Пает без фуршэту
Прэзэнтацыя «Калосься» ператварылася ў Sys-Show
Прэзэнтацыя сёмага нумару часопiса «Калосьсе», што прайшла ў Беларускiм Калегiюме 14 сьнежня, магла быць не заўважаная як шараговая зьява сярод шматлiкiх культурнiцкiх падзеяў тыдня, каб не абяцаньне рэдактара Алеся Аркуша наладзiць дыялёг з заляю ды зьяўленьне на публiцы паэта Сыса, якi цяпер друкуецца ў «Звяздзе». Сыс прывiтаўся (сёмая вечара): «Good morning!» Тыя, хто iшоў на iмпрэзу «Калосься», зразумелi, што гэта будзе iмпрэза Сыса. Гэтак амаль i сталася. Спачатку Паэт сядзеў i думаў, а пасьля вымавiў: «А Таня прыехала?» — «Тут я, тут». — «Ах, матка мая! Валасы пафарбавала! Ну ты даеш! (…) Таня, а ў прынцыпе мелiроўка табе пасуе». Выступовец Аркуш не рэагуе, заля маўчыць ды цiха пасьмейваецца — Сыс задаволены.
«Алесь, успомнiм маладосьць — прасьпявай на вершы Дубаўца!» — з залi паступiла замова да Алеся Камоцкага. Бард апраўдваецца, але Сыс не зважае ды голасна вядзе свой маналёг: «Званiў Камоцкаму на днях — не хапала на бутэльку, а яго дома не было». (Цi не забылiся Вы, чытачу, што гаворка аб iмпрэзе «Калосься»?) На iмпрэзе панаваў ужо iншы дух — людзi назiралi спэктакаль. Выступае Вiтаўт Чаропка, чытае доўгi кавалак з свайго «раманца». Ён папярэдзiў, што мае цытаваць старонку на 15 хвiлiнаў. Голас з залi: «Ня больш за тры!» Чаропка ня чуе, затое чуе Сыс, якi на дзясятай хвiлiне спыняе цёзку вялiкага князя: «Трэцяя старонка пайшла, казаў адна». Вiтаўт, як пасьлядоўнiк вялiкага Лiцьвiна, не зважае на кпiну вялiкага Паэта, але заканчвае чытаць i сядае. Сыс выходзiць. Чаропка ўздымаецца i, абыходзячы залю (каб нiхто «не заўважыў»), кiруецца да дзьвярэй — на перакур (Анатоль частуе). Уздымаецца Бабкоў — няўжо i ён зь iмi? Фрагмэнт беларускае фiлязофii з аднаго канца залi да другога прайшоў i вярнуўся, каб… зачынiць дзьверы за курцамi — надымяць яшчэ…
Але ня толькi пра Сыса i з Сысом было цiкава. З рогу ўсяго многа. Паступова ў напаўпустую залю прыйшлi Лявон Баршчэўскi, Уладзiмер Арлоў з жонкай і паэткай Валянцiнай Аксак, Валянцiн Акудовiч «і іжэ зь ім» бум-бам-лiтаўцы, Мiхась Баярын… Сагрэлася халаднаватая заля, ажывiўся iнтарэс да выступаў. I праўда, чаму не паслухаць: разважлiвы Алесь Аркуш, эмацыйны Юры Гумянюк — добрыя вершы пра нядобры час. Вярнуўся й Паэт. Дамо яму слова: «Гумянюк, ты прыкольны пает. А прыдумай рыфму да слова акацыя?» Гарадзенскi майстар вершаванага слова — прыстойны дзядзька ў сьпiнжаку, не мiргнуўшы вокам, адказаў: «Мастурбацыя!» Сыс не чакаў гэткага павароту падзеяў. Заля стаiлася, гатовая выбухнуць сьмехам… Расчараваньне — Сыс апраўдваецца: «Гэта што! А ў мяне ёсьць ляпейшая — мэнструацыя». Нецiкава. Ужо цiкавей слухаць Гуменюка й нават маналёг Аркуша (адцемце — галоўны «калосьсевец» абяцаў дыялёг), Сыс заняўся сваiмi думкамi…
Цяперашняе «Калосьсе» абрала за сваю iдэалёгiю нонканфармiзм зь перайманьнем галоўных установак мiжваеннага «Калосься», выдаванага Янкам Шутовiчам у Вiльнi. Атрымаўся неблагi вынiк — нумар дробным кеглем насычаны ня проста тэкстамi, але вартымi тэкстамi ды iмёнамi шукайце й чытайце.
P.S. Канец iмпрэзы. Дырэктар Беларускага Калегiюму Алесь Анцiпенка, кампэнсуючы маналёгi герояў вечара, зьвяртаецца да аўдыторыi: «Можа хто мае пытаньнi?» Марны спадзеў — люд кiнуўся купляць за 300 тысячаў часопiс (як не набыць, ён жа таньнейшы ад мiльёнрублёвага «Arche» (рэкляма-контрарэкляма Алеся Аркуша). Але ў аднаго чалавека заўжды ёсьць пытаньне: «А фуршэт будзе?» —«Не, ня будзе.» — «Як жа так? Пает без фуршэту — як салавей бязь лета», — Анатоль Сыс сышоў з залi. Не пад’еўшы.
Вiктар Мухiн
