Польскі джэнтэльмэн Напалеон Орда

***

Aльбом “Беларусь у малюнках Напалеона Орды”.

"НН" паведаміла неяк, што сярод самых папулярных кніг сэзону - альбом "Беларусь у малюнках Напалеона Орды".

Нельга не пагадзіцца - кніга проста цудоўная! Малайцы і ўкладальнік, і мастак - аўтар макету, і выдавецтва. Пасьля прагляданьня альбому ў галаве застанецца правільны, адэкватны "відэашэраг" нашага мінулага - а гэта рэч вельмі каштоўная. Аднак відавочныя й недапрацоўкі. Гэта перш за ўсё адсутнасьць навуковага рэдагаваньня. Здавалася б - якая рэдакцыя для такога невялікага тэксту, аднак жа: вёску Вайцяхоўшчыну назвалі Вайцэхаўшчынай, магнатаў Сьлізьняў - Шлізьнямі, замест беларускай формы назвы Абрэнбшчына пакінулі яўны палянізм Абрэнбшчызна, у тэксьце да малюнку палацу Тышкевічаў замест правага і левага бакоў двойчы называецца правы - пералік недапрацовак можна доўжыць. Альбом выйшаў на дзьвюх мовах. Кожны "просты" чалавек можа наіўна лічыць, што абодва тэксты аднолькавыя - ажно не!

Перакладальніца на ангельскую мову А.Нікіфарава і рэдактар замежнага тэксту С.Трафімчук вельмі вольна абыходзяцца зь беларускім арыгіналам. Вось, напрыклад, аўтар піша: "Нарадзіўся Напалеон Орда 11 лютага 1807 г. у родавым маёнтку Варацэвічы Пінскага павету Менскай губэрні (цяпер вёска ў Iванаўскім раёне Берасьцейскай вобласьці) у сям'i маршалка шляхты Кобрынскага павету, iнжынэр-фартыфікатара Мiхаiла Орды". Вось як пачынаецца пераклад гэтага абзацу на ангельскую мову: "Napoleon Orda, a son of Polish gentlemen from Kobrin district Mikhail Orda...", што значыць: "Напалеон Орда, сын польскага шляхціча (ці джэнтэльмэна) з Кобрынскага раёну..." Які польскі шляхціч?! Можна выказаць меркаваньне пра "польскія падкопы", аднак, думаю, усё тлумачыцца няздольнасьцю А.Нікіфаравай і яе рэдактара справіцца зь перакладам гістарычнага тэрміну "маршалак шляхты". Па-ангельску гэтая пасада будзе звацца "marshal of the nobility", параўнайма з аналягічным расейскім "предводитель дворянства".

Яшчэ горай атрымалася з музэямі. Аўтар уступнага тэксту Анатоль Кулагін, напэўна, троху ведае па-польску. Гэтае "троху-веданьне" дазволіла яму абсалютна непасрэдна пісаць аб Народным музэі ў Кракаве і Народнай бібліятэцы ў Варшаве. Ход разважаньняў няхітры: Biblioteka Narodowa - значыць, народная. Тое, што тут фігуруюць Нацыянальная бібліятэка і Нацыянальны музэй, мог бы заўважыць навуковы рэдактар, але апошняга не было. Беларускі "просты" тэкст пайшоў да ўжо вядомай перакладальніцы. Яна кулагінскі "Народны музэй" пераклала літаральна: "Popular Museum in Warsaw". Так зьявіўся фантом - няісны музэй. Аднак жа маё захапленьне ад гэтага прыгожага і на самай справе важнага альбому нашмат большае, чым незадаволенасьць "блохамі" ў ягонай рэдактарскай падрыхтоўцы.

Мікола Нікалаеў,

Санкт-Пецярбург