Беларускае «Поле цудаў»: гандляры і іх тавар — фотарэпартаж Сяргея Гудзіліна 16

«Што цікавіць, малады чалавек?» — пытаецца ў мяне дзядзька сярэдніх гадоў які стаіць ля цэлафанавай плёнкі з раскладзенай на ёй вайсковай атрыбутыкай эпохі СССР. Разумею, што трэба пачынаць рабіць нейкія захады па здабычы інфармацыі, і кажу: «Таго, што трэба, у вас не бачу». Дзядзька парыруе: «А ты запытай…»

На іншым баку гандлёвага шэрагу зарослы мужык нападітку прапануе купіць кіно на відэакасетах — 10 штук за «дваццатку» аддае.

Такіх «накатаў» на купцоў тут здараецца мала, а на пытанні пра сёе-тое адказваюць неахвотна. Усё ад таго, што канкурэнцыі сярод стракатых «прылаўкаў» на зямлі проста няма — купец свой тавар шукае сам. Законы рынку, канечне, своеасаблівыя…

Гледачоў не любяць — усё ж гандлем людзі займаюцца, нават калі і няма канкурэцыі. Таму мяне адразу тут неўзлюбілі.

Гаварыць для друку не жадалі, і ў гэтым рэпартажы не будзе ніводнага рэальнага імя. Кожны гандляр «Поля цудаў» сам па сабе і сам за сябе. Законы рынку, законы эканомікі ці дзяржавы пачынаюцца для іх, калі яны выходзяць за плот гэтага кірмаша…

«Поле цудаў» пачынае працу ад 8-й раніцы. На першых аўтобусах з усіх канцоў Мінска пачнаюць з’язджаюцца тыя, каму ёсць што прапанаваць.

З прыгарадаў, канечне, едуць на першых электрычках. Цэны раніцай вышэйшыя, чым пры канцы дня, бо разнастайнасць тавараў вышэйшая. Недзе ад 15-й «Поле цудаў» пачынае згортвацца. Зрэшты,

выгандляваць нешта па меншай цане можна і ў дрэннае надвор’е — рынак пад адкрытым небам.

Кантынгент гандляроў такі ж стракаты, які і тавар што прадаецца тут — цыганы, алкашы, бамжы, таргашы, бабулькі-пенсіянеркі, аматары савецкага аўтапрама, калекцыянеры, хлопцы пасля ўнівера, настальгуючыя па Савецкім Саюзе…

Ёсць і прафесійныя гандляры, якія не жадаюць пераплочваць за арэнду на іншых месцах у Ждановічах і прадаюць тут, бо пакупнікоў на «Полі цудаў» не менш чым на цывільных гандлёвых шэрагах.

Але тут, хутчэй, прадаюць не тавар — тут прадаюць эпохі.

Умоўна я вылучыў некалькі: дарэвалюцыйныя артэфакты (у асноўным побытавыя рэчы), даваенныя часы (кнігі, гадзіннікі грошы…), прадметы, звязаныя з Другой сусветнай (навідавоку іх, канечне, мала, але дробныя чорныя капачы працуюць і тут), застой і перабудова ў СССР (самая вялікая катэгорыя — ад гузікаў да скрыняў перадач для «Масквічоў»), 90-я (беларускія грошы, кітайскія цацкі, атрыбутыка і г.д.). Падзел умоўны і суб’ектыўны.

Але нашае «Поле цудаў» — беднае. Тут не знойдзеш вытанчаных калекцыянераў, як у якім-небудзь Парыжы.

Дарэчы, менавіта там падобныя блышыныя рынкі аформіліся ў часы Напалеона. Беларускі блышыны рынак падобны на сход калекцыянераў, якіх жыццё вымусіла заняцца збіраннем патрыманых рэчаў. У ім мала захапляльнай эстэтыкі культурнага збіральніцтва.

Тут больш эстэтыкі нястачы, патрэбы ці, калі хочаце, абмежаванасці…

Пасля 15-й гадзіны дня «Поле цудаў» пачынае хаатычна разбрыдацца… Нехта пакуе свой тавар па машынах, нехта проста складае ў торбы. Ёсць і тыя, хто замыкае тавар у шафы на колах — гэта адаптаваныя пад патрэбы блышынага рынку савецкія хлебныя шафы, і зацягвае ў арандаваныя «ўскладчыну» кантэйнеры.

Бязлюдная пустка, абгароджаная плотам, нагадвае пра тое, што тут працаваў рынак толькі ўтаптанай гравейкай

перамешанай з недапалкамі і смеццем і каменьчыкамі, што раскладзеныя нейкімі крывымі шэрагамі прастакутнікаў. Заўтра імі будуць зноў прыціскаць цэлафан для «прылаўкаў» на зямлі…

Сяргей Гудзілін

Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішыце рэдактару «Нашай Нівы» ў ТГ