Пару гадзінаў перад вяртаньнем у калёнію Аляксандар Казулін правёў у офісе БелаПАНу. Спачатку была анляйнавая канфэрэнцыя, а потым — размова з журналістамі ў рэале. Абодва мерапрыемствы давялося гранічна сьціскаць. Беларуская спэцыфіка: палітык мусіў скамечыць гутарку з прэсай, бо ўжо быў час вяртацца за краты. І гэты палітычны "сюр" мы бачым у цэнтры Эўропы ў ХХІ стагодзьдзі...
Першае ўражаньне: Казулін стаў ідэалістам. Асобныя пасажы гучалі проста афарыстычна: "Немагчыма адкруціць час назад. Кожную хвіліну мы жывем у новым сьвеце. І важна рабіць высновы, набываць досьвед, вучыцца на ўласных памылках".
Ён шматкроць згадваў, што ўсе мы пад Богам ходзім, заклікаў уладу да пакаяньня, прапаноўваў падвесьці рысу пад пэрыядам канфрантацыі як у апазыцыі, так і ўва ўсім грамадзтве. Казаў, што гатовы шчыра працягнуць руку Лукашэнку, сесьці за стол перамоваў, што ён і ягоная сям'я ўсё даруюць…
Ну а калі ўлада не пацісьне працягнутую руку, дык тады што: чакаць з мора пагоды, спадзявацца на маральную эвалюцыю кіроўнай вярхоўкі — ці ўсё ж вы бачыце нейкі моцны сцэнар палітычнай барацьбы за перамены? На гэтае сваё пытаньне я, шчыра кажучы, не пачуў наўпроставага адказу. Зноў прагучала, што ўлада мусіць пакаяцца, што шлях кампрамісу, перамоваў — гэта прапанова ня толькі яго, Казуліна, але, калі хочаце, "прапанова нябёсаў". І калі мы ня можам зьмяніць сьвет, то мусім зьмяніць саміх сябе — "і тады сьвет стане чысьцейшым, лепшым, сьвятлейшым і дабрэйшым".
Сёньняшні Казулін нічым не нагадваў тога, якім ён запомніўся падчас выбарчай кампаніі 2006 году. І рэч ня толькі ў тым, што зьмяніліся час ды абставіны. Выглядае на тое, што значна зьмяніўся ён сам. Зрэшты, ён так і сказаў: "Сёньня я прачнуўся іншым чалавекам". Заявіў, што болей ня будзе трымаць галадовак ("Гасподзь мне сказаў, што я не завершыў яшчэ свае справы на зямлі"), а таксама не зьбіраецца высоўваць ультыматумы ўладзе. Падкрэсьліў, што "час разборак" прайшоў, на гвалт нельга адказваць гвалтам, а "месца пад сонцам хопіць усім".
Зразумела: два гады няволі самі па сабе маглі спрыяць унутранай эвалюцыі ў бок філязафічнага, рэлігійнага сьветапогляду. Плюс трагічная гісторыя хваробы і сьмерці жонкі.
Разам з тым, шмат для каго Казулін застаецца ў вобразе гэтакага тэрмінатара, гатовага на самыя адчайныя крокі. Ці ня стануць рамантычныя развагі пра неабходнасьць кансалідацыі ўлады ды ейных апанэнтаў на глебе маральных каштоўнасьцяў і г.д. момантам расчараваньня для тых, хто бачыць у асобе Казуліна найболей рашучую, моцную альтэрнатыўную фігуру на беларускім палітычным полі?
Адзін зь ягоных паплечнікаў тэт-а-тэт сказаў мне: усё нармалёва, Казулін за гэты пэрыяд, наадварот, стаў мацнейшы ў паліттэхналёгіях. Проста зараз ня час.
Зразумела, што цягам гэтых трох дзён на волі адсочваўся кожны крок, фіксавалася кожнае слова. І варта зазначыць, што ні сам Казулін, ні ягоныя паплечнікі, ні ўсе тыя, хто падзяліў ягоны смутак, не далі падстаў для правакацый, для высноў кшталту: ну вось, бачыце, якая каша можа заварыцца, калі наша гуманная ўлада пойдзе на датэрміновае вызваленьне!
Адказваючы на пытаньне пра пэрспэктывы свайго вызваленьня, Казулін назваў дату-арыентыр мэтадам ад зваротнага: "Ведаю дакладна, што да 25 сакавіка мяне ня выпусьцяць".
Сёньня Казулін выглядаў філёзафам, маралістам, падкрэсьлена абстрагаваным ад рэальных калізіяў беларускай палітыкі. Пабачыць і ацаніць Казуліна-палітыка можна будзе, бадай, толькі пасьля таго, як ён апынецца на волі.
