Адносіны паміж Мінскам і Масквой планамерна каціліся пад гару апошнія некалькі гадоў.Дружба саюзных дзяржаваў дала расколіну пасля таго, як расійскія ўлады, стаміўшыся слухаць супярэчлівыя заявы беларускіх калег, вырашылі перавесці дыялог у канкрэтную плоскасць і атрымаць ад супрацоўніцтва матэрыяльную аддачу. Гэтым летам супрацьстаянне ўвайшло ў вострую фазу: упершыню Крэмль адкрыта выказаў жаданне зрынуць цяперашняга кіраўніка Беларусі Аляксандра Лукашэнку. Ці пройдзены пункт вяртання ў двухбаковых адносінах і ці зможа ўтрымацца Лукашэнка на сваёй пасадзе?
У ліпені паміж Масквой і Мінскам пачалася нежартоўная бітва ў інфармацыйнай прасторы. Тэлеканал НТВ паказаў дакументальны фільм «Хросны Бацька», у якім прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнку абвінавацілі ва ўсталяванні дыктатуры і фізічнай ліквідацыі непажаданых палітыкаў. Услед за першай выкрывальніцкай стужкай з’явілася і другая, а літаральна тыдзень таму ў эфір пайшоў «Хросны
Афіцыйны орган друку савета міністраў Беларусі апублікаваў крытычны даклад Барыса Нямцова «Пуцін. Вынікі. 10 гадоў» з каментарамі мясцовых публіцыстаў. Рэзка змяніўся тон навінавых тэлеперадач. Аб Расіі сталі гаварыць толькі ў негатыўным ключы — пажары, карупцыя, злачыннасць і г.д., — супрацьпастаўляючы яе цудоўнаму жыццю ў Беларусі. Расійскія каналы падвергнуліся цэнзуры, каб нішто не зруйнавала пазітыўны вобраз роднага краю.Інтэрнэт-прапагандысты адказалі маштабнай антырасійскай атакай на розумы суграмадзян. Эфірны час далі прэзідэнту Грузіі Міхаілу Саакашвілі, ад якога, зразумела, добрага слова ў адрас Расіі не дачакаешся.
Вайна кампраматам пачалася не толькі на ўзроўні СМІ, дзеянні якіх можна спісаць на самастойную актыўнасць асобных выдаўцоў, але і на ўзроўні кіраўніцтва краін. Дзмітрый Мядзведзеў выкрыў Лукашэнку ў хлусні, заявіўшы, што той у прысутнасці іншых прэзідэнтаў за зачыненымі дзвярыма абяцаў прызнаць незалежнасць Абхазіі і Паўднёвай Асеціі, але не зрабіў гэтага. Лукашэнка, адказваючы на папрок, абвінаваціў расійскага калегу ў «несумленнасці» і ў тым, што Мядзведзеў «несумленна перакручвае пэўныя рэчы». Памочнік прэзідэнта Расіі Сяргей Прыходзька прапанаваў апублікаваць стэнаграмы гутаркі з Лукашэнкам, каб той не мог адкруціцца ад дадзеных абяцанняў. «Можам апублікаваць і іншыя выказванні Аляксандра Лукашэнкі, якія будуць даволі цікавыя як беларускай, так і міжнароднай грамадскасці», — паведаміў Прыходзька.
Падобна да таго, што канфлікт паміж кіраўніцтвам Расіі і Беларусі гэтым разам не ўдасца хутка ўлагодзіць. «Інфармацыйны ціск на Аляксандра Лукашэнку з боку Расіі напярэдадні прэзідэнцкай кампаніі ў Беларусі будзе толькі нарастаць», — мяркуе беларускі палітолаг Юрый Баранчык. 7 верасня беларускі парламент збярэцца на пазачарговую сесію для зацверджання даты правядзення прэзідэнцкіх выбараў.
Поўнамаштабная інфармацыйная вайна, як лічаць назіральнікі, паказвае, што Крамлю надакучыла мець справу з непрадказальным прэзідэнтам суседняй дзяржавы. «Паказ па расійскіх каналах серыялаў, пікіроўкі, якія адбываюцца на самым высокім узроўні, сведчаць аб тым, што ў Расіі ўзаемаадносіны з Аляксандрам Лукашэнкам дайшлі да мяжы. Ён проста дастаў многіх у Расіі сваімі паводзінамі, сваімі каментарамі, сваімі ўчынкамі, якія не адпавядаюць уяўленням Крамля аб саюзных адносінах», — каментуе першы намеснік старшыні Камітэта Дзярждумы па справах СНД Канстанцін Затулін.
Апошнія гады легітымнасць улады Аляксандра Лукашэнкі шмат у чым забяспечвалася за кошт ухвалення Масквы і партнёраў па СНД. Заходнія краіны адмаўляюцца прызнаваць беларускага прэзідэнта і ўспрымаюць яго толькі як узурпатара. Без фінансавай падтрымкі з боку Расіі трашчыць па швах і «беларускі эканамічны цуд», які забяспечвае ўхвалу палітыкі Лукашэнкі ўнутры краіны. Ці магчымае аднаўленне нармальных стасункаў паміж цяперашнімі ўладамі Беларусі і Расіі і што чакае ў найбліжэйшы час Аляксандра Лукашэнку?
ВЕРСІЯ ПЕРШАЯ: Беларусь чакае «аксамітная рэвалюцыя»
Змена ўлады пасля страты Расіі ў якасці саюзніка падаецца ў Беларусі непазбежнай. Як перакананы палітолаг Юрый Баранчык, у адносінах Масквы і цяперашняга беларускага прэзідэнта пройдзены пункт вяртання. «Масква ні пры якіх умовах не прызнае легітымнай перамогу Аляксандра Лукашэнкі на выбарах у выпадку, калі ён вылучыць сваю кандыдатуру і забяспечыць сабе, як і раней, «элегантную перамогу», — лічыць ён. Прычым ёсць інфармацыя, што пазіцыі Масквы і Брусэля супадаюць, што здараецца нячаста. Гэта азначае, што Лукашэнка рызыкуе застацца без
Верагоднасць: 50%
Версія другая: Дзеля замірэння суседзям давядзецца пайсці на саступкі
Здаецца, Аляксандр Лукашэнка не гатовы да сур’ёзнага супрацьстаяння і вырашыў шукаць шляхі да замірэння. Пра гэта сведчыць яго нечаканы візіт у Ерэван на нефармальны саміт Арганізацыі Дамовы аб калектыўнай бяспецы (АДКБ) на мінулым тыдні. Эксперты звязваюць цікавасць беларускага прэзідэнта да АДКБ (у мінулым годзе ён праігнараваў саміт арганізацыі) з жаданнем кіраўніцтва Беларусі любой цаной наладзіць адносіны з Расіяй. «Беларуская эканоміка вельмі цяжка пераносіць расійскія санкцыі, і зараз Аляксандру Лукашэнку проста неабходна замірыцца з Крамлём», — лічыць эксперт незалежнага мінскага аналітычнага цэнтра «Заўтра тваёй краіны» Дзяніс Мелянцоў. На гэта паказваюць і апошнія прымірэнчыя жэсты Лукашэнкі, у тым ліку і яго словы аб тым, што ён «дараваў расійцам «Хросных Бацькаў».
Праўда, пакуль з Лукашэнкам не імкнуцца дамаўляцца. Так, Дзмітрый Мядзведзеў адмовіўся ад двухбаковай сустрэчы з беларускім калегам у рамках саміту. Цана замірэння гэтым разам будзе высокая. Пустымі абяцанкамі ўжо не абысціся. Хутчэй за ўсё, акрамя прызнання Абхазіі і Паўднёвай Асеціі ад Мінска запатрабуюць дапусціць расійскі капітал да прыватызацыі прадпрыемстваў у Беларусі.
Верагоднасць: 15%
Версія трэцяя: Лукашэнка прыдбае новых саюзнікаў
Стаўшы на сцежку вайны з Крамлём, Лукашэнка прыдбаў новых саюзнікаў. У мінулы аўторак прэзідэнт Грузіі Міхаіл Саакашвілі і выканальнік абавязкаў прэзідэнта Малдовы Міхай Гімпу прапанавалі Беларусі ўступіць у ГУАМ, які ствараўся як процівага прарасійскаму СНД. Праўда, ад Грузіі з Малдовай чакаць фінансавай падтрымкі не даводзіцца. «Аднак Лукашэнку пакуль удавалася пазбегнуць ізаляцыі і атрымліваць падтрымку з самых розных крыніц, — кажа дырэктар Інстытута палітычнага аналізу і міжнародных даследаванняў Сяргей Талстоў. — Скарачэнне паставак расійскай нафты па ільготных цэнах пагадзілася кампенсаваць Венесуэла. Кароткатэрміновая пазыка на пагашэнне газавых даўгоў перад „Газпромам“ была атрыманая ў Азербайджане. У выпадку атрымання крэдыту на 1 млрд даляраў у Кітаі беларускі прэзідэнт разлічвае забяспечыць узровень бюджэтных выдаткаў да блізкіх прэзідэнцкіх выбараў».
Прычым Лукашэнка можа разлічваць на падтрымку не толькі краін трэцяга эшалону: у выпадку пераходу да канфрантацыі з Расіяй ён знойдзе саюзнікаў на Захадзе. Эксперты звяртаюць увагу, што хутчэй за ўсё рашэнне аб адраджэнні ГУАМ прынятае зусім не ў Тбілісі. Таксама варта ўзгадаць, што функцыянеры ЕС рэзка памянялі стаўленне да Бацькі, як толькі паміж Масквой і Мінскам пазначыўся разлад. І нават прынялі Беларусь у мінулым годзе ва «Усходняе партнёрства». Праўда, грошы ЕС даваць не спяшаецца.
Верагоднасць: 35%
