«Ніхто не павінен падвяргацца катаванням, жорсткаму, бесчалавечнаму ці такому абыходжанню ці пакаранню, якое прыніжае яго годнасць»,— гаворыцца ў галоўным законе нашай краіны (артыкул 25 Канстытуцыі). Знаходзячыся ў месцах пазбаўлення волі, чалавек, здавалася б, мусіць захаваць гэтае канстытуцыйнае права. У дадатак да ўсяго і Кодэкс сведчыць: «Асуджаныя не павінны падвяргацца жорсткаму, бесчалавечнаму ці такому абыходжанню, якое прыніжае іх годнасць» (артыкул 10
Аднак, на жаль, цытаты гэтыя ў большасці выпадкаў застаюцца толькі прыгожымі словамі, вельмі далёкімі ад рэчаіснасці. І на волі трэба штодня змагацца за права людзьмі звацца, а пра беларускія турмы/зоны і гаварыць не выпадае — гэта месцы, дзе цынічна і паслядоўна знішчаецца ў чалавеку ўсё чалавечае, гвалтам маральным (які нават страшней за фізічны) выбіваецца апошняя людскасць.
Прывяду толькі адзін прыклад толькі адной з устаноў г.зв. «выхаваўчай» сістэмы РБ — турмы № 2 г. Віцебска.
Турма № 2, падаецца звонку даволі ўпарадкаванай і выхалашчанай установай: кафель паўсюль, шклопакеты і сантэхніка новая. Але калі ўлічыць некаторыя нюансы, дык лепш бы ўжо і без кафлі і са старой сантэхнікай. Нюанс асноўны, хто б мог падумаць, у лыжцы. Мець лыжку асобе пад вартаю ў Т2 катэгарычна забаронена. У чым тут логіка, я ніяк не мог даўмецца падчас свайго знаходжання ў гэтай дзівоснай установе.
На мой пісьмовы зварот на імя начальніка турмы з просьбай дазволіць мне мець лыжку адміністрацыя адмовіла, патлумачыўшы гэта тым, што ў камеры я не маю мажлівасці належным чынам яе апрацаваць (памыць то бок). Але ж «тлумачэнне» такое не вытрымлівае ніякай крытыкі, бо адміністрацыя ж выдае кожнаму ў камеру алюмініевы кубак і патрабуе ад вязняў утрымліваць яго не проста ў чыстым стане, а ў бліскучым. І, трэба зазначыць, вязні ўтрымліваюць —
Паводле гэтай сістэмы чалавек пры жаданні заварыць каву ці размяшаць у гарбаце цукар вымушаны рабіць гэта футлярам ад зубной шчоткі ці цюбікамЦі не дзікунства?! Ці ўвогуле рэальна такое выдумаць?! Я ўжо маўчу пра тое, што з кубкаў гэтых (якія і кубкамі назваць язык ледзь паварочваецца: зэчка — такую назву атрымаў дадзены посуд ад ЗК) немажліва ніякім чынам піць нешта гарачае — аблазяць вусны: дзюральалюміній заўсёды гарачэйшы за саму страву ў ім. Я і пра тое маўчу, што ў зэчцы гэтай, канешне, няма вушка ніякага, і таму трэба закручваць газеткі вакол яе і ў гэткіх ухватках насіць кіпень ад разеткі, якая ля падлогі побач з дзвярыма, на стол. Я маўчу пра тое, што, калі ў неабедзенны час і кашу якую заварыць жадае няшчасны арыштант, ён таксама робіць гэта ў зэчцы (калі лыжка забаронена, дык талерка — тым болей!) і есці кашу гэтую павінен — правільна! — футлярам ад зубной шчоткі ці цюбікамз-пад зубной пасты.
Дык ці можна такі стан рэчаў назваць адпавядаючым чалавечай годнасці? Ува што пераўтварае МУС РБ чалавека ў турмах?Перадусім жа яшчэ не будзем забываць, што ў СІЗА знаходзяцца
Чаму б не дазволіць мець чалавеку, калі ён яшчэ чалавек, а не жывёла бязмоўная, талерку, нармальны кубак пластмасавы ды з ручкаю, у рэшце рэшт — лыжку?!Няўжо гэта пагоршыць крымінагенную абстаноўку ў следчым ізалятары? Няўжо бунт падымецца? Няўжо пахіснецца г.з. працэс «перавыхавання»? Ды не, не да перавыхавання асобы імкнецца турма беларуская і зона. Турма беларуская і зона чамусьці маюць іншую першасную задачу: усяляк прынізіць, маральна растаптаць асобу, прымусіць чалавека забыць пра тое, што ён чалавек — вобраз і падабенства Божае. Зрэшты, калі ўлічыць, што турма — гэта
***
- Нагадаем, што ўчора стала вядома, што лідар міжнароднай арганізацыі «Малады фронт» (Чэхія) Зміцер Дашкевіч прадоўжыць адбываць пакаранне ў крытай турме. Такое рашэнне прыняў 30 кастрычніка мазырскі суд на выязным пасяджэнні ў папраўчай калоніі № 20 Мазара (Гомельская вобласць), дзе да сённяшняга дня ўтрымліваўся апазіцыйны палітык.
- У якую з турмаў будзе этапаваны Дашкевіч, пакуль не вядома. Паводле слоў Палажанкі, гэта можа быць або жодзінская, або гродзенская турма, дзе ён будзе знаходзіцца да канца тэрміну (канец жніўня 2013 года). Крытая турма, растлумачыла Анастасія, прадугледжвае больш жорсткія правілы ўтрымання.
- Зміцер Дашкевіч і актывіст «Маладога фронту» Эдуард Лобаў былі затрыманы напярэдадні апошніх выбараў прэзідэнта, 18 снежня 2010 года, па абвінавачанні ў збіванні двух мужчын. Прадстаўнікі апазіцыі і праваабаронцы расцанілі іх арышт як прэвентыўную меру па «зачыстцы» грамадства перад выбарамі. У сакавіку 2011 года суд прыгаварыў Дашкевіча да двух гадоў пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму. Міжнародныя праваабарончыя арганізацыі прызналі Змітра Дашкевіча палітычным вязнем. M
- Спачатку Дашкевіч адбываў пакаранне ў Горках (Магілёўская вобласць), затым яго перавялі ў Глыбокае (Віцебская вобласць). 28 жніўня Глыбоцкі раённы суд на закрытым выязным пасяджэнні ў калоніі прызнаў Дашкевіча вінаватым у злосным непадпарадкаванні патрабаванням адміністрацыі ПК і прыгаварыў яго да года пазбаўлення волі. У тэрмін пакарання ўключаны чатыры месяцы, якія апазіцыянеру заставалася адбыць у калоніі па першай крымінальнай справе.
- У мазырскую калонію палітзняволены паступіў 19 верасня, а
