Нацыянальныя лідэры заклікаюць Амерыку «з дальнабачнасцю і энергіяй» падтрымаць праграму Усходняе Партнёрства.
Шушкевіч і Сурвіла (злева) на спатканні з прэм'ер-міністрам Чэхіі Міркам Тапаланкам.
Сустрэча адбылася ў часе саміту Усходняга Партнёрства ў Празе. Фота радыё «Свабода».
Вось змест ліста:
«З краіны Усходняй Еўропы, якая не ўваходзіць у НАТА і ЕС
Спадар Прэзідэнт!
16 ліпеня 2009 года польская газета «Gazeta Wyborcza» апублікавала ліст да Вашай адміністрацыі, які ўзнімае ключавыя пытанні Еўраатлантычнага партнёрства.Яго падпісалі 22 чалавекі, якія з’яўляюцца элітай замежнай палітыкі і палітыкі бяспекі краінаў‑новых чальцоў НАТО і ЕС, інтэлектуалы Усходняй і Цэнтральнай Еўропы.
Наўпрост ці ўскосна ўсе пытанні, якія яны закранулі, датычаць дынамікі бягучых і, верагодна, будучых падзеяў у іх рэгіёне Еўропы, датычных адносінаў з Расеяй. Яны заклікаюць Злучаныя Штаты да ўдзелу ў сітуацыі і супрацоўніцтве ў якасці сапраўднага партнёра Еўропы, заклікаюць выступаць адносна праблемаў рэгіёна — пераканаўча, выразна і своечасова.
На жаль, у напісанні гэтага ліста не ўдзельнічалі, або, прынамсі, яго не падпісалі, іх калегі з тых усходнееўрапейскіх краінаў — Арменіі, Азербайджана, Беларусі, Грузіі, Малдовы і Украіны — якія пакуль не з’яўляюцца чальцамі НАТО і ЕС і не маюць адпаведных гарантыяў бяспекі.Не выпадкова, што гэта тыя еўрапейскія краіны, якія бліжэйшыя за усё да Расеі, і тыя, у каго самы працяглы досвед жыцця пры савецкім расейскім камунізме. Гэты досвед з’яўляецца асабліва важным зараз, у кантэксце апошніх падзеяў і тэндэнцыяў.
Усе пытанні, узнятыя аўтарамі адкрытага ліста, надрукаванага ў Gazeta Wyborcza, і шмат, шмат якія іншыя, самым непасрэдным чынам датычаць нашых краінаў. Расейска‑грузінскі канфлікт летась, без сумневу, найбольш відавочная дэманстрацыя гэтага факту. Але наўрад ці адзіная.
Эканамічны шантаж Масквы ў дачыненні да Беларусі, Малдовы і Украіны з мэтай прымусіць іх вярнуцца ў сферу ўплыву Крамля з яго рэвізіянісцкай палітыкай, з’яўляецца менш вядомай, але не менш рэальнай пагрозай для іх будучыні.Перыядычны энергетычны шантаж Расеяй усіх гэтых шасці краінаў стаў нормай у першым дзесяцігоддзі ХХІ стагоддзя.
У выніку доўгага дамінавання спачатку Расеі, затым Савецкага Саюза нашая радзіма Беларусь — гэта асаблівы выпадак, і ёй трэба надаць асаблівую ўвагу. Мы бачым, што сукупнасць фактараў у сучаснасці — эканамічных, палітычных, у сферы бяспекі — можа быць шматабяцальнай для «пераменаў, у якія мы можам верыць», якія абвесціла ваша адміністрацыя і якія захапілі ўяўленне людзей ва ўсім свеце.
ЕС з ухвальнай мудрасцю адказаў на пераменлівыя рэаліі Усходняй Еўропы, у прыватнасці, ініцыятывай Усходняе Партнёрства. Зараз мы заклікаем ЗША далучыцца да яго з такой жа дальнабачнасцю і энергіяй.З ўсіх прычынаў, пазначаных падпісантамі Адкрытага ліста ад 16 ліпеня, якія яны бачаць з іх выйгрышнай пазіцыі чальцоў НАТО і ЕС, мы таксама заклікаем ЗША скарыстацца магчымасцямі, якія пакуль ёсць. З пазіцыі краінаў, якія знаходзяцца па‑за межамі гэтых арганізацыяў, мы можам прапанаваць шмат што. І нашыя патрэбы таксама вялікія. Мы чакаем ад Амерыкі, гэтак жа як і ад Еўропы, мудрасці і мужнасці, якія так неабходныя ў наш час.
Станіслаў Шушкевіч, экс‑спікер беларускага парламента, першы кіраўнік Рэспублікі Беларусь
Івонка Сурвіла, Старшыня Рады Беларускай Народнай Рэспублікі ў выгнанні»
