Даляр біты. Часова
Эўра ў найбліжэйшай будучыні, відаць, застанецца ў калідоры, дзе ніжняй мяжой будзе парытэт валютаў, а верхняя ўсталюецца прыблізна на ўзроўні 1,1 даляра за 1 эўра.
На гэтым тыдні эўра дагнаў і перагнаў даляр. Прычына “зьмены ўлады” — каньюнктура, што склалася на сусьветных рынках, і “бухгальтарскія скандалы” ў Амэрыцы. “Сытуацыя ў ЗША цяпер ацэньваецца ня так аптымістычна, як пэрспэктывы росту ў Эўропе, — мяркуе экспэрт нямецкага “Камэрцбанку” Рольф Пэліні. — Інвэстыцыйныя банкі з пачатку году рэкамэндуюць сваім кліентам укладаць грошы не ў амэрыканскія, а ў брытанскія й іншыя эўрапейскія акцыі”.
Павышэньню статусу эўрапейскае валюты паспрыяў і Кітай, які перавёў частку сваіх грашовых запасаў у гэтую валюту.
Беларусы пераважна ўкладалі наяўныя ашчаджэньні ў даляры. Тым самым мы таксама падтрымлівалі курс і статус амэрыканскае валюты. Фактычна, даючы беспрацэнтны крэдыт Амэрыцы. А тая карыстаецца ім і гарантуе стабільнасьць як нашых ашчаджэньняў, так і ўсяе сусьветнае эканомікі. Са зьяўленьнем эўра такім гарантам сусьветнае фінансавае стабільнасьці ўсё больш становіцца і Эўропа.
Сытуацыя на міжнародным фінансавым рынку справакавала попыт на наяўныя эўра ў Беларусі. Ці ёсьць падставы для ажыятажу?
Наўрад ці даляр значна ўпадзе. У такое ня вераць ні беларускія, ні замежныя экспэрты. Прэзыдэнт Беларускай асацыяцыі “Дзелавая ініцыятыва” Міхаіл Марыніч зазначае: “Гэта ўсё часовыя цяжкасьці. Беларусам ня будзе розьніцы, ашчаджаць грошы ў эўра ці ў далярах”. А экспэрт “Камэрцбанку” Рольф Пэліні ўпэўнены: “Эўра ў найбліжэйшай будучыні застанецца ў калідоры, дзе ніжняй мяжой будзе парытэт валютаў, а верхняя ўсталюецца прыблізна на ўзроўні 1,1 даляра за 1 эўра”.
Насуперак пашыранаму меркаваньню, абвал даляра выгадны ня ўсім нават у краінах Эўразьвязу. Эканаміст Юры Беленькі кажа: “Амэрыканская эканоміка — магутная і дынамічная, ад яе залежыць стан эканомік і трываласьць валютаў многіх краінаў. Апроч таго, завышэньне курсу эўра прывядзе да зьмяншэньня экспарту з краінаў зоны эўра. У Эўразьвязе ідуць супярэчлівыя працэсы. Там ёсьць краіны-донары (напрыклад, Нямеччына) і краіны — рэцыпіенты дапамогі (напрыклад, Грэцыя). Цяперашнія хістаньні на валютным рынку адлюстроўваюць у большай ступені няўстойлівасьць эўра, чым падзеньне даляра”.
Абвал даляра зашкодзіў бы стабільнасьці сусьветнае эканомікі. Ён выклікаў бы рэзкі рост амэрыканскай эканомікі (як гэта здарылася ў Расеі пасьля дэфолту 1998 г.), падвысіў бы ейную канкурэнтаздольнасьць за кошт іншых гаспадарак. Аслабленьне даляра ў далейшай пэрспэктыве прывяло б да росту экспарту з ЗША. Менавіта таму банкі Эўразьвязу і Японіі цяпер пэрыядычна робяць фінансавыя “ўліваньні” для падтрымкі даляра.
Пра тое, што стабілізацыя даляра — справа найбліжэйшай будучыні, сьведчыць выступ старшыні Фэдэральнай рэзэрвовай сыстэмы ЗША Алена Грынспэна ў часе паседжаньня банкаўскага камітэту Сэнату. Ягоныя словы пра тое, што “эканоміка ЗША на шляху да поўнай папраўкі”, і прагноз росту ВУП краіны ў 2002 г. на 3,5—3,75% ужо спынілі падзеньне амэрыканскіх акцыяў на фондавых рынках…
Ва ўсіх гэтых складаных фінансавых інтрыгах сярэдняга беларуса цікавіць толькі адно: ці варта нашай сям’і “пераходзіць на эўра”? Спэцыялісты адно паўтараюць даўно вядомае: не кладзіце ўсіх яек у адзін кошык. Рольф Пэліні раіць: “50% ашчаджэньняў можна трымаць у далярах, а астатнія — у эўра. Розьніца паміж імі невялікая, і абедзьве валюты моцныя”.
Аркадзь Шанскі
