жа плаціць трэба! Калі б з намі так, то і мы б пайшлі».
P.S.
Вяртаючыся ў Мінск, на гомельскім вакзале мы сустрэлі групу з шасці кітайцаў. Яны сядзелі на сваіх набітых валізках, разам з імі была дзяўчынка-перакладчыца.
«У нас кепска са здароўем — спіна баліць, ногі. Сёння мы вяртаемся ў Кітай, каб там лячыцца. У Беларусі мы лячыцца не хочам, тут нам не дапамогуць», — зразумелі мы праз «гугл транслейт». Гэта ж потым пацвердзіла і перакладчыца.
