28 лютага спаўняецца 80 гадоў Георгію Галенчанку.
Яго дбаннем быў створаны вобраз Францыска Скарыны, вядомы цяпер кожнаму школьніку.
Ён жа распавёў беларусам пра братоў Мамонічаў, друкара-магілёўца Спірыдона Собаля, пачынальніка Барока ў Беларусі Яна Марыа Бернардоні і яшчэ безліч базавых постацяў нашай культуры.
Георгій Якаўлевіч нарадзіўся ў Петразаводску ва ўкраінска-яўрэйскай сям'і, але з дзяцінства жыў у Мінску. Тут вывучыў мову, тут палюбіў беларускую культуру.
Галенчанка скончыў гістфак БДУ і аспірантуру Гісторыка-архіўнага інстытута ў Маскве. Толькі ў цэнтры савецкай краіны ў той час можна было абараніць настолькі культуралагічную і настолькі беларусацэнтрычную дысертацыю — «Гісторыя беларускага кнігадрукавання XVI—XVIII стагоддзяў».
Галенчанка першы адкрыў для шырэйшага кола чытачоў кнігі, выдадзеныя на беларускіх землях у першыя стагоддзі існавання кнігадрукавання.
У каталозе «Кніга Беларусі 1517—1917» ён даў не толькі падрабязна апісанне ўсіх кніг, але і выклаў іх змест, што было надзвычай смелым крокам у тагачаснай савецкай Беларусі — усе ж старадрукаваныя кнігі былі рэлігійнымі!
Маштабнай працай Галенчанкі стала факсімільнае выданне Бібліі Скарыны —
славуты вялікафарматны трохтомнік у чырвонай вокладцы, аднагодак беларускай незалежнасці. Галенчанка разам з фатографам ездзіў па свеце і адшукваў кнігу за кнігай, каб урэшце выдаць для беларусаў поўны камплект.
Гэта Галенчанка вярнуў Скарыну сапраўднае імя: ён знайшоў дакумент, які паказвае, што насамрэч «Георгіус» - не другое імя друкара, а прыкрая памылка, дапушчаная перапісчыкам у копіі дакумента: замест «выдатны», «egregius» Францыск Скарына стаў «georgius'ам».
Расійскім дарэвалюцыйным гісторыкам хапіла гэтага, каб сцвярджаць пра прыналежнасць Скарыны да праваслаўнага свету. У той час як Скарына быў у сучасным разуменні чалавекам Сусвету: друкаваў Біблію для усяго «народу рускага» ў ВКЛ, а не для пэўнай канфесіі.
Георгій Якаўлевіч — беларус з сусветным іменем, паважаны сярод усёй кнігазнаўчай супольнасці.
Арганізатар беларускай навукі, спецыяліст па гістарычных крыніцах, ад якіх у сваіх даследаваннях не адыходзіць ні на крок. І ў савецкі час, і ў незалежнай Беларусі аб'ектыўнасць — асноўны арыенцір у яго работах.
Гістарычныя працы Галенчанкі не даюць поўнага ўяўлення пра інтэлігентнасць і тонкі гумар гэтага выбітнага чалавека. А ягонай энергічнасці і цікаўнасці можна пазайздросціць. Зычым Георгію Якаўлевічу моцнага здароўя, моцы духу і плёну. Да віншаванняў можна далучыцца праз каментары.
Каментары