Бюракраты проці вытворцаў
Прадпрыемствы Пружаншчыны працівяцца перадачы
пад кантроль расейскага капiталу
У хуткiм часе прадпрыемствы Пружаншчыны могуць перайсьцi ў падпарадкаваньне ААТ “Белавеская харчовая кампанiя”, якое плянуюць стварыць пры актыўным удзеле расейскага капiталу. Гэтая iдэя прыйшла ў галаву Iвану Мазуру, якi раней жыў у тых краёх, а цяпер узначальвае расейскае прадпрыемства “Раснафтагазбуд”. Мясцовыя ўлады — абедзьвюма рукамi “за”, а вось заможныя прадпрыемствы вагаюцца цi актыўна пярэчаць стварэньню “пружанскай iмпэрыi”.
Афiцыйны праект стварэньня “Белавескай харчовай кампанii” надрукаваны сёлета 3 верасьня ў “Народнай газеце”. Яго распрацавала iнiцыятыўная група, у якую ўваходзяць Васiль Дадалка, сябар экспэртнай рады па эканамiчным разьвiцьці пры Саўмiне, Дзьмiтры Галубкоў, прадстаўнiк маскоўскага “Давернага й iнвэстыцыйнага банку”, ды Аляксандар Медавы, вiцэ-прэзыдэнт расейскага банку “Авангард”.
Праект прадугледжвае заснаваньне “вэртыкальна iнтэграванай аграпрамысловай кампанii”, якая аб’яднае ўсе прадпрыемствы Пружаншчыны, зьвязаныя з харчовай вытворчасьцю. У аддзеле эканомiкi пружанскага райвыканкаму патлумачылi так: у кампанiю могуць увайсьцi ўсе прадпрыемствы раёну, не абавязкова тыя, якiя займаюцца вырабам харчаваньня. Галоўная ўмова — каб гэта былi акцыянэрныя таварыствы. Спачатку сем найбуйнейшых прадпрыемстваў павiнны перадаць “Белавескай харчовай кампанii” кантрольныя пакеты сваiх акцыяў, а потым калгасы ды саўгасы Пружаншчыны пераробяць на акцыянэрныя таварыствы і таксама далучаць да “iмпэрыi”. Кампанiя будзе “кiраваць кiраўнiцтвам” — вырашаць, колькi грошай мусіць атрымлiваць адмiнiстрацыя падуладных прадпрыемстваў, каардынаваць іх матэрыяльнае забесьпячэньне ды продаж прадукцыі.
Сумнеўная дзяльба
Па-за напышлiвымi словамi канцэпцыi вымалёўваецца сапраўдны сэнс праекту. Яе стваральнiкi лiчаць, што прадпрыемствы Пружаншчыны працуюць неэфэктыўна з-за таго, што iмi дрэнна кiруюць. Нашмат лепш, паводле канцэпцыi, iмi будзе кiраваць “Белавеская харчовая кампанiя”. У вынiку, агульныя выдаткi на вытворчасьць зьменшацца на 30%, а прыбыткi павялiчацца ў 2 разы за першыя 2—2,5 году. Абгрунтаваньне таму — нейкiя “меркаваньнi экспэртаў”. Плянуюцца таксама “рэклямныя кампанii ў мэдыях”, прыцягненьне iнвэстараў, у першую чаргу з Расеi.
Сыстэма разьмеркаваньня акцыяў новай кампанii проста ўнiкальная: прадпрыемствы, якiя ўваходзяць у яе склад, скiдаюць свае кантрольныя пакеты ў агульную кучу, бо 56,2% так цi йначай атрымлiвае расейскi бок, а пружанскiм працаўнiкам дастаецца вартая жалю рэшта. Склад патэнцыйных расейскiх iнвэстараў такі: 27,2% акцыяў аддаюць невядомым фiзычным асобам, ААТ “Карпаратыўная фiнансавая iнвэстыцыйная кампанiя”, зарэгiстраванае толькi 4 месяцы таму ў Маскве, будзе трымаць 16%, а “Аграпрамысловы банк “Кацярынiнскi” — фiлiя расейскага банку, зарэгiстраванага ў нейкім Цiмашэўску, — будзе валодаць 13% акцыяў. Цiкава, што “Кацярынiнскi” займае ў рэйтынгу расейскiх банкаў 1238-е месца з 1309. Такі склад інвэстараў асаблівага даверу не выклікае.
Смачны кавалачак
Найбольш пасьпяховае мясцовае прадпрыемства — ААТ “Пружанскi малочны камбiнат”. Уваходзiць у кампанiю камбінат не жадае. Ягоны статутны фонд (па стане на 2000 г. без пераацэнкi) складае 1 мiльярд 413 млн. рублёў, а статутны фонд “Белавескай харчовай кампанii” — толькi 32 млн. Аднак камбiнату прапанавалi толькi 6,4% акцыяў. Да таго ж, лiцэнзію на даверчае кiраваньне, адпаведна з пастановай дзяржкамiтэту па каштоўных паперах, выдаюць толькi таму прадпрыемству, якое ня менш за тры гады працуе на рынку каштоўных папераў (а “Белавескую харчовую кампанiю” яшчэ нават не стварылi) i статутны фонд якога не перавышае статутнага фонду прадпрыемстваў, якiмi будуць кiраваць.
“Нашае прадпрыемства — гэта смачны кавалачак для Расеi. I яна жадае прыбраць нас да рук”, — кажа Вiктар Донiк, намесьнiк дырэктара Пружанскага малочнага камбiнату. “Каронная” прадукцыя камбiнату — цьвёрды сыр. Сёлета вырабiлi ўжо 1891 тону сыру. На пружанскі дасканалы “Галяндзкі” даўно зьвярнулі ўвагу беларускія гурманы. Таксама на камбінаце гоняць з малочнай сыроваткi сьпiрт, робяць зь яго алькагольныя напоi. Прадукцыя прадпрыемства ўвогуле карыстаецца добрым попытам.
“Кампанія” абяцае камбiнату выхад на расейскi рынак, але ягоная прадукцыя даўно прадаецца i ў Маскве, i на Сахалiне. “Нашто мяняць шыла на мыла?” — пытаецца сп.Донiк. Ён не выключае й такога варыянту разьвiцьця падзеяў: “Белавеская харчовая кампанiя” атрымлiвае крэдыт у нейкiм банку Расеi пад заклад акцыяў прадпрыемстваў (атрыманьне такiх крэдытаў — адзiн з пунктаў праекту стварэньня кампанii). Акцыi перадаюцца ў якасьцi закладу, i крэдыт не вяртаецца. Пасьля гэтага расейскi банк аўтаматычна робiцца ўладальнiкам адпаведных беларускiх прадпрыемстваў. У найгоршым выпадку ўся Пружаншчына зробiцца вотчынаю замежнай фiнансавай структуры.
Калi галоўная мэта кампанii — дапамагчы пружанскiм прадпрыемствам разьвiвацца, дык чаму б не аб’яднаць у яе толькi добраахвотнiкаў? Дырэкцыя пружанскага малочнага камбiнату прапанавала стварыць “Белавескую харчовую кампанiю” безь яго ўдзелу, але адказам быў цiск з боку мясцовых уладаў. Пружанскi малочны камбiнат фармальна падпарадкоўваецца Берасьцейскай вобласьцi, але мае больш за 2 тысячы акцыянэраў: кантрольны пакет належыць ягоным супрацоўнiкам ды жыхарам раёну. Райвыканкам спрабуе падпарадкаваць яго сабе, каб атрымаць большасьць галасоў на сходзе акцыянэраў ды дамагчыся зьмены кiраўнiцтва камбiнату. Зрабiць гэта паспрабуюць да 4 кастрычнiка, калi мусiць адбыцца ўстаноўчы сход “Белавескай харчовай кампанii”.
Алесь Кудрыцкi
