Пры канцы 2002 г. Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа НАРБ ужо быў падрыхтаваў праект зьменаў у беларускім правапісе, але тады ён так і ня быў зацьверджаны А.Лукашэнкам. Якія зьмены прапаноўваў той праект?
Самай адыёзнай зьменай выглядала абавязковае напісаньне слова «прэзыдэнт» зь вялікай літары. Гэта выклікала мноства абураных водгукаў з боку незалежнага грамадзтва.
Таксама меркавалася пашырыць выкарыстаньне «аканьня» і «яканьня» як у беларускіх, гэтак і ў запазычаных словах. Напрыклад, «сямнаццаць», «камп’ютар», «лідар». Мусілі амаль цалкам зьнікнуць спалучэньні «іо/ыо», замест якіх ва ўжытку пашыраліся «іё/ыё» (цяпер ад гэтай ідэі адмовіліся, хіба дзеля таго, што гэта павялічвала адрозьненьне беларускай мовы ад расейскай).
Адным з пунктаў таго праекту было зьнікненьне правілаў пераносу, бо іх, на думку мовазнаўцаў, працягваюць трымацца толькі школьнікі ды аўтары падручнікаў.
Мелася пашырыцца ўжываньне літары «ў» у такіх выпадках, як, напрыклад, «ва ўніверсітэце». Але цалкам адмаўлялася выкарыстаньне вялікай літары «Ў».
Думалася крыху пашырыць напісаньне літары «э» ў словах іншамоўнага паходжаньня: «сэкс».
Той праект абсалютна не прымаў ужытак мяккага знаку, які стаўся галоўным пунктам адрозьненьня паміж двума правапісамі. Распрацаваны ён быў нядаўна памерлым экс-дырэктарам Інстытуту мовазнаўства Аляксандрам Падлужным.
Той варыянт зьменаў правапісу ня трапіў на разгляд грамадзкасьці. Падлужны меркаваў, што немэтазгодна праект абмяркоўваць з усімі, дастаткова толькі меркаваньняў «спэцыялістаў». Відавочна, што падобнае можа адбываецца і цяпер.
Незалежныя выданьні, якія друкуюцца тарашкевіцай, тады былі надзвычай заклапочаныя, што іх прымусяць выходзіць афіцыйнай нормай правапісу. Гэтага ня здарылася ў 2003 г. Што ж будзе праз тры з паловай гады?
