У «НН» №43 у артыкуле пра Генадзя Кісялёва «Атлант пакінуў неба» прайшла істотная недакладнасць для жыццяпісу выдатнага даследніка: «У Мінску, Вільні, Кракаве і Варшаве, у картках, узятых для прагляду рукапісаў, нязменна знаходзіцца подпіс Генадзя Кісялёва…»
Я ж сцвярджаю адваротнае: Кротус Генус за мяжою аніколі не быў. Ну, у тым, савецкім разуменні. У адрозненне ад усіх больш-менш вядомых архівістаў-даследнікаў ХІХ ст. Сцяпана Александровіча або Уладзіміра Казберука, Уладзіміра Мархеля ці Леанілы Малаш. Не кажучы пра Адама Мальдзіса, які прашнураваў архівы Еўропы ад паўночнай Англіі да паўднёвай Італіі.
Гэта я ведаю пэўна, адседзеўшы з легендарным архівістам 22 гады ў адным акадэмічным пакоі №205. Бо мой старэйшы найпаважанейшы калега заўсёды прасіў мяне, прынагодна, у Варшаве ці Вільні, Кракаве або Вроцлаве адшукаць тую або іншую, вядомую яму па каталогах, пазіцыю, зверыць цытату, прывезці адбітак публікацыі пра Сыракомлю або малавядомы артыкул Слупскага.
Аберацыю памяці патлумачыць проста: Генадзь Кісялёў сапраўды здаваўся ўсёведным і ўсюдыісным. І тое, што ўсе свае унікальныя археаграфічныя і крыніцазнаўчыя адкрыцці Генадзь Васілевіч зрабіў не выязджаючы з краіны (у тагачасным разуменні), робіць ягоны навуковы подзвіг яшчэ больш важкім. Выбачаюся перад чытачамі «НН».
Падзяляю агульную думку «Удакладнення» Язэпа Янушкевіча пад назвай «Кротус Генус ніколі не быў за мяжой». Сапраўды, незабыўны Генадзь Кісялёў ніколі не бываў за межамі СССР. Здаецца, нават не імкнуўся: яму хапала віленскіх архіваў.
Але ж, удакладняючы адно, спадар Янушкевіч сам напрошваецца на ўдакладненне. Пералічваючы даследчыкаў, якія выязджалі за граніцу, ён піша нібыта пахвальна, але недакладна: «Не кажучы пра Адама Мальдзіса, які прашнураваў архівы Еўропы ад Паўночнай Англіі да паўднёвай Італіі». Дальбог, ніколі там не быў. Бо Лондан і Оксфард — гэта не паўночная Англія, а Рым, Падуя і Венецыя — гэта не мафіёзны поўдзень Італіі. Дарэчы, у Італіі я нічога ў архівах не «шнураваў», бо быў там на канферэнцыях і адкрыцці мемарыяльнай дошкі Францыску Скарыну. Вядома, хацелася б пасядзець у Ватыкане над фондам Магілёўскага архібіскупа Станіслава Богуша-Сестранцэвіча, дзядзькі Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, каб адшукаць там ці ні першую новабеларускую граматыку, складзеную архіпастырам, — але для гэтага не знайшлося магчымасці.
Затое, дзякуючы італьянскаму прафесару Сантэ Грачыоці атрымаў для Скарынаўскага цэнтру цэлых 27 тамоў апісанняў матэрыялаў Рэчы Паспалітай у заходнееўрапейскіх архівах. Вылоўліваць там беларускія пазіцыі — адно задавальненне. І яго атрымаў малады гісторык Яраш Малішэўскі, займаючыся гэтым вылоўліваннем для восьмага выпуску «Вяртання», які нарэшце павінен выйсці ў свет у выдавецтве «Літаратура і Мастацтва». А ці захаваўся сам найкаштоўнейшы 27-томавік пасля перадачы кніг Скарынаўскага цэнтру дзяржпедуніверсітэту — дужа сумняюся. Занадта багатая гэта крыніца інфармацыі…
