Як працаваць у цяперашніх умовах і на што спадзявацца? Фінансавы аналітык буйной аптовай кампаніі на ўмовах ананімнасці падзяліўся сваім меркаваннем.
— Якая сітуацыя склалася на аптовым рынку?
— На сённяшні дзень усе адгрузкі практычна спыненыя. Супрацоўнічаем толькі са старымі кліентамі, якіх проста нельга страціць. Працуем па разавых заказах.
Уся буйная праца з адтэрміноўкай плацяжоў згорнутая, рахунак на тавар дзейнічае на працягу аднаго дня, хто не паспеў, той спазніўся. Тавар адгружаем толькі пры наяўнасці поўнай перадаплаты і больш ніяк.Калі мы раней маглі дазволіць пры працы з крамамі адтэрміноўку 30 дзён і больш, то сёння такой раскошы дазволіць сабе не можа ніхто.
— А аб’ёмы гэтых разавых паставак, наколькі ўпалі?
— Сказаць, што знізілася кратна — гэта нічога не сказаць, тут ужо ідзе размова аб зніжэнні аб’ёмаў на парадак. Абароты ўпалі практычна ў нуль. Сітуацыя, як ва ўсіх, не можам купіць валюту, а калі і ёсць магчымасць, то курс выстаўляецца проста нерэальны.
— Гэта купля ў банкаў?
— Ды ў іх. «Шэрыя» схемы таксама запушчаныя, але аб’ёмы па іх, на сённяшні дзень, значна меншыя, яны нашы патрэбы фізічна не здольныя задаволіць.
— Калі адбудзецца паступленне валюты на рынак — гэта дапаможа?
— Не думаю, што гэта здарыцца ў бліжэйшы час. Калі такое адбудзецца, акрамя як цудам гэта ніхто не назаве. Нацбанк Беларусі неаднаразова заяўляў, што ўсе валютныя крэдыты ён пакладзе на золатавалютныя рэзервы. І на рынак яны не паступяць. Калі рэгулятар выканае сваё абяцанне, то гэта, у канчатковым рахунку, прывядзе ўсю эканоміку да калапсу.
Першымі спыняцца фірмы імпарцёры, пасля іх стануць тыя, хто займаецца экспартам і выкарыстоўвае для вытворчасці імпартныя тавары ці абсталяванне і апошнімі спыняць працу экспарцёры, якія не залежаць ад імпарту або маюць магчымасць купляць яго напрамую або за свой тавар.
Але ізноў жа,
экспарцёры маюць велізарныя праблемы ў сувязі з абавязковай продажам 30% валютнай выручкі. Фактычна яны спансуюць дзяржаву, прадаючы па «афіцыйным», а не рынкавым курсе гэтую валюту.Гэтыя выдаткі яны вымушаныя закладаць у цану, што прыводзіць да падаражэння беларускіх тавараў на замежных рынках, зніжаючы, такім чынам, канкурэнтаздольнасць гэтых тавараў.
— Як вы працуеце ў такіх умовах?
— Праца ў такой сітуацыі ператвараецца ў дабрачыннасць. Сёння курс адзін, заўтра курс іншы. Калі ты не паспеў за дзень пераўтварыць грошы ў тавар, то на наступны дзень, грошы пераўтворацца ў меншае колькасць тавару і далей па нарастаючай. Прасцей спыніцца і пачакаць да лепшых часоў, чым працаваць у мінус.
— Нядаўна з’явіліся заявы, што курс даляра можа неўзабаве знізіцца, як вы лічыце, гэтыя заявы абгрунтаваныя?
— Натуральна курс даляра можа ўпасці, усё досыць проста і залежыць ад таго, якія меры прыме Нацыянальны банк. Зараз імпарцёры на міжбанкаўскім рынку аперуюць сумамі ў дзясяткі мільёнаў даляраў, калі на рынак выйдзе Нацбанк з сумай мільярд даляраў — ён можа збіць любую цану. Супраць Нацбанка гуляць бессэнсоўна.
Іншае пытанне, што Нацбанку выгадней за ўсё пакінуць высокі курс даляра і, такім чынам, знішчыць так званы «некрытычны імпарт». Асартымент, вядома, пагоршыцца, спажывецкая кошык збяднее, але пры гэтым будзе адбывацца плаўнае зніжэнне мінусу адмоўнага гандлёвага балансу. Што і з’яўляецца канчатковай мэтай і ўрада, і Нацбанка. Была заява, што да 2013 годзе плануецца звесці да нуля сальда адмоўнага гандлёвага балансу, да таго і ідзе.
— Як доўга ў краіне яшчэ можа праіснаваць множнасць курсаў?
— Мы ўпэўненыя, што такая сітуацыя носіць часовы характар. Справа ў тым, што
множнасць курсаў, рана ці позна, прывядзе да жабрацтва экспарцёраў. Множнасць курсаў — гэта шчыліна «для сваіх», на якой хтосьці вельмі добра зарабляе. Але такія шчыліны не могуць існаваць вечна.
Мы прыйдзем да адзінага курсу, але ён будзе не 4 тысячы, а значна вышэйшы.
Зараз, метадам спроб і памылак, урад спрабуе намацаць раўнавагу, пры якім «некрытычны імпарт» будзе знішчаны. На якім курсе гэта адбудзецца — невядома.
— За месяц гэтае пытанне можа вырашыцца?
— Думаю, што трохі больш. Зараз бізнэсу неабходна адпачыць ад першага паўгоддзя, лета заўсёды ў Беларусі — сезон спакойны. Цалкам верагодна, што летам сітуацыя захаваецца, але да восені будзе знойдзена рашэнне.
— Ці ў стане крэдыт ЕўрАзЭС у мільярд даляраў,
— Ніяк. Існуе велізарны адкладзены попыт на біржы і
калі б выйшаў Нацбанк з гэтым мільярдам на таргі, грошы проста «праглынулі» б.За месяц яго не стане. Існуюць даўгі прыватных кампаній, якія бралі тавар у крэдыт, што цяпер творыцца з замежным доўгам, асабліва ў раздзеле так званага прыватнага карпаратыўнага абавязку, страшна ўявіць. Гандлёвыя крэдыты неабходна гасіць і гэты мільярд, калі б ён патрапіў на біржу, знік бы вельмі хутка, што ён ёсць, што яго няма.
Акрамя таго
існуе меркаванне, што раз у Беларусі пачаліся праблемы з аплатай за энерганосбіты, то гэты крэдыт можа проста не выйсці за межы Расійскай Федэрацыі. Проста зробяць чарговую пастаўку газу і па ўзаемазаліках гэты мільярд прымуць у выплату гэтай пастаўкі.Таму зараз у рэспубліцы няма рынка — ёсць хаос. Хто паспеў той і з’еў.
