 |
У суботу, 15 сакавіка, сеціўны энцыклапедычны праект «Вікіпедыя па‑беларуску» (be.wikipedia.org) перасягнуў мяжу 10 000 артыкулаў. Дзесяцітысячным стаў артыкул, прысвечаны Еве.
«Вікіпедыя па‑беларуску» існуе з канца жніўня 2006 г., развіваецца добраахвотнікамі энцыклапедычнай справы і назапашвае матэрыялы на беларускай літаратурнай мове. За першыя 7 месяцаў свайго існавання праект стварыў больш за 3,5 тыс. артыкулаў, за мінулы год — больш за 6,5 тыс. артыкулаў з розных галін чалавечых ведаў.
Праект уваходзіць у склад шматмоўнага праекту «Вікіпедыя» (wikipedia.org), у рамках якога развіваюцца аналагічныя энцыклапедыі на 255 мовах свету. Найбуйнейшая з іх, «Вікіпедыя па‑англійску», налічвае каля 2,4 млн. артыкулаў, у складанні якіх удзельнічалі і ўдзельнічаюць да 5 млн. добраахвотнікаў з усяго свету.
Таксама ў рамках «Вікіпедыі» з жніўня 2004 г. існуе праект, які карыстаецца альтэрнатыўнай нормай беларускай мовы, г.зв. «тарашкевіцай» (на сённяшні дзень там змешчана каля 8,8 тыс. артыкулаў).
Праект «Вікіпедыя» (www.wikipedia.org) існуе з 15 студзеня 2001 года як публічная універсальная інтэрнэт‑энцыклапедыя, у якой аўтарам артыкула можа выступіць кожны ахвочы. Фундатарамі праекта сталі два энтузіясты Джымі Уэйлс і Лары Сэнгер.
Першапачаткова кожны новы артыкул перад публікацыяй праходзіў складаную шматступенную працэдуру рэдагавання. Аднак рост аб’ёму энцыклапедыі прымусіў стваральнікаў шукаць прасцейшы метад публікацыі. У 2002 годзе за аснову была ўзятая вікі—тэхналогія (ад гавайск.: wikiwiki — вельмі хутка). Тэхналогія дазваляе адразу праз вэб‑інтэрфейс публікаваць артыкулы, рабіць праўку ў наяўных, імгненна ствараць спасылкі на іншыя артыкулы, як на наяўныя, так і планаваныя.
Не гледзячы на поўную свабоду правак, праект паказаў, што дасягнуць пастаўленай Д. Уэйлсам і Л. Сэнгерам мэты — стварыць поўную, аб’ектыўную і свабодную ад абмежаванняў на капіраванне энцыклапедыю, даступную на некалькіх мовах — магчыма. Праект з’яўляецца некамерцыйным і развіваецца на сродкі спонсараў, якія ў асноўным з’яўляюцца простымі ўдзельнікамі Вікіпедыі. Арганізатар — амерыканскі фонд Wikimedia Foundation Inc. (wikimediafoundation.org).
Аўтарскае права на матэрыялы Вікіпедыі рэгулюецца ліцэнзіяй GNU FDL і адпавядае GPL‑ліцэнзіі, якая выкарыстоўваецца для свабоднага праграмнага забеспячэння. Ліцэнзія дазваляе свабодна змяняць і распаўсюджваць інфармацыю і нават прадаваць яе, аднак забараняе заяўляць свае правы на створаную грамадскасцю інфармацыю пасля ўнясення якіх‑небудзь змен і дапаўненняў (copyleft). Пры гэтым стваральнікі Вікіпедыі настойліва заклікаюць не размяшчаць у ёй матэрыялаў, абароненых аўтарскім правам, без згоды праваўладальнікаў.
Самым вялікім з моўных раздзелаў энцыклапедыі з’яўляецца англійскі (en.wikipedia.org), ён налічвае больш за 2,4 мільёны артыкулаў (для параўнання — вядомая «Брытанская Энцыклапедыя» у 15‑м выданні налічвае 120 тысяч артыкулаў, трэцяя рэдакцыя «Вялікай Савецкай Энцыклапедыі» — каля 100 тысяч). Другая па велічыні Вікіпедыя — на нямецкай мове — больш за 720 тысяч артыкулаў. Усяго ў Вікіпедыі існуе больш за 250 моўных раздзелаў, аднак з іх толькі каля 70 пераадолелі колькасць у 10 тысяч артыкулаў — сярод іх цяпер і беларускі раздзел.
