Аляксандар Лукашанец: «Ня ведаю, ці забароняць «тарашкевіцу»...
Каб высьветліць усе пытаньні адносна ўдасканаленьня беларускага правапісу, «Наша Ніва» зьвярнуліся да дырэктара інстытуту мовазнаўства імя Якуба Коласа Аляксандра Лукашанца. «Слова «прэзыдэнт» будзе пісацца зь вялікай літары», -- пацьвердзіў ён.
«Наша Ніва»: Дык што нас усё ж чакае – рэформа правапісу ці нешта іншае?
«НН»: Беларусь ужо пятнаццаць гадоў незалежная дзяржава, зьмены ў правапісе адбываюцца толькі цяпер. Чаму?
«НН»: Чаму падрыхтоўкай зьменаў займаецца Міністэрства адукацыі, а не інстытут мовазнаўства?
«НН»: Ці будуць зьмены ў правапісе вынесеныя на абмеркаваньне шырокай грамадзкасьці?
АЛ: Іх ужо неаднаразова абмяркоўвалі. Яшчэ абмеркаваньні могуць толькі пагоршыць варыянт, які ўжо існуе, абмяркоўваць можна бясконца. Мы дасылалі варыянты на абмеркаваньне ва ўсе установы адукацыі.
«НН»: Ці будзе які-небудзь падручнік з усімі зьменамі правапісу?
«НН»: Ці замінае існаваньне ў беларускай мовы двух правапісаў?
АЛ: Лічу, што замінае. Патрэбная стабільнасьць правапісных нормаў мовы, разнабой перашкаджае працэсу навучаньня беларускай мове ў школе і выкарыстаньню яе ў розных сфэрах камунікацыі. Толькі строгае адзінства правапісных нормаў можа забясьпечыць беларускай мове выкарыстаньне ў тых ці іншых сфэрах жыцьця. Калі будзе існаваць такі разнабой, то гэта можа паставіць пад пагрозу выжываньне беларускай мовы. Пісьмовая мова павінна быць адзінай і аднастайнай.
«НН»: А як вы адносіцеся да сынтэзу двух правапісаў, які выкарыстоўвае на сваіх старонках часопіс «Дзеяслоў»?
«НН»: Дарэчы, як правільна пісаць «наркамаўкай» «лідэр», як напісана ў падручніках, ці «лідар», як піша «Звязда»?
АЛ: Не ўжывайце, калі ласка, гэтае слова «наркамаўка», я не прымаю яго, як і «тарашкевіца». На сёньняшні дзень правільна пісаць «лідэр», але прапануем у гэтым варыянце правапісу пісаць «лідар». У гэтым і праяўляецца разнабой, які мы мусім ліквідаваць. Таксама пашыраецца ўжываньне літары «ў» у словах іншамоўнага паходжаньня. Ва ўласных імёнах вялікая літара «Ў» ужывацца ня будзе. Будуць вельмі спрошчаны правілы пераносу. Слова «прэзыдэнт» будзе пісацца зь вялікай літары.
«НН»: А што рабіць, што пісаць у такіх выпадках школьніку, які піша цэнтралізаванае тэставаньне на роднай мове?
«НН»: Дык ці змогуць выходзіць газэты, часопісы ці кнігі на клясычным правапісе?
АЛ: Я не магу гэтага знаць. Калі б гэта залежала ад мяне, то я б забараніў ужываньне такога правапісу, аднак, што будзе, я ня ведаю.
«НН»: Аляксандар Аляксандравіч, кажуць, што цяпер па-беларуску трэба будзе абавязкова пісаць імя Мікалай, а не Мікола, гэтак сама і з астатнімі беларускімі імёнамі.
Фота на першай старонцы Андруся Шпакава
Фота Андрэя Лянкевіча
Цяпер чытаюць
Юрась Зянковіч расказаў пра сваё вызваленне і шлях у ЗША1
Каментары