Таццяна з мужам, сынам і мамай жыве ў звычайным панэльным доме на вуліцы Асаналіева. Дамафон не спрацаваў, і ў пад'езд нас пусціў сусед, папярэдне удакладніўшы, у якую кватэру мы хочам патрапіць. Называем нумар.
— Да Тані? — хутка арыентуецца.
Стары ліфт, які яшчэ гучна гудзіць, у кабіне хтосьці клапатлівы павесіў люстэрка. Звычайны тамбур на дзве кватэры, у тамбуры — абутак, ровары.
Фота: Аляксандр Васюковіч, TUT.BY
Мы прыйшлі ў госці ў дзевяць раніцы, мама і муж Таццяны ўжо на працы, сын у школе. Таццяна частуе нас кавай на ўтульнай кухні. Разглядаем дэталі. Вось магніцікі на халадзільніку, антонаўка ў кошыку, вось чайны грыб у трохлітровым слоіку.
— Кватэра трохпакаёвая, адзін пакой — мамы, і два нашых. У нас міравыя адносіны, так што выдатна ўсё, — адказвае Таццяна на пытанне, што лунае ў паветры, ці не цяжка жыць з мамай.
— Кватэра не падаецца маленькай. Але не магу не спытаць: стаіце на чарзе маючых патрэбу?
— Я даволі позна зразумела, што мы маем права на чаргу. Сталі, калі Елісею было тры гады. Чарга рухаецца вельмі павольна, заканадаўства пастаянна мяняецца. Па новых стандартах нам ужо метраў хапае. Мама вельмі даўно працуе на прадпрыемстве, і пару гадоў таму ёй прапанавалі пабудавацца ад прадпрыемства. Будаўніцтва абышлося б у 50 тысяч еўра. У нас заробкі сярэднія, як у настаўнікаў ці медсясцёр, такіх зберажэнняў, натуральна, не было. Залазіць у даўгі не рызыкнулі. Льготныя крэдыты для звычайных чаргавікоў выдаваць да таго часу перасталі, а з камерцыйным крэдытам кватэра абышлася б у 90 тысяч еўра. Мы ацанілі свае сілы і вырашылі, што не пацягнем. Зрэшты, ніхто не шкадуе з гэтай нагоды. Муж хоча жыць не ў горадзе, мама — таксама. Мы вырашылі збіраць энергію, каб калі-небудзь пачаць будаўніцтва свайго дома.
— У многіх мінчукоў такая мара.
— І мы ў ёй аднадушныя. Ёсць кватэра, у якой жывем, але хочацца нешта за горадам. Нават Елісей, калі малодшым быў, казаў: «Не хачу жыць у каменных джунглях». Зараз стаў старэйшым, 12 гадоў, да горада ўжо ставіцца спакайней.
Ідзем на экскурсію па кватэры. Здаецца, тут не так даўно быў рамонт.
— Паколькі пераязджаць нам няма куды, рамонт робіцца часткамі і па меры неабходнасці, — тлумачыць Таццяна. — Трэба на кухні — робім на кухні. Трэба ў пакоі — робім. Усё паступова. Толькі да пакоя, дзе я жыву, пакуль рамонт не дайшоў — ён прахадны, і трэба вырашыць, куды ўсё перанесці на час. А колькі зойме працэс, прадказаць складана. У ваннай, думалі, за два тыдні ўправімся. Што там рабіць — плітачку хуценька абаб'ем, новую пакладзем, ванну купім… А сышло на яе паўтара месяца.
Зрабілі Елісею ў пакоі рамонт, калі ён у школу ішоў. Пакой з балконам, у ім не хапае святла, таму выкарысталі ўсе рэсурсы, каб дадаць сонца — шпалеры, шторы з жоўтымі палосамі. Нягледзячы на недахоп жылплошчы, мы, як многія бацькі, хацелі, каб у дзіцяці быў свой кут.
Таму і гасцінай у нас няма. Калі прыходзіць шмат гасцей, у нашым пакоі раскладваецца стол-кніга, накрываецца абрусам…
Тут муж і дзіця сядзяць за камп'ютарам.
Сценка, бачыце, савецкая захавалася. Вельмі ёмістая.
А гэта мой куток, дзе можна размясціцца з ноўтбукам. Вельмі люблю, каб было светла. А тут два балконы — пакоі не могуць быць светлымі. Таму я патрабую, каб усюды было дадатковае асвятленне — настольныя лямпы тут, таршэр, бра. Хоць мы стараемся эканоміць, усюды энергазберагальныя лямпы.
— А хто штангу цягае?
— Муж, Віталь.
- Муж працуе на дзяржпрадпрыемстве?
— Не, у прыватнай кампаніі. Будуюць модульныя дамы, дачныя домікі. Ён тры курсы адвучыўся ў машынабудаўнічым ў Магілёве, потым яго адлічылі за палітычную актыўнасць. Доўга працаваў у машынабудаванні, але ў прыватных фірмах рэгулярна былі праблемы з аплатай. На заробак кіраўніцтву заўсёды хапала, а астатнім перыядычна распавядалі, што крызіс, што заказчыкі не плацяць своечасова. Потым сышоў у будаўніцтва. Яму хочацца працаваць на сябе, і праца падабаецца.
— У дэкларацыі аб даходах у вас з мужам з нерухомасці — толькі «працоўныя конікі» — няновыя машыны.
— Учора была на бацькоўскім сходзе, размаўляла з людзьмі. Нікога наша дэкларацыя не здзіўляе. У нашай сям'і сярэднія даходы. Многія мае равеснікі ў такім жа становішчы. У нашых бацькоў была магчымасць абзавесціся жыллём — яго давалі, існавалі нейкія субсідыі. У нашага пакалення было мала варыянтаў палепшыць жыллёвыя ўмовы. Многія для гэтага разменьвалі бацькоўскія кватэры. Мы не сталі. Зноў жа, таму што дарагога варта, калі ў цябе добрыя адносіны са сваякамі. Калі можаце дапамагчы адзін аднаму ў любой сітуацыі.
— Мама падстрахуе на кухні, мужа пакорміць?
— Так, і я буду гатаваць, калі мама кліча гасцей. Так, мужу бывае трохі цяжка. Але — удасканальвае на працы навыкі, якія спатрэбяцца пры будаўніцтве хаты.
Пакуль абмяркоўваем дом, фатограф здымае скульптуру.
— Гэта беларускага скульптара праца. А карціну мне падарылі, і выцінанка Юры Вінаградава, а гэтая рука каля майго століка — карціна маёй студэнткі. Мы нядаўна сустрэліся, і яна мне падарыла сваю працу.
На балконе знайшлі шафку, якую Таццяна сама перарабіла з антрэсоляў, выкарыстоўваючы дэкупаж. І невялікую калекцыю прадметаў вясковага побыту сярэдзіны мінулага стагоддзя.
— Галота на выдумку хітрая, — жартуе Таццяна, ківаючы на шафку. — Усё гэта збіраю, рогі-капыты, усё, што ў бабулінай хаце знайшлі, — прасавальная дошка, прас, карыта калі-небудзь перавандруе ў будучы дом. Дом я хачу драўляны. Шмат езджу па Беларусі, і мне здаецца вельмі цікавай драўляная архітэктура, у Рэчыцы, Бабруйску, ва Ушачах бачылі шмат дзіўных дамоў. А балкон вагонкай аздабляў муж, даўно ўжо…
Вяртаемся на кухню — дапіваць каву.
— А чайны грыб хто гадуе?
— Усе. Пастаянна ідуць эксперыменты — цяпер вось чайны грыб, раней быў грыб, здаецца, рысавы. Цяпер у мяне на гэта часу няма. Днём — сустрэчы з людзьмі, увечары прыходзіш — трэба хатнім справам час аддаць, падумаць, што заўтра надзець, пачытаць кучу матэрыялаў. Але грыб, як бачыце, жывы — гэта таксама важны плюс вялікай сям'і.
PS: У кватэры яшчэ жыве белы блакітнавокі кот з рудым хвастом. Ён выйшаў на кухню нечакана, пацікавіўся змесцівам міскі, але ўбачыў фатографа і хутка сышоў. Увогуле, пазіраваць адмовіўся.
