Уладар пярсьцёнкаў: Братэрства пярсьцёнка
Беларусь, 2006, каляровы, 20 хв.
Рэжысэр: Станіслаў Сьмірноў
Жанр: Дакумэнтальная замалёўка
Карціна распавядае пра Нацыянальную бібліятэку: ад ідэі пабудовы да афіцыйнага адкрыцьця. Аўтар стужкі – апэратар Станіслаў Сьмірноў, які грае з выявамі і малюе сьвятлом вытанчаныя вобразы (“Вятрыска, які гайдае арэлі”). “Скарбніца слова” – прэм’ера на беларускім экране.
Уладар пярсьцёнкаў: Братэрства пярсьцёнка (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring)
Новая Зэляндыя – ЗША, 2001, каляровы, 178 хв.
Рэжысэр: Пітэр Джэксан
Ролі выконваюць: Элайджа Вуд, Кейт Бланшэт, Ян МакКелен, Ліў Тайлэр, Віга Мортэнсэн, Арланда Блум, Шон Эстын, Крыстафэр Лі, Г’юга Ўівінг, Шон Бін, Пітэр Джэксан, Кэйці Джэксан, Білі Джэксан
Жанр: Фэнтэзі паводле аднайменнага твору Дж. Р.Р.Толкіена
Адзнака: 7,5 (з 10)
Экранізацыя Толкіена, пастаўленая новазэляндзкім кінаказачнікам Пітэрам Джэксанам. Трылёгія “Уладар пярсьцёнкаў” сталася вяршыняй ягонай творчасьці. Адмысловыя эфэкты, эпічная музыка, прырода Новай Зэляндыі, якая пераўтварылася ў казачную краіну, геніяльны грым – і візуальная раскоша. Але экранізацыя вельмі старанная, што заўжды вядзе да замаруджваньня дзеяньня (Стараннасьць не перашкодзіла фанам вінаваціць Джэксана ў недакладнасьці).
Карціна заняла 7-ае месца сама касавых фільмаў за ўсю гісторыю кінэматографа.
Але “Братэрства пярсьцёнка”– разьмінка перад цалкам геніяльным працягам зь “вяртаньнем караля”.
Глядзі таксама “Оскар”, 2002
Кін-дза-дза (Кин-дза-дза)
Расея – Грузия (СССР), 1986, каляровы, 135 хв.
Рэжысэр: Георгі Данэлія па сцэнару Рэзо Габрыадзэ і Георгія Данэліі
Ролі выконваюць: Станіслаў Любшын, Яўген Лявонаў, Юры Якаўлеў, Леван Габрыадзэ, Вольга Машная, Ірына Шмелева, Георгі Данэлія, Аляксандра Дарохіна
Жанр: Фантастычная трагікамэдыя, антыўтопія
Адзнака: 8 (з 10)
Прараб дзядзя Вова, які выйшаў у краму па хлеб, і выпадковы мінак Гедэван трапляюць у галяктыку Кін-дза-дза. У тэхналягічна-дэградаваным грамадзтве лётаюць іржавыя млыны (пепелацы), натоўпы працуюць на “апошні выдах спадара Пэжэ”, людзі падзяляюцца паводле колеру нагавіцаў – і званочкаў у носе, а галоўная валюта – запалкі.
Фантастычная антыўтопія здымалася галоўным чынам у Каракумах, дзе быў знойдзены закінуты завод (праз пякельную тэмпературу ў 60 градусаў здымкі адбываліся толькі раніцай і ўвечары). Дэкарацыямі палаца Пэжэ сталіся каласьнікі Вялікага тэатру. Касьцюмы падбіралі на сьметніцы – ці бралі з адкідаў іншых карцінаў. Так боты “іншаплянэтніка” Лявонава ўзятыя зь фільму “Легенда пра Ціля”, а капялюш зроблены з нагавіцаў лётчыка.
Мова герояў таксама паназьбіраная адусюль: пепелац – ад грузінскага “пепел” матыль, эцылоп – “поліцэй” наадварот, пацак – кацо, пацан і кацап. А знакамітае КУ (галоўнае слова для замены ўсіх іншых словаў) – ледзьве не прывяло да забароны карціны. (Лядашчы Генэральны сакратар савецкай кампартыі меў імя Канстанцін Усьцінавіч.)
Стужка сталася мэтафарычным партрэтам загіблага рэжыму, але празьмернасьць створанага аўтарамі сьвету – са сваёй мовай, звычкамі і трэш-тэхналёгіяй – гарантуе фільму культавы статус і доўгую маладосьць.
***
Жаўнеры Буфала (Buffalo Soldiers)
Нямеччына – Вялікабрытанія, 2001, каляровы, 98 хв.
Рэжысэр: Грэгар Джордан
Ролі выконваюць: Хаакін Фэнікс, Эд Гарыс, Скот Глен, Ганна Пакуін, Элізабэт МакГовэрн
Жанр: Цынічная вайсковая драма
Адзнака: 5 (з 10)
Наконадні падзеньня Бэрлінскага муру на амэрыканскай базе гнюснае й амаральнае жыцьцё. Герой фільму пісар Эдвуд (Хаакін Фэнікс), які схаваўся ў арміі ад турмы, крадзе ўсё, што можна (і нельга) пакрасьці. Ён з аднолькавым талентам гандлюе ракетнымі сыстэмамі і гераінам – і да таго ж закахаўся ў дачку свайго ворага-законашанавальніка… У ворага "забойчыя" мэтады барацьбы.
Сацыяльна-крытычныя кпіны звычайныя для эўрапейскага кіно, але для яны амэрыканцаў сталіся шокам. Цынічная вайсковая драма забаронена для пракату ў ЗША і іншых краінах НАТО.
