КНР упершыню прадэманстравала шэраг новых тыпаў узбраенняў падчас параду ў гонар 90-годдзя заснавання Народна-вызваленчай арміі Кітая (НВАК). Парад прайшоў у нядзелю на найбуйнейшым у краіне вайсковым палігоне Чжужыхэ (паўночны аўтаномны раён Унутраная Манголія).
У ім узялі ўдзел 12 тысяч вайскоўцаў і 600 адзінак тэхнікі, сярод якой больш за 100 самалётаў. Як паведаміла Цэнтральнае тэлебачанне Кітая, каля 40% відаў узбраенняў дэманстраваліся ўпершыню.
Улады да апошняга часу хавалі факт падрыхтоўкі гэтага мерапрыемства — дзяржаўныя СМІ ўпершыню паведамілі пра яго толькі ў суботу ўвечары. Замежная прэса да асвятлення парада дапушчаная не была. Трансляцыю з месца падзей вялі Цэнтральнае тэлебачанне, Міжнароднае і Народнае радыё Кітая.
Тэхніка на парадзе
«Тэхнічную» частка парада адкрыла вайсковая авіяцыя. Дзве групы з 17 і 24 баявых верталётаў Z-19 сфармавалі лічбы «81» (1 жніўня - дзень заснавання НВАК) і «90» (у гонар 90-гадовай гадавіны).
Сярод наземнай тэхнікі былі прадэманстраваныя асноўны баявы танк Тып-99А, баявыя машыны пяхоты Тып-04А (іншая назва - ZBD-04) і бронетранспарцёры Тып-08 (ZBL-08), самаходныя супрацьтанкавыя ракетныя комплексы HJ-10, 155 і 122-міліметровыя самаходныя артылерыйскія ўстаноўкі Тып-89 (PLZ-89) і Тып-05 (PLZ-05), а таксама рэактыўная сістэма залпавага агню калібрам 300 мм.
Акрамя таго, у парадным страі на аўтамабілях прайшлі падраздзяленні войскаў стратэгічнай падтрымкі, марской пяхоты, ВДВ, сіл спецыяльных аперацый, інжынерных і іншых родаў войскаў. Перад трыбунай праехалі мабільныя комплексы электроннай разведкі і радыёэлектроннай барацьбы, а таксама аўтамабілі з разведвальнымі беспілотнымі лятальнымі апаратамі.
Ракетнае ўзбраенне
Падчас парада Кітай таксама ўпершыню прадэманстраваў найноўшую міжкантынентальную балістычную ракету (МБР) нацыянальнай распрацоўкі DF-31AG. Як адзначалася ў рэпартажы, максімальная далёкасць гэтага комплексу перавышае 10 тыс. км.
Акрамя яе ў парадным страі былі паказаны балістычныя ракеты сярэдняй далёкасці DF-16, DF-26, а таксама першая ў свеце прынятая на ўзбраенне супрацькарабельная балістычная ракета DF-21D, якую мясцовыя і замежныя СМІ часта называюць «забойцам авіяносцаў».
Таксама былі прадэманстраваныя зенітна-ракетныя комплексы HQ-9B і HQ-22, звышгукавыя супрацькарабельныя крылатыя ракеты YJ-12A, а таксама дагукавыя YJ-62A і YJ-83K.
Авіяцыя
Адным з найбольш доўгачаканых удзельнікаў паветранай часткі парада для гасцей і гледачоў стаў сканструяваны з ужываннем тэхналогіі радыёлакацыйнай малазаўважнасці («Стэлс») знішчальнік пятага пакалення нацыянальнай распрацоўкі J-20. Над палігонам ў адным страі праляцелі адразу тры такія машыны, што стала дэбютам гэтай серыі на падобных ўрачыстых мерапрыемствах.
Упершыню шырокай публіцы быў прадэманстраваны найноўшы знішчальнік для заваёвы перавагі ў паветры J-16. Акрамя таго, у «паветранай» праграме была паказаная і палубная авіяцыя - знішчальнікі J-15 з авіякрыла адзінага і першага на ўзбраенні ВМС НВАК авіяносца «Ляанін».
У парадзе таксама бралі ўдзел знішчальнікі J-10B, J-11B і стратэгічны бамбавік H-6K (апошняя мадыфікацыя ліцэнзійнай копіі савецкага Ту-16).
Сярод авіяцыі спецыяльнага прызначэння ў парадным страі праляцелі самалёты далёкага радыёлакацыйнага выяўлення і кіравання KJ-2000 і KJ-500, а таксама прыняты на ўзбраенне толькі летась цяжкі вайскова-транспартны самалёт Y-20 і шматмэтавы транспартны самалёт Y-9.
Прамова галоўнакамандуючага
Парад прымаў старшыня КНР, генеральны сакратар ЦК Камуністычнай партыі Кітая Сі Цзіньпін. Кіраўнік дзяржавы таксама займае пасаду старшыні Цэнтральнай вайсковай рады КНР і з'яўляецца вярхоўным галоўнакамандуючым узброеных сіл краіны.
Пасля завяршэння параду ён заявіў вайскоўцам, што Кітаю як ніколі раней у яго гісторыі неабходна сфармаваць магутныя ўзброеныя сілы для абароны суверэнітэту і інтарэсаў краіны.
«Сёння мы як ніколі блізкія да дасягнення мэты па адраджэнні кітайскай нацыі. І нам як ніколі раней у гісторыі неабходна пабудаваць моцную армію», - сказаў ён. «Салдаты і афіцэры, вы павінны няўхільна прытрымлівацца прынцыпаў і сістэмы абсалютнага кіраўніцтва партыі над арміяй, заўсёды слухаць і выконваць загады партыі і імкнуцца да любой мэты, якую яна вам пакажа», - падкрэсліў галоўнакамандуючы, звяртаючыся да ўдзельнікаў парада.
«Цвёрда веру, што нашы ўзброеныя сілы валодаюць як адвагай, так і здольнасцю разбіць любога агрэсара. У нашага войска ёсць рашучасць і магчымасці абараніць нацыянальны суверэнітэт, бяспеку і інтарэсы развіцця краіны», - рэзюмаваў Сі Цзіньпін.
Першы ў сваім родзе
Гісторыя НВАК узыходзіць да Наньчанскага паўстання 1 жніўня 1927 года, калі раскватараваныя ў горадзе Наньчан часці гаміньданаўскай арміі выступілі супраць антыкамуністычнага перавароту, арганізаванага партыяй Гаміньдан. У часе Наньчанского паўстання склалася ядро будучага вайскова-палітычнага кіраўніцтва КНР.
Парад стаў першым такім мерапрыемствам, прысвечаным гадавіне заснавання НВАК.
Вайсковыя парады ад 1949 да 1959 праводзіліся штогод у Дзень утварэння КНР - 1 кастрычніка. Аднак затым у мэтах эканоміі бюджэту кіраўніцтва краіны вырашыла ладзіць такія агляды толькі з нагоды круглых дат - кожныя 10 гадоў. Так, парад быў праведзены ў гонар 15-годдзя абвяшчэння рэспублікі ў 1964 годзе, аднак ужо ў 1966-м у Кітаі пачалася Культурная рэвалюцыя, і падобныя мерапрыемствы былі зноў скасаваныя.
У 1980-я «другое пакаленне» кіраўнікоў КНР на чале з Дэн Сяапінам вырашыла аднавіць традыцыю. Ужо ў 1984 годзе ў рамках нацыянальнага свята па галоўных плошчах краіны зноў урачыстым маршам прайшлі войскі. Пасля гэтага парады праводзіліся толькі з нагоды круглых дат - яны адбыліся ў 50-ю і 60-ю гадавіну ўтварэння КНР у 1999 і 2009 гадах адпаведна.
Апошні вайсковы парад Кітай зладзіў 3 верасня 2015 года ў гонар 70-годдзя перамогі ў Другой сусветнай вайне і Вайне супраціву кітайскага народа японскім захопнікам (1931 - 1945).
