Лідэр Руху за Свабоду і былы кандыдат у прэзідэнты Аляксандр Мілінкевіч пасля аперацыі ў Польшчы з’ехаў у родную вёску Бершты. Там палітык аднаўляецца пасля аперацыі і рыхтуецца да новых палітычных крокаў.
Як ваша здароў’е?
Мілінкевіч: На шчасце, я хутка папраўляюся. У мяне ў жыцці было 6 аперацый. Я вельмі хутка загойваюся і вяртаюся, і рэабілітуюся. Можа, арганізм у мяне такі здаровы ў сваёй аснове.
Я ўжо шпацырую на прыродзе, хаджу вакол сваёй хаты на кастылях. Дзесьці праз месяц іх адкіну, буду з палачкай, потым без палачкі. Ведаю, што буду ездзіць на горных лыжах, гуляць у валейбол, плаваць. Усё змагу і будзе ўсё добра.
Раскажыце, калі ласка, пра саму аперацыю.
Мілінкевіч: У мяне была аперацыя тазасцегнавага сустава левай нагі. Даволі складаная. Яна на медыцынскай мове называецца алапластыка. Алапластыка — замена пэўных частак сустава, таму што былі абмежаванні ў рухах.
Тут таксама адбілася тое, што калі я займаўся баскетболам,
каб вышэй скакаць і хутчэй бегаць, накладаў на галенастопы па 4 кілаграмы свінцу на трэніроўках. А потым падчас спаборніцтваў гэта ўсё здымаў і як птушка лётаў.
Гэта таксама спрыяла пашкоджанню суставаў: тады не адчувалася, а зараз адчуваю. Таму спатрэбілася замена пэўных частак, пластыка сустава. Цяпер нават болю ніякага не адчуваю!
Шмат нараканняў на вас было з‑за таго, што вы паехалі лячыцца за мяжу, у Польшчу, а не ў Беларусі.
Мілінкевіч: Я не лічу, што гэта нейкае злачынства адносна Беларусі. Сам ведаю многа выдатных медыкаў з залатымі рукамі і светлымі галовамі ў Беларусі, гэта мае сябры ў тым ліку. Але і яны казалі: «Калі ў цябе ёсць магчымасць зрабіць за мяжою, у Польшчы ці ў іншай краіне, то зрабі там, бо там абсталяванне значна больш сучаснае.
Гэта аперацыя праводзілася з дапамогай цэлага комплексу камп’ютарнай і медыцынскай тэхнікі, якая там на вельмі высокім узроўні. Таму не лічу, што гэта штосьці такое, што абражае нашых медыкаў. Я думаю, калі б у іх было такое абсталяванне, яны былі б нічым не горшыя за амерыканскіх, польскіх ці французскіх дактароў.
Аперацыя была ў Польшчы, а цяпер вы ходзіце ў беларускія паліклінікі?
Мілінкевіч: Я ўвогуле абыходжуся без паліклінік. Да мяне прыязджаў знаёмы лекар‑рэабілітолаг, прафесар з Гродна. Ён мяне паглядзеў. Цяпер мы з ім па тэлефоне размаўляем, і калі якая праблема — ён прыедзе. Мне спакойна можна быць тут без дактароў да наступнай сустрэчы праз месяц з тым лекарам, што рабіў аперацыю.
У інтэрнэце хапае спекуляцый наконт вашага лячэння: нібыта вы патрацілі шалёныя сродкі. Калі не сакрэт, колькі сапраўды каштавала аперацыя і адкуль на яе грошы?
Мілінкевіч: У мяне ёсць блізкія сябры, якія ў стане дапамагчы ў складаныя моманты.
Мне не прыйшлося плаціць за аперацыю. Дакладнай сумы я не ведаю.
Цэны на медыцынскія паслугі ёсць у інтэрнэце на сайтах шпіталяў. Яны даступныя для цікаўных.
Спрабую стварыць этнаграфічны музей у хаце, якой амаль 120 гадоў
Пасля аперацыі вы крыху адышлі ад палітычнай дзейнасці, у вас нават тэлефон не ловіць. Ці сочыце вы за падзеямі, працягваеце працаваць, можа нешта пішыце?
Мілінкевіч: Шчыра кажучы, лета — гэта такі мёртвы сезон у палітыцы. Тэлефон мой мабільны тут не працуе, але ёсць інтэрнэт. Я сачу за падзеямі, я маю магчымасць многа чытаць. Палітыку трэба не толькі гаварыць, але і сустракацца, многа думаць і павышаць свой узровень.
Яшчэ я ўзяў мае рукапісы па гісторыі Гродна, недапісаныя кніжкі. Мару, можа, ўсё ж такі за гэты час рэабілітацыі хоць некаторыя з іх я скончу. Гэта маё хобі, якое дае мне велізарнае задавальненне.
Цікава, як аднавяскоўцы ставяцца да вас, ці удалося іх сагітаваць?
Мілінкевіч: Розныя ёсць аднавяскоўцы: ёсць прыхільнікі ўлады, ёсць мае прыхільнікі. Хаця агітацыяй я тут ніколі не займаўся. Я тут такі вясковы чалавек, як яны — праўда, не маю поля, на якім працую.
Але мару зрабіць за гэты час этнаграфічны музей, які б ствараўся пры дапамозе школьнікаў.
І проста адчуваю такую вялікую патрэбу зрабіць гэтую этнаграфічную экспазіцыю ў хаце, якой амаль 120 гадоў.Прыедуць мае сябры: музейшчык з Гродна, мастакі — і яны мне дапамогуць. Вось такія ў мяне мары. Я лічу, што здзейсняцца.
А мясцовая міліцыя часам вас не наведвае?
Мілінкевіч: Ведаеце, увага да маёй персоны пасля пэўнай адлігі ў Беларусі вельмі сціплая, яна значна зменшылася. У маіх падарожжах па нашай краіне міліцыя паводзіла сябе зусім інакш, чым год таму, і зараз ніхто да мяне не прыязджае, не сочыць за мной.
Дарэчы, калі адновяцца вашыя падарожжы?
Мілінкевіч: Для мяне гэта праца назаўсёды і думаю, што з пачатку восені буду ездзіць. Тым больш, што хачу паўдзельнічаць у сходах па падрыхтоўцы еўрапейска‑беларускага форуму. І тое, што мы будзем рабіць па ўсёй краіне, — гэта сходы з актывам, сходы з людзьмі, якія цікавяцца палітыкай і еўрапейскім супрацоўніцтвам, і я буду ездзіць на гэтыя сходы таксама.
Заказная журналістыка — гэта ўжо не журналістыка: гэта — прапаганда
Апошнім часам нават у некаторай незалежнай прэсе з’явілася негатыўнае стаўленне да вас. Як вы лічыце, чаму?
Мілінкевіч: Ёсць СМІ, якія гэта робяць. Ёсць палітыкі, якія за гэтым стаяць. Палітычная барацьба. Я скажу, што хацелася вельмі, каб яна была ўсё ж такі сумленнай і маральнай. Барацьба — гэта прыстойна, а вось бруд я не ўспрымаю.
На старонках «Народнай волі» з’явіўся даволі спрэчны матэрыял. Вам прапанавалі адказаць, але вы адмовіліся. Чаму?
Мілінкевіч: Ведаеце, пасля тых абразаў, пасля той хлусні і бруду, што былі ў «Народнай волі», у мяне проста няма жадання быць аўтарам гэтай газеты. Я думаю, што ў яе ёсць свае аўтары — няхай яны пішуць на гэтых старонках.
Газета ўсё ж такі мусіць быць аб’ектыўнай, і калі яна выказвае сваю думку, то яна павінна грунтавацца абавязкова на фактах, чаго ў «Народнай волі» няма. А заказная журналістыка — гэта ўжо не журналістыка: гэта — прапаганда.
Калі так, як вы думаеце, то хто вас «заказаў»?
Мілінкевіч: Я не ведаю гэтага, шчыра кажучы. Я думаю, што больш за ўсё я не да спадобы тым людзям, якія б хацелі перапыніць рух Беларусі ў Еўропу.
Я гатовы ісці ва ўладу, але толькі ў выніку вольных выбараў
На вас наракалі, калі ўлады пачалі актыўна кантактаваць з Еўрасаюзам і рознымі структурамі. Казалі, што вы тут «замяшаны»…
Мілінкевіч: Я вельмі ганаруся, што я не толькі ў гэтым замяшаны — я адзін з аўтараў гэтага праекту вяртання Беларусі ў Еўропу. Я рады, што ў выніку, нягледзячы на тое, што ў нас вялікія праблемы сёння — з грамадзянскімі свабодамі, ёсць палітвязні, так мала свабодных СМІ — усё роўна пагрозы беларускай незалежнасці сёння менш, чым год таму.
Беларусь распачынае вялікую працу на дарозе да еўрапейскай інтэграцыі.
Я думаю, гэта наш поспех; а тое, што не ў адзін дзень дэмакратыя наступае, — я лічу, што гэта ўсім зразумела.
Нават калі б дэмакраты былі пры ўладзе, гэта ўсё адно працэс. Канечне, значна больш хуткі быў бы, але гэта працэс, бо дэмакратыя — гэта перш за ўсё тое, што ёсць у галовах людзей.
А вы б пагадзіліся на пасаду прэм’ер‑міністра, каб Аляксандр Лукашэнка вам яе прапанаваў?
Мілінкевіч: Я гатовы ісці ва ўладу, але толькі ў выніку вольных выбараў. Таму што чалавек, які ідзе на пэўную пасаду, павінен несці адказнасць за свае дзеянні і адчуваць, што ён можа вырашаць пэўныя пытанні. У сённяшніх умовах гэта немагчыма. Таму калі б сёння была прапанова, я б, безумоўна, адмовіўся.
Нельга аб’ядноўвацца пад прынцыпам «супраць». Сёння трэба вызначыцца з каштоўнасцямі
Папярэднія гады апазіцыі ўдавалася так ці інакш аб’яднацца. Цяпер сітуацыя іншая. Чым гэта можа быць выклікана?
Мілінкевіч: Я думаю, гэта перш за ўсё слабасць. Я калісьці выкарыстаў слова «маргінальная» — што мы ўсе «мыргіналізуемся». На мяне абурыліся, а я і сёння лічу, што гэта праўда. Бо слова «маргінальны» значыць «на ўзбочыне працэсу».
Гэта — групы, якія не ўплываюць. І мы сапраўды ўсё менш уплываем на грамадства.
Трэба не толькі гаварыць пра барацьбу супраць дыктатуры, за свабоду. Трэба ўплываць на грамадства, каб грамадства нас успрымала, каб яно аддавала нам перавагу. І вось тут мы, на жаль, усё менш уплываем.
Чаму апазіцыя страчвае людзей?
Мілінкевіч: Я думаю, што ёсць аб’ектыўныя прычыны. Безумоўна, ўлада шмат зрабіла, карыстаючыся СМІ. Яна зрабіла ўсё, каб дыскрэдытаваць апазіцыю.
Але апазіцыя нясе вялікую віну, таму што дазволіла закрыць сябе ў гета.
Апошнім часам, пасля 2007 года, цэлы шэраг лідэраў сядзяць і распрацоўваюць працэдуры, як яны будуць супрацоўнічаць. Я думаю, гэта паказчык таго, што мы не ўмеем пайсці да людзей і сказаць тое, што іх турбуе, вывучаць стан рэчаў на месцах, проста быць людзям зразумелымі. І гэта прывяло да такой прычыны аб’ектыўнай, суб’ектыўнай, да такога стану рэчаў.
Ці ўдасца апазіцыі ў чарговы раз перад прэзідэнцкімі выбарамі ўсё ж такі пайсці на кампраміс, аб’яднацца і вылучыць адзінага кандыдата?
Мілінкевіч: Я лічу, што аб’яднанне — гэта вялікая каштоўнасць, але яна можа адбыцца толькі на прынцыпах маральных. Нельга аб’яднацца ў кааліцыю, дзе некаторыя хацелі б ісці ў саюзную дзяржаву, а іншыя мараць пра Еўрасаюз. Нельга аб’яднаць гэта ўсё.
У 2006 годзе аб’яднанне адбылося пад прынцыпам «супраць» — вось мы былі супраць дыктатуры, супраць Аляксандра Лукашэнкі, і таму мы аб’ядналіся. Тады гэта больш спрацавала, хаця не да канца.
Сёння сітуацыя значна больш каляровая, не чорна‑белая. Трэба аб’ядноўвацца выключна на каштоўнасцях. Я пра гэта казаў ужо з 2007 года і веру ў тое, што на каштоўнасцях значная частка апазіцыі аб’яднаецца.
Гэтыя каштоўнасці для мяне вельмі простыя: незалежнасць, дэмакратыя і шлях у Еўропу.
