У Мінску, на вуліцы Лодачнай, дзе да канца 20 стагоддзя стаяў камень-«дзед», аб'ект пакланення язычнікаў, хочуць пабудаваць адміністрацыйны цэнтр з кавярнямі і офісамі.
Праект забудовы адміністрацыя Ленінскага раёна вынесла на грамадскае абмеркаванне 27 ліпеня. А ў сераду ўвечары ў КЗ «Мінск» адбылася прэзентацыя архітэктурна-планіровачнай канцэпцыі аб'екта — «рэвіталізацыя тэрыторыі былога капішча (Х—ХХ ст.ст.) з рэканструкцыяй рэстарана «Старое рэчышча» ў рэстаранны комплекс у межах квартала вул. Ульянаўская — вул. Леніна — р. Свіслач».
На мерапрыемства сабралася каля 40 неабыякавых мясцовых жыхароў. Як высветлілася пазней, большасць з іх — навуковыя работнікі, архітэктары і праекціроўшчыкі, якія жывуць у гэтым раёне ўжо шмат гадоў. Былі сярод тых, хто сабраўся, нават даследчыкі валуноў.
Заказчыкам праекта выступае ТАА «Экаво», якому належыць рэстаран «Старое рэчышча». Пачаць будаўніцтва плануецца ў лютым-сакавіку, а скончыць праз два гады.
Капішча адновяць
— На самой тэрыторыі былога капішча не дапускаюцца ніякія працы. Ёсць таксама зона аховы ландшафту, дзе таксама нельга будаваць. У зоне рэгулявання забудовы ў адной частцы дапускаецца будаўніцтва паверхавасцю ад двух да чатырох, у другой — да двух паверхаў. Будзе там таксама парк, — распавяла галоўны інжынер праекта, спецыяліст інстытута «Мінскграмадзянпраект» Ірына Гуша. — Капішча ўяўляе сабой паганскае месца. І ёсць прапанова па музеефікацыі гэтага месца: будзе стаяць памятная табліца, якая нагадвае пра гісторыю гэтага месца.
Скончыць прэзентацыю інжынеру праекта прысутныя не далі і адразу сталі задаваць свае пытанні.
— На самай справе, гэта не рэканструкцыя рэстарана, а новае будаўніцтва. А вось пра рэвіталізацыю капішча і добраўпарадкаванні парку і гаворкі не ідзе. Там будзе рэстаран, паркоўка і розныя ўстановы, якія прынясуць прыбытак ўладальніку «Старога рэчышча». Жыхарам ж горада ад гэтай пабудовы карысці ніякай, — выступіла мясцовая жыхарка Людміла.
— Калісьці гэтая тэрыторыя была ўскраінай горада, а зараз гэта ўжо самы цэнтр. Улічваючы колькасць цікавых і гістарычных будынкаў вакол, хацелася стварыць нейкі ансамбль, каб не з'явілася чарговае збудаванне, якое нешта «цягне» на сябе ў стылістычным сэнсе, — пачала расказваць галоўны архітэктар праекта Маргарыта Міклашэвіч. — З іншага боку, гэтая рэвіталізацыя, як гэта бачыў заказчык і Мінкульт, значыць ажыўленне, вяртанне нейкі жыццядзейнасці гэтага месца. Былі нейкія пошукі, але хацелася вярнуцца да каранёў, таму і з'явілася ідэя аднаўлення атмасферы вуліцы Лодачнай. Не самой вуліцы, таму што аднавіць яе немагчыма, а таго антуражу, які на ёй быў. Таму праектам было вырашана зрабіць усё адзіным будынкам і пад адным дахам злучыць сучасныя будынкі з «цытатамі» з гісторыі: там будуць двухпавярховыя «хаткі», якія будуць нагадваць дамы, якія стаялі ўздоўж вуліцы Лодачнай. Але, вядома, усё будзе зроблена з сучасных будаўнічых матэрыялаў.
Як аказалася, былі сярод тых, хто сабраўся, не толькі жыхары Лодачнай, але і тыя, хто ведаў гісторыю, звязаную з «пераездам» намоленых камянёў у Музей валуноў.
— Такога ўнікальнага капішча, якое існавала да пачатку 20 стагоддзя, наўрад ці знойдзеце дзесьці ў Еўропе. З ім звязана столькі легенд, колькі няма нідзе. І калі будзе адноўлена капішча, то гэтую тэрыторыю разам з камянямі і гісторыяй можна будзе ўнесці ў спіс гісторыка-культурных элементаў як нематэрыяльная спадчына ЮНЕСКА, — распавяла мясцовая жыхарка Рэгіна, якая нарадзілася і вырасла на вуліцы Лодачнай.
— У 1985 годзе быў складзены праект аднаўлення старога капішча. І таксама вялося грамадскае абмеркаванне. Але рэалізаваць праект у той час было немагчыма, — распавяла Рэгіна. — У выніку аднойчы, калі я прыехала на Лодкавую, я ўбачыла бульдозер, які збіраўся «вырваць» камень. Я патлумачыла кіроўцу, што гэта помнік, патэлефанавала дырэктару Музея валуноў, і мы павезлі камень туды. Так яго ўдалося захаваць. Чаму горад даў распараджэнне прыбраць камень, мы так і не даведаліся. Мы потым пісалі лісты з просьбай аднавіць гэта гістарычнае месца. Але, як бачыце, нічога зроблена не было. А гэта ж наша гісторыя, і яе трэба захаваць.
«Навошта нам столькі піцейных устаноў?»
Рэканструкцыя рэстарана «Старое рэчышча», падчас якой колькасць пасадачных месцаў павялічыцца да 300, моцна абурыла жыхароў квартала. На іх думку, у раёне дастаткова піцейных устаноў і яшчэ адно тут ні да чаго.
— У нас адно пытанне: ці мае патрэбу менавіта гэты раён, не кажучы ўжо пра Мінск, у чарговай піцейнай установе? — устала са свайго месца жанчына. — Тут побач два такія: «Спяваючыя фантаны», у гасцініцы «Пекін» таксама ёсць рэстаран. На вуліцы Кастрычніцкай таксама тры кафэ. Мы толькі-толькі сышлі ад гэтага першага месца па спажыванні алкаголю на душу насельніцтва сярод краін СНД. Ці трэба нам чарговая піцейная ўстанова? Там на Кастрычніцкай ёсць стары завод, вазьміце яго, зрабіце там што-небудзь добрае. Навошта яшчэ адзін рэстаран?
— Архітэктар трохі памылілася. Гэта будзе зона перамоваў, для сустрэч дэлегацый. Гэта будзе закрытая тэрыторыя, гэта значыць, без доступу людзей з вуліцы, — растлумачыў прысутным дырэктар ТАА «Эково» Аляксандр Карчынскі. — Сам будынак будзе адміністрацыйна-офісным, ніякага там гандлю шмоткамі, як нехта меркаваў, не будзе. Гэта будзе ўласны офіс рэстарана «Старое рэчышча».
Праз дзве гадзіны пасля пачатку сходу намеснік старшыні выканкама папрасіў прысутных зафіксаваць усе свае прапановы і заўвагі ў пісьмовым выглядзе.
