Людзей пасадзілі за верш, якога не наважыліся агучыць ні пракурор, ні судзьдзя
Праўда, калі быць дакладным, прагучалі дзьве цытаты — па адным радку — на другі дзень працэсу, але гэта была падвойная цытата: пракурор зачытаў урыўкі з допытаў у КДБ. Зачытаў, назваўшы прозьвішча маёра, які дапытваў Аляксандра Васільева, намесьніка старшыні страйкаму прадпрымальнікаў Валер’я Леванеўскага, якога падчас працэсу ўвесь час трымалі ў клетцы, як небясьпечнага злачынцу. І яшчэ ў другім цытаваным радку было слова на нашай другой дзяржаўнай мове, зь якога пракурор прачытаў толькі першыя літары. Зрэшты, у самім вершы так і было надрукавана.
Валер’я Леванеўскага і Аляксандра Васільева пакаралі двума гадамі зьняволеньня кожнага за вершаваную ўлётку, якая нібыта публічна абразіла прэзыдэнта Лукашэнку. Хаця да самага канца так і ня высьветлілася, ці чытаў ён сам вершык. Ну, але затое чыталі сьледчыя КДБ і пракуратуры, проста Міліцыянты і амапаўцы, судзьдзі і тысячы іншых гарадзенцаў. Вось за гэта і крымінальную справу распачалі супраць Леванеўскага і Васільева, што яны выкарысталі вершык у агітацыйных мэтах. Праўда, не было ў ім ні прозьвішча, ні імя, ні афіцыйнай пасады абражанай асобы. Пра гэта дзясяткі разоў гаварылася ў сьледчых кабінэтах і на судзе. Але ў абвінаваўчага боку былі «неабвержныя доказы» — паказаньні сьведкаў, палова зь якіх, як звычайна бывае ў беларускіх судах, самі міліцыянты, якія хоць і невялікія знаўцы паэзіі, затое ў ідэалягічным сэнсе маюць неабходную пільнасьць.
Паводле суду, Леванеўскі і Васільеў вырабілі двухбаковую ўлётку: здымак Леванеўскага і заклік прыйсьці на першатравеньскі мітынг з аднаго боку, сатырычны вершык — з другога. У выніку начальства пакінула мітынг ні з чым, сьвяточна-пампэзную імпрэзу прадпрымальнікі ператварылі ў мітынг пратэсту, сказалі рашучае «Не!» трэцяму тэрміну і запатрабавалі адстаўкі Лукашэнкі. Акцыя выйшла досыць гучная. Асабіста Леванеўскага перад мітынгам арыштавалі, каб не прамаўляў.
З паказаньняў сьведкаў
Адвакат: Вы лічыце, што плякаты з выявай прэзыдэнта і словам «далоў» абражаюць гонар і годнасьць?
Міліцыянт-сьведка: Так, лічу.
Затым адвакат пацікавіўся, ці праўда, што ў пракуратуры міліцыянт сказаў, што бачыў на мітынгу Васільева. А цяпер гаворыць, што ня ведае Васільева.
Адвакат: Дык значыцца, вашы паказаньні запісаны няслушна?
Міліцыянт: Я ня ведаю.
Судзьдзя: Дык якія паказаньні браць за аснову — ранейшыя ці сёньняшнія?
Міліцыянт: Напэўна, тыя…
Гэты сьведка быў адным з «каронных», бо дапыталі толькі невялікую частку сьведкаў, пасьля чаго пракурор сказаў, што яму для абвінавачаньня цалкам хапае пачутых паказаньняў. І хаця абвінавачваныя і адвакат патрабавалі выслухаць усіх астатніх, пракурор застаўся няўмольным, як само беларускае правасудзьдзе.
Пракурор: З тэксту вы зразумелі, на адрас каго накіраваны яго словы?
Сьведка-пэнсіянэрка: Нашага прэзыдэнта.
Пракурор: У адрас прэзыдэнта Рэспублікі Беларусі. А зьмест — нармальны?
Сьведка: Там пра жабрацтва — гэта праўда: я і мае знаёмыя жабракі, а маты ў вершы мне не спадабаліся.
Пракурор: Вы добраахвотна аддалі ўлётку міліцыянту?
Сьведка: Так, нават не паглядзела пагоны. А цяпер думаю: навошта я яго ўпусьціла?
Адвакат: На падставе чаго вы вырашылі, што гэта да прэзыдэнта мае дачыненьне, — на падставе якіх фраз, выразаў?
Сьведка: Там пра камунальныя паслугі напісана. З майго пункту гледжаньня — хто ў нас самы галоўны ў нашым жыцьці? А я ніхто.
Адвакат: Ці была там указана пасада?
Сьведка: Ня памятаю, не. Не зацыклівалася на дакладнасьці такой. Можа, я і памыляюся, у мяне сярэдняя адукацыя. Ня ведаю, кожнаму зразумела. А можа, у мяне мазгі тупаватыя?
Поўнасьцю гэты артыкул можна прачытаць у папяровай і pdf-вэрсіі "Нашай Нівы"
Сяргей Максімовіч, Горадня
