Брэсцкі афіцыянт абслугоўваў самых вядомых дзяржаўных дзеячоў ХХ стагоддзя

Размяняў восьмы дзясятак гадоў, ён па-ранейшаму прыязны і ветлы, як 40–50 гадоў таму. Быць можа, рухі ўжо не гэтак хуткія. Але ў астатнім адчуваецца ранейшая выпраўка, ўпэўненае веданне «прадмета», памножаная на бясконца бясцэнны досвед. У свае 70 ён такі ж падцягнуты, апрануты з іголачкі і гатовы выканаць самыя адказныя даручэнні.

— Мне пашанцавала ўсё жыццё займацца любімай справай. І я вельмі шчаслівы, што дзякуючы сваёй прафесіі змог пабываць у многіх месцах, убачыць многіх цікавых людзей, пра якіх ведае сёння ўвесь свет, — кажа мой суразмоўца.

Яго жыццё сапраўды вартае таго, каб быць адлюстраваным у мемуарах. Хоць у сілу вызначаных акалічнасцяў ён не можа казаць пра ўсё, што пачуў і пабачыў. Зрэшты, наўрад ці думаў ён у канцы 50-х, што ў ліку яго кліентаў будуць VIP-персоны, асобы, ад якіх залежалі лёсы цэлых народаў. Тады яму проста вельмі хацелася працаваць афіцыянтам. Ідучы насустрач сваёй мары, выпускнік СШ № 8 Паша Белявец запісаўся ў рэстаран «Брэст», на курсы да вядомага ў той час майстра рэстараннай справы Мікалая Зайцава, які абслугоўваў яшчэ польскага лідара Пілсудскага.

«Зачарпнуў лыжкай і з’еў»

У «Брэсце» Павал прайшоў першую сур’ёзную школу афіцыянта. У 60-я гады гэта быў, па сутнасці, адзіны рэстаран у горадзе над Бугам, дзе любілі збірацца кампаніі па выходных, праводзіліся вяселлі, вечарынкі… Аднойчы вечарам прыйшла папалуднаваць група вайскоўцаў, якiя накiроўвалiся ў адпачынак з ГДР, успамінае Павел Пятровіч. Яны былі людзі забяспечаныя, досыць патрабавальныя. І тут здарыўся канфуз: у талерку з салянкай выпадкова патрапіла муха. Палкоўнік, які сядзеў за сталом, выбухнуў гнеўнымі эпітэтамі ў адрас маладых афіцыянтаў і запатрабаваў у іх кнігу скаргаў.

«Я паклікаў Зайцава, кажу: Мікалай Пятровіч, выбаўляйце, мы самі не справімся. А ён тады быў старэйшым афіцыянтам — як цяпер адміністратар. Мы разумелі, што запіс у кнігу скаргаў можа каштаваць нам працы. Зайцаў спакойна падышоў да кампаніі ў пагонах, каб уладзіць гэты канфлікт. Дзе, кажа, муха? А… дык гэта смажаная цыбуля. Зачарпнуў лыжкай і з’еў. Доказы імгненна зніклі».

Апавядаючы пра гэты факт з усмешкай, мой суразмоўца адзначае: «Мікалай Зайцаў навучыў мяне і маіх калегаў вельмі важным у жыцці якасцям — спакою і цярпенню, гэтак неабходным любому афіцыянту. Не валодаючы імі, у нашай прафесіі доўга не затрымліваюцца».

«Еўрапейскія палітыкі вельмі тактоўныя»

А ён затрымаўся надоўга, на цэлых паўстагоддзя. І не проста затрымаўся. Але быў у ліку найлепшых беларускіх афіцыянтаў, неаднаразова рабіўся лаўрэатам усесаюзных конкурсаў. Прызнаючы заслугі і майстэрства Паўла Беляўца, Міністэрства гандлю доўгі час ўключала яго ў так званыя групы спецабслугоўвання, якія кармілі высокапастаўленых гасцей. У 60-80-я гады разнастайныя ўрадавыя дэлегацыі, якiя наведвалi СССР, нярэдка праязджалі праз Беларусь. Некаторыя лідэры спецыяльна наведваліся адпачыць і папаляваць ў Белавежскай пушчы. Многія пытанні на палітычнай кухні тады вырашаліся з дапамогай кухні кулінарнай.

Павел Пятровіч успамінае візіт прэзідэнта ЗША Рычарда Ніксана ў БССР у 1970 годзе. «Частавалі яго ва ўрадавай рэзідэнцыі „Заслаўе“ пад Мінскам. З нашых кіраўнікоў быў Машэраў і хтосьці з членаў Палітбюро. Ніксан запомніўся мне як вельмі камунікабельны, раскаваны чалавек, шмат жартаваў, дзякаваў нам за добрую працу, нават у жарт запрасіў на працу ў Белы дом».

Добрае ўражанне на брэсцкага афіцыянта зрабіў Урха Кеканен — прэзідэнт Фінляндыі, а таксама лідэр Францыі Жорж Пампіду. Апошняму вельмі спадабалася нашая мачанка. Ён доўга распытваў, як правільна яе есці. Наогул, еўрапейскія палітыкі вельмі тактоўныя, умеюць трымаць сябе ў рамках, адзначае Белявец.

«Кім Ір Сэн вазіў за сабой вагон з сабакамі»

Лідэр Паўночнай Карэі Кім Ір Сэн — асаблівы выпадак. У пачатку 80-х ён праехаў ўвесь Савецкі Саюз, ад Уладзівастока да Брэста. На некалькі гадзін спыняўся ў нашым горадзе. Вячэраў у рэзідэнцыі аблвыканкама. «Кіраўнік КНДР вазіў за сабой цэлы вагон з сабакамі, якіх потым забівалі і рабілі з іх стравы, — успамінае Павел Пятровіч. — У яго былі свае кухары, якія спецыяльна гатавалі яму ежу. З нашых страваў ён мала што каштаваў, хіба што салаты, бутэрброды. А Брэст Кім Ір Сену вельмі спадабаўся, асабліва яго ўразіла крэпасць, якой ён, як ваенны чалавек, моцна захапляўся».

Засела ў памяці майго суразмоўцы і знаходжанне на брэсцкай зямлі Леаніда Брэжнева, той вяртаўся з рабочай паездкі ў ГДР. У рэстаране чыгуначнага вакзала з гэтай нагоды накрылі стол, у цэнтры якога знаходзіўся маладое, толькі што засмажанае парася. Гаспадары хацелі ўлагодзіць генеральнага сакратара, але выклікалі адваротную рэакцыю. «Я забяру яго ў Маскву, каб паказаць сябрам Палітбюро, як раскошна жывуць беларусы, калі ў іншых рэгіёнах мяса не хапае», — незадаволена выказаўся ўсесаюзны лідар, вядомы не надта пачцівым стаўленнем да нашай рэспубліцы. Машэраў, які сядзеў побач з ім, тут жа падміргнуў афіцыянтам, і яны панеслі недаедзеную страву.

«Школа ў Брэсце — адна з найлепшых у Саюзе»

За сваю 50-гадовую працоўную дзейнасць герой гэтай публікацыі аб’ездзіў практычна ўвесь Савецкі Саюз, каб у снежні 91-га зрабіцца непасрэдным сведкам юрыдычнага канца вялікай краіны. У знакамітых цяпер на ўвесь свет «Віскулях» ён працаваў у тую самую ноч, з 7 на 8 снежня, калі вырашыўся лёс «вялікага і магутнага». Зрэшты, пра гэтую сустрэчу лідэраў славянскай тройкі Белявец лічыць за лепшае не казаць услых, спасылаючыся на дадзеную ім падпіску пра маўчанне. Празрыста намякаючы, аднак, што ўсе ключавыя пытанні ў ходзе белавежскага саміту вырашаліся якраз за вячэрай.

Павел Белявец неаднаразова ўдзельнічаў ва ўсесаюзных конкурсах і ў якасці афіцыянта, і як член журы. Праводзіліся яны па ўсёй краіне, ад Ленінграда і Вільні да Алма-Аты і Кіславодска. Але гэты здымак асабліва дарагі для яго. З 11 членаў беларускай дэлегацыі, прадстаўленай на конкурсе, 9 — берасцейцы.

— У Брэсце была вельмі добрая школа афіцыянтаў, несумненна, найлепшая ў рэспубліцы і адна з найлепшых у Саюзе. І я ўдзячны лёсу, што апынуўся менавіта тут, атрымліваў першыя навыкі, а затым доўгі час працаваў у выдатных калектывах рэстарана «Брэст» і «Чыгсэрвіс», дзе кожны быў сапраўдным прафесіяналам, — падкрэслівае Павел Пятровіч.

Нажом або рукамі?

Сёння ён працуе ва УП «Белбуд», кансультуе маладых афіцыянтаў рэстаранаў «Рынькаўка» і «Стары горад». Кажа, што ў яго справе не бывае дробязяў. З якога боку падысці, як задаць пытанне, як раскласці прыборы — усё мае значэнне. Але галоўнае — уважлівасць, ветлівасць і, вядома, цярпенне, не стамляецца паўтараць мэтр рэстараннай справы.

У канцы нашай гутаркі вырашыў задаць яму «адвечнае» пытанне беларускіх хатніх гаспадынь: чым жа ўсё ж такі правільна есці рыбу і птушку — нажом і відэльцам, альбо рукамі? Адказ прагучаў неадкладна і адназначна, як двойчы два чатыры: толькі прыборамі. Такія правілы еўрапейскага этыкету, і ніякія кумпячкі не могуць быць выключэннем. Цікава, што Павал Белявец, які звязаў сваё жыццё з сістэмай грамадскага харчавання, і сам любіць гатаваць, асабліва яму ўдаецца «чахахбілі» (страва з курыцы, запраўленыя спецыямі). Аднак тут ён больш давярае жонцы, якую лічыць хвацкім кулінарам. А дачка нядаўняга юбіляра — кандытар.

P. S. Павіншаваць Паўла Пятровіча Белявца з юбілеем у мінулы чацвер прыйшлі шматлікія працаўнікі гандлю і грамадскага харчавання, прадпрыемстваў «Чыгсэрвіс», «Пладаагародніна», «Белбуд», ДП «Гандлёвы сэрвіс і спажывецкі рынак» і шэрагу іншых. «Вячорка» таксама далучаецца да гэтых віншаванняў, жадае юбіляру паболей сіл, здароўя і душэўнага дабрабыту.