Выйшаў паэтычны зборнік семінарыста Вадзіма Урублеўскага «Бязмежнае»
Вадзім – гісторык і паэт. «Бязмежнае» – яго першая кніга.
– Бязмежнае – так я бачу цяпер свет. Наша быццё не сканчаецца гэтым жыццём, не завяршаецца цемрай старасці. Святло ёсць – і гэта Хрыстос. Бязмежнае – пазнанне Бога. Мы і ў вечнасці будзем бясконца пазнаваць Яго.
Вершы Вадзіма Урублеўскага адкрываюць яго вопыт руху да Бога, вопыт унутранай барацьбы. Аўтар закранае праблему паэта ў грамадстве ( «Яны мяне не зразумелі… « ), звяртаецца да народнай спадчыны ( «Траецкія дзяды» ) і гісторыі Царквы ( «Насупраць» ), ушаноўвае беларускіх святых ( «Святая Сафія» ) і асветніка Японіі Мікалая (Касаткіна) ( «Малітва да Свяціцеля Мікалая Японскага» ), разважае над цудам нараджэння Богачалавека ( «Раство» ). Сярод вершаў Вадзіма Урублеўскага ёсць таксама і пераклады з рускамоўнай духоўнай паэзіі.
На вокладцы кнігі – крыж, на якім трымаецца калыска-ладдзя…
– Гэты зборнік таемна ад мяне выдалі да майго дня нараджэння сябры – духоўна блізкія, вельмі дарагія мне людзі. Сабралі вершы, знайшлі мастака і выдавецтва. Канешне, арганізатарам і натхняльнікам усяго стала непараўнальная Аляксандра Цярэнцьева, актывіст шэрагу ініцыятыў праваслаўнай моладзі. Ілюстрацыю распрацавала мастачка Аляксандра Бойка-Падкапаева. У маёй творчасцi прысутныя тры матывы, і я вельмі ўдзячны, што ўсе яны адлюстраваныя на вокладцы. Калыска з ручніком – сімвал душэўнага, гэта род, край, сімвал нараджэння ў свет. Крыж – таямніца духоўнага нараджэння. Ладдзя – сімвал Царквы Хрыстовай, у якой гэта нараджэнне адбываецца.
Вадзім прызнаецца, што ў яго ніколі не было думкі выдаваць кнігу паэзіі, але заўважае:
– Калі я толькі пачынаў пісаць і быў далёкім ад правільнага асэнсавання веры, у мяне было шмат славалюбных жаданняў, хацелася рэалізавацца, зведаць прызнанне і пашану, адчуць любоў. А атрымаў я гэта тады, калі мне ўжо ўсё роўна, ведаюць мяне ці не. Цяпер для мяне іншае з’яўляецца прыярытэтам. Цяпер сэнс жыцця – Хрыстос. Усё ў жыцці я імкнуся падпарадкоўваць правільным паняццям. А што правільна – адкрывае вера Хрыстова.
11 вершаў пакладзеныя на музыку. Нарадзіўся творчы дуэт паэта Вадзіма Урублеўскага і музыкі Змітра Цярэнцьева – «Маестат». Гэта старабеларускае слова значыць ‘веліч, вялікасць’. У асэнсаванні Вадзіма – веліч Бога і вялікасць хрысціянства.
Сёння пачуць «Маестат» можна толькі ў жывым выкананні: на праваслаўных вечарынах і кватэрніках.
– Перад кожнай нашай песняй я чытаю верш, кажу пэўнае слова, пасля чаго Зміцер спявае пад гітарны акампанемент.
Пакуль што іх песні запісаныя толькі на дыктафон у хатніх умовах. Таму ўсе сродкі ад рэалізацыі зборніка «Бязмежнае» пойдуць на запіс дыска ў студыі.
Тыраж кнігі – 80 экзэмпляраў. На сённяшні дзень яе яшчэ можна набыць – у свячным кіёску храма свяціцеля Мікалая Японскага (г. Мінск, вул. Лідская, 7) ці ў самога Вадзіма.
А хто ж такі Вадзім Урублеўскі?
Вадзім нарадзіўся 30 кастрычніка 1986 года ў Мінску. З дзяцінства будучага паэта вабілі народныя казкі, вёска і яе культура. А ў старэйшай школе ён палюбіў складаць радаводы – сапраўдныя i прыдуманыя. Не дзіва, што Вадзім пайшоў вучыцца на гістарычны факультэт БДУ, дзе ў 2009 годзе атрымаў спецыяльнасці гісторыка і архівазнаўцы. Праз тры гады на тым жа факультэце ён скончыў аспірантуру, а ў 2014 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю.
Вадзім, калі яшчэ быў студэнтам чацвёртага курса, стаў працаваць у Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі. Гэта дапамагло гісторыку скласці ўласны радавод. Па прамой мужчынскай лініі ён ведае сваіх продкаў да сёмага пакалення (першая палова XIХ ст.), а па асобных адгалінаваннях – да дзясятага (пачатак XVIII ст.).
– Што даюць мне веды пра мой род? Я разумею, што не адзін, што ёсць тыя, хто моліцца за мяне, хто праз гены, праз сямейнае выхаванне вельмі на мяне паўплываў. Тое, як мы выхоўваемся ў сям’і, ідзе ад пакаленняў продкаў. Гэта бярэцца з культуры, якая, у сваю чаргу, нараджаецца духоўным жыццём – рэлігійнай верай у Бога.
Вывучэнне гісторыі радзімы, пошук сваіх каранёў абудзілі любоў да роднай мовы і жаданне гаварыць на ёй. Напачатку 2007 года разам з сябрамі-аднадумцамі Вадзім узнавіў дзейнасць суполкі «Таварыства беларускай мовы» на гістфаку БДУ. Суполка дзейнічае і дагэтуль, носячы імя «Варта».
– Зацікаўленасць сямейным радаводам і гісторыяй роднага краю – той душэўны падмурак, родная глеба, на якую легла духоўнае семя – мая праваслаўная вера. Адчуванне воінства заўсёды было ўнутры мяне, але я не заўсёды разумеў, супраць каго накіроўваць сваю ваяўнічасць. Духі злобы паднябёснай перашкаджаюць удасканальваць гэты свет. Наша прырода, грахом пашкоджаная, замінае нам радавацца, любіць, ствараць. У тым ліку пра гэта я хачу сведчыць сваёй творчасцю:
Вершам і словам, і справай
Быць на крыжы, ля крыжа,
Каб іншым здавалася важнай
Свая і чужая душа!
(З верша «Яны мяне не зразумелі… « )
– Захапляючыся беларускай мовай, я не мог не перакладаць на яе свае ўлюбёныя песні. Памятаю, шмат перакладаў Высоцкага. На жаль, многае згубілася, але сёе-тое збераглося.
Размаўляць па-беларуску ў штодзённым жыцці Вадзім стаў з трэцяга курса ўніверсітэта. Беларуская мова стала для паэта творчай крыніцай, дзякуючы якой, як кажа сам Вадзім, ён можа рэалізаваць тое пакліканне, якое ў сабе адчувае.
– Беларуская мова мае для мяне значэнне першай мовы. Яна – мова майго роду, а значыць, родная. Вершы я пішу зараз толькі на ёй. Аднак часцяком карыстаюся і рускай – у размовах з рускамоўнымі людзьмі.
Шлях Вадзіма да прыняцця беларускай мовы як мовы паўсядзённых зносін і ўласных думак пачынаўся са знаёмства з творчасцю беларускіх пісьменнікаў: Уладзіміра Караткевіча, Васіля Быкава, Аркадзя Куляшова. Моцна паўплывала на паэтычнае сталенне Вадзіма перадача «Беларускі альбом» на хвалі Белдзяржрадыё. «Беларускі альбом» адкрываў старонкі мінуўшчыны, уводзіў у свет беларускай этнічнай музыкі. Пазней адбылося знаёмства з творчасцю беларускамоўных бардаў: Эдуарда Акуліна, Сяржука Сокалава-Воюша, Андрэя Мельнікава, Таццяны Беланогай, Зміцера Бартосіка і іншых.
Пісаць вершы Вадзім пачаў у 19 гадоў. Але найбольшага плёну яго творчасць дасягнула ў апошнія 5 гадоў. Пазнаючы сябе, паэт спасцігаў праваслаўе і рабіў першыя ўсвядомленыя крокі да Бога.
– З дзяцінства я жыву з разуменнем таго, што Бог ёсць. На маё светабачанне моцна паўплывала ўвацаркаўленне майго таты, якое пачалося, калі мне было 10 гадоў. Тата – безумоўны аўтарытэт для мяне. Але, нягледзячы на прыклад яго жыцця, толькі ў 2009 годзе ўва мне саспела жаданне пачаць сябе чысціць, спавядацца перад Богам.
Першая споведзь і першае прычашчэнне ў мінскім Пятра-Паўлаўскім Саборы, знаёмства з праваслаўнымі хрысціянамі, вандроўка на Валаам…
У 2013 годзе пры мінскім храме роўнаапостальнага Мікалая Японскага Вадзім (прыхаджанін гэтага храма) заснаваў Школу практычнай генеалогіі. Пошук сваіх каранёў – дарога самапазнання. І слухачам Школы, акрамя метадычных парад, Вадзім імкнецца даць менавіта гэта – духоўнае разуменне сэнсу генеалагічных даследаванняў.
Паэт і навуковец, Вадзім сумяшчае працу ў архіве і выкладанне ў Школе з навучаннем ў духоўных установах. У 2015 годзе з чырвоным дыпломам ён скончыў аддзяленне катэхізатараў пры Мінскім духоўным вучылішчы і паступіў на экстэрнат Мінскай духоўнай семінарыі.
Таксама Вадзім адказвае за місіянерскі напрамак дзейнасці Місіянерскай лабараторыі пры кафедры апалагетыкі Мінскай духоўнай акадэміі. Сэнс лабараторыі – несці святло Божае людзям, якія сябе гэтага святла пазбаўляюць, нудзячыся ў цемры ўласных жарсцей.
– Сапраўдная радасць бачыць чалавека, які шукае ў хрысціянстве адзінства з Богам – міласэрным Айцом, таго адзінства, што і ўсіх нас робіць братамі і сёстрамі. Любячага бацьку не падманеш, бо баішся падарваць узаемны давер, пакрыўдзіць яго любоў. Для хрысціяніна прыярытэтна не «качанне правоў», а барацьба з уласнымі заганамі, адкрыццё сябе сапраўднага. Нішто не можа напоўніць так, як напаўняе Праваслаўе – вучэнне барацьбы са сваімі жарсцямі дзеля жыцця з Богам – вечнай радасці. У гэтай радасці няма нуды і хцівасці, недаверу і падазронасці, а значыць, няма і асуджэння. Калі не асуджаеш чалавека, то і Бог цябе не асудзіць. Праваслаўнае хрысціянства вучыць жыць у згодзе з самім сабой і сусветам, у светлым спакоі і сумнай радасці, у абыход шалёнай весялосці і маркотнай дэпрэсіі – неадступнымі спадарожнікамі нашага малавернага і бездухоўнага грамадства.
Ад сучаснай беларускамоўнай моладзі, хрышчанай у праваслаўі, часам можна пачуць пра жаданне хадзіць на службы да каталікоў ці уніятаў, у якіх набажэнствы здзяйсняюцца на беларускай мове. На гэты конт Вадзім адказвае:
– Хрысціянін ідзе не за мовай, а за духам. Мова – гэта толькі сродак, гэта душэўная катэгорыя, якую мы мусім падпарадкоўваць духоўнаму вымярэнню. Нічога не павінна замінаць адносінам Бога і чалавека. Калі штосьці мае для цябе большае значэнне, чым Бог, чым барацьба з тым, што стаіць перашкодай на шляху да Яго, – то гэта твой ланцуг. Бо на падставе нават вельмі карысных рэчаў можна збудаваць сабе ідал. Ім могуць стаць нават любімыя і цалкам станоўчыя праца і хоббі. Замест таго, каб быць сродкам служэння, яны пераўтвараюцца ў мэту. Не кажучы ўжо пра адпаведнае стаўленне да прадметаў і людзей. Вось гэта сапраўдная бяда, і гэта сустракаецца, на жаль, не рэдка.
Мяне ў свой час запрашалі да сябе каталікі, уніяты, пратэстанты, беларускамоўныя праваслаўныя аўтакефалы, але ў мяне ёсць мой тата, прысутнасць якога ў маім жыцці паўплывала на маю вернасць Праваслаўнай Царкве. Цяпер Праваслаўная Царква – карабель майго выратавання. Гэта арганізм, часцінкай якога робіць Бог, цела, у якім галава – Хрыстос. Гэта маё ўмацаванне, мой стрыжань.
