Навіна аб тым, што літоўскія спецслужбы не дапусцілі альянс каўнаскай кампаніі KRS і яе беларускага партнёра «Белтрубаправодбуд» да кантракту на будаўніцтва 165-кіламетровага газаправода паміж Літвой і Польшчай, у пятніцу перайшла з бізнес-плоскасці ў дыпламатычную.
У МЗС Беларусі быў выкліканы часовы павераны ў справах Літоўскай Рэспублікі ў Беларусі, якому быў заяўлены пратэст. TUT.BY звязаўся з членам савета дырэктараў ААТ «Белтрубаправодбуд» Аляксандрам Пугачовым, каб разабрацца ў сітуацыі.
Нагадаем гісторыю праекта, які выклікаў канфлікт. Беларускае ААТ «Белтрубаправодбуд» у кансорцыуме з літоўскім UAB «KRS» брала ўдзел у публічных таргах, якія арганізуюцца газатранспартнай кампаніяй AB Amber Grid на будаўніцтва газаправоднага злучэння паміж Літвой і Польшчай на тэрыторыі Літвы. Тэндар ішоў год.
Прапанова кансорцыума з беларускай кампаніяй стала найлепшым і па балах, і па цане (каля 75 млн еўра, па інфармацыі ўдзельнікаў рынку, - на 3 млн еўра менш, чым у бліжэйшых канкурэнтаў). Але ўрад Літвы нечакана 3 ліпеня вынес рашэнне аб прызнанні здзелкі, якую арганізатар таргоў планаваў заключыць з пераможцам, неадпаведнай інтарэсам нацыянальнай бяспекі.
Паводле інфармацыі ўдзельнікаў рынку, нібыта беларуская кампанія можа нашкодзіць інтарэсам Літвы, штучна замарудзіўшы тэмп выканання работ, сарваўшы тэрміны рэалізацыі праекта, а таксама завалодаўшы сакрэтнай інфармацыяй у працэсе выканання работ.
І гэта нягледзячы на прапісаныя ў дамове стандартныя меры адказнасці. Да прыкладу, дадатковай гарантыяй да адказнасці за пратэрміноўку выканання работ па ўмовах конкурсу была банкаўская гарантыя на ўдзел у тэндэры, а пазней ААТ «Белтрубаправодбуд» павінна было прадставіць банкаўскую гарантыю па выкананні ўмоў дамовы дзяржаўнага Белінвестбанка, пацверджаную ЕБРР.
Беларуская кампанія - не пачатковец на літоўскім рынку. Прадпрыемства «Белтрубаправодбуд» створанае яшчэ ў 1965 годзе, кампанія адказвала за будаўніцтва стратэгічных аб'ектаў газатранспартнай сістэмы на тэрыторыях Беларускай, Літоўскай, Латвійскай і Эстонскай ССР, а таксама Калінінградскай вобласці. Сіламі «Белтрубопроводстроя» створана 60% газатранспартнай інфраструктуры гэтага рэгіёну. Да прыкладу, кампанія будавала магістральны газаправод да Вільні.
«Упэўнены, што падобная сітуацыя з літоўскага боку - гэта прыкрае непаразуменне і ў выніку заслугі нашай кампаніі і бездакорнае выкананне сваіх абавязацельстваў дапаможа прыняць правільнае рашэнне ў дадзенай сітуацыі. Нашы краіны звязвае доўгая гісторыя і ў многіх выпадках блізкія адносіны нашых народаў», - адзначае Пугачоў.
Пакуль гісторыя развіваецца так. 25 ліпеня пераможцам тэндару на будаўніцтва газаправоднай перамычкі становіцца літоўская кампанія ЗАТ «Алвора», чыя прапанова на таргах стала другой. Удзельнікі рынка звяртаюць увагу на некаторую пікантнасць - прадстаўніцтва Alvora UAB, як і даччыная кампанія Alvora-Bel ў Беларусі, актыўна будуюць у нас у краіне. Да прыкладу, у 2017-2018 гадах літоўцы бралі ўдзел у будаўніцтве таксама цалкам стратэгічнага аб'екта - нафтапрадуктаправода Наваполацк - Фаніпаль. І ў Беларусі ўдзел літоўскай кампаніі ў такім будаўніцтве небяспечным не палічылі.
Ці магчыма змяніць прынятае рашэнне? Эксперты кажуць, што беларуская кампанія яшчэ мае шанцы атрымаць магчымасць удзелу ў праекце разам з літоўскімі кампаніямі.
«Далейшы ўдзел ААТ «Белтрубаправодбуд»у гэтым праекце стала б доказам прымірэння і працягу канструктыўнага супрацоўніцтва Беларусі і Літвы», - лічыць Аляксандр Пугачоў.
