ПРАГА 68-ГА Ў МЕНСКУ 98-ГА
Апытаньне на вулiцах гораду
Зьмiцер Вайцюшкевiч з гурта «Крывi», якога я сустрэў каля адноўленае катэдры на пляцы Волi, гэтак ахарактарызаваў уваход савецкiх войскаў у Чэхаславаччыну:
— Гэта калi да цябе ў хату прыяжджае чалавек i пачынае хадзiць па стале нагамi, спаць з тваёй жонкай на тваiх вачах...
Спадар, якi працуе ў сфэры шоў-бiзнэсу i якога я спынiў ля рэстарану «Крынiца»:
— Лично меня ничего не связывает с Чехией. Я там ни разу не был и вспоминать об этом не хочу.
Першакурсьнiца фiлфаку БДУ выявiла больш цiкавасьцi да падзеяў трыццацiгадовае даўнiны:
— Я чытала ў газэце, што сёньня будзе пiкет пакаяньня. Таму што беларусы таксама былi ў савецкiм войску i Беларусь уваходзiла ў склад СССР.
А вось два таксоўшчыкi, што пiльнавалi пасажыраў на пляцоўцы перад фiрмовай цырульняй «Мара», палiчылi, што з акупацыяй Чэхаславаччыны няма нiякiх праблем. Пра маральную адказнасьць беларусаў яны сказалi наступнае:
— Нет. Не несут ничего. Ничего абсолютно.
Наступны рэспандэнт аказаўся аднагодкам падзеяў жнiўня 1968 г.
— По-моему, любой белорус, который думает, несет ответственность. В моральном плане это была оккупация или, скорее, интервенция.
Студэнт, якi адпачываў на лаве:
— За те события Беларусь несет ответственность чисто исторически. Она была в Союзе, а это были союзные, скажем так, дела.
Затым я зьвярнуўся да двух сябровак дваццацiпяцiгадовага веку. Адна зь iх сказала:
— Сейчас каждый волен жить так, как ему хочется. Я не берусь ничего характеризовать, потому что — не стоит после стольких лет забвения. Войны затеваются ради того, чтобы кому-то в карман перетекло определенное количество денег.
Сусед па лаве, якi зарабляе свой хлеб зборам пляшак:
— В принципе, я и тогда был против этих дел. Зачем соваться в чужие дела? Пусть они сами решают свои вопросы... Для общественности никто ничего не говорил. А между собой говорили всегда, что это неправильное решение.
А вось словы кабеты, якая гулялася ў сквэрыку са сваёй унучкай:
— Мы люди более философского настроения. Я считаю, это прошло как историческая дата, всего лишь. Для изучения и познания.
Сталы спадар каля кафэтэрыя «Пiнгвiн» таксама быў настроены на фiлязофскi лад:
— Это был коммунистический режим. Фашиствующий. Все, кто входил в Советский Союз, несут моральную ответственность. Не белорусы, а руководители этих стран.
Перад самым сканчэньнем майго шпацыру, каля выхаду з станцыi мэтро «Кастрычнiцкая» я спаткаў лiтаратара i выдаўца Адама Глёбуса i запытаўся ў яго, цi ёсьць сувязь памiж сучаснай Беларусяй i Чэхаславаччынай 1968 году?
— Думаю, ёсьць. Я добра памятаю, як чытаў часопiс «Советская Чехословакия». Гэта быў самы круты часопiс на тыя часы.
Што да пачуцьця вiны:
— Асабiста мне няма ў чым каяцца. Але прынесьцi спачуваньнi ўрад наш павiнен.
Апытваў Севярын Квяткоўскi
