Гастролі Янішэўскіх

5 лютага, у апошні тыдзень зімовых канікулаў, у пустым і змрочным вэстыбюлі Беларускай акадэміі музыкі завіравала жыцьцё. Нагодаю для гэтага сталася канцэртная імпрэза з удзелам маладых польскіх сьпевакоў Яцэка Янішэўскага і Ганны Мілеўскай-Янішэўскай, зладжаная Польскім інстытутам. Утульная заля Акадэміі музыкі, разьлічаная на паўтысячы слухачоў, запоўнілася амаль цалкам без аніякай рэклямы і продажу квіткоў. Выдатна спрацаваў наш «народны тэлеграф» — «з вуснаў у вусны». Нават у эпоху Інтэрнэту ён застаецца для менчукоў галоўным сродкам масавай інфармацыі.

Працаўнікі й студэнты Акадэміі гэтую імпрэзу праігнаравалі. Апрача прафэсара Роўды, кампазытара Лыбіна і трох-чатырох канцэртмайстарак з вакальных клясаў не было відаць аніводнага прафэсіянала. Залю запоўнілі аматары — тыя, хто занудзіўся па яскравых музычных уражаньнях, бо Канцэртная заля Беларускай філярмоніі зачыненая з тае вясны. Муж і жонка Янішэўскія сьпявалі для мноства ўважлівых вушэй.

Іхны першы выступ у Менску адбыўся гадоў сем таму ў касьцёле Сьв.Роха. Уражаньне засталося пекнае, аднак касьцёл на Залатой Горцы — не найлепшае месца для камэрных канцэртаў. У ягоных акустычных умовах гучаньне галасоў скажаецца, дэталі выкананьня губляюцца. Заля Акадэміі музыкі ў гэтым сэнсе прыдатнейшая, але й значна большага патрабуе. Нездарма тут адбываюцца экзамены па ўсіх музычных спэцыяльнасьцях. У гэтай залі трэба сьпяваць у поўны голас, спадзеючыся толькі на свае сілы і талент, бо акустыка, антураж, асьвятленьне, суровая акадэмічная атмасфэра — усё працуе супраць артыста.

Сем гадоў таму Янішэўскія сьпявалі песьні Шубэрта. Цяперака ў першым аддзяленьні былі выкананыя шэдэўры нямецкага рамантызму — асобныя песьні з вакальнага цыклу Робэрта Шумана на вершы Генрыха Гайнэ «Каханьне паэта» (сьпяваў Яцэк Янішэўскі) і вакальны цыкл Рыхарда Вагнэра «Пяць вершаў Матыльды Вэзэндонк» (сьпявала Ганна Мілеўская-Янішэўская). За раялем была канцэртмайстарка БАМ Ала Трафімава.

Урыўкі з «Каханьня паэта» прагучалі амаль дасканала. Мяккі, прыгожа афарбаваны бас Яцэка Янішэўскага выявіўся дастаткова гнуткім. За мінулыя ад першага прыезду гады сьпявак выйграў конкурс імя Манюшкі ў Варшаве і славуты венскі вакальны конкурс «Бэльвэдэр», трапіў у фінал конкурсу імя Плясыда Дамінга ў Токіё, сьпяваў на опэрных сцэнах Нямеччыны і іншых краінаў Эўропы, стаўся салістам Нацыянальнай опэры ў Варшаве... У сьвеце цяпер вялікі попыт на галасы, прыдатныя для камэрных сьпеваў і барочнай опэры.

Янішэўскі добра выглядае на сцэне, паводзіцца жыва і вызначаецца непадробнай прыроднай музычнасьцю. Ён сьпявае сэрцам і не шкадуе намаганьняў, каб данесьці сваю задуму да публікі. Чаго ня скажаш пра ягоную жонку. У «Пяці вершах Матыльды Вэзэндонк» яна была цалкам бездапаможнай. І справа ня толькі ў тым, што ейнага сьціплага, амаль бястэмбравага, «лялечнага» мэца-сапрана не ставала для драматычных Вагнэравых песень. Не ставала найперш разуменьня музыкі, пранікненьня ў ейныя эмацыйныя глыбіні. Дый адкуль чакаць глыбокіх думак і пачуцьцяў, калі сьпявачка ўвесь час глядзела ў ноты?

У другім аддзяленьні, дзе гучала польская й беларуская музыка XIX—XX ст., спадарыня Янішэўская сьпявала значна лепей. Асабліва ўдалася ёй песьня «Пад яварам» у апрацоўцы нашага земляка Мячыслава Карловіча. Яцэк Янішэўскі сьпяваў бліскуча. Ён адкрыў нам сапраўдную прыгажосьць песень Манюшкі. Ня кажучы ўжо пра невядомыя беларускаму слухачу песьні Фрэдэрыка Шапэна, Мячыслава Карловіча й Ігната Падэрэўскага.

Яшчэ ў гэты свой прыезд Яцэк Янішэўскі з посьпехам паўдзельнічаў у спэктаклі Беларускае опэры «Князь Ігар», выступіўшы ў ролі Канчака. І хоць беларускія калегі ўспрынялі ягоную манеру сьпеву ў штыхі, гэткае супрацоўніцтва было карысным для абодвух бакоў. Аднак найболей выйграла ад гэтага нашая публіка, якую апошнім часам трымаюць на галодным пайку. Пакуль яна рэагуе нармальна — просіць духоўнае ежы. Але гэтую цікаўнасьць да духоўнага варта неяк стымуляваць.

Юлія Андрэева