«Прыйшоў час пачаць новае жыццё»
Старая, абсыпаная выбоінамі дарога звілістай стужкай вядзе ў вёску пад назвай Заручэўе. Паабапал пралятаюць пахіленыя і новыя дамы, пра жыццё ў якіх нагадвае толькі лёгкі дымок з комінаў.
У Заручэўі пейзаж не змяніўся. На пустыннай вуліцы сустрэлася толькі парачка цікаўных сабак, не больш за тое.
Але праз дзесяць хвілін да хаты, абгароджанай старэнькім плотам, падруліў жоўты Volkswagen на нямецкіх нумарах. З буса выйшлі мужчына з пышнымі вусамі, чарнявая дзяўчына і высокі хлопец з доўгімі дрэдлокамі. Апошні і ёсць той самы аўтар ліста — Ніна Дарыё Летары.
На шляху ў хату ён на ламанай рускай расказаў, што яны толькі-толькі вярнуліся з рынку ў Уле, а мужчына з вусамі — гэта ягоны бацька, які прыехаў пагасцяваць. У Заручэўі Ніна пастаянна жыве разам з жонкай і двума сынамі. Старэйшы зараз на ўроках, малодшы — у мамы на руках. Ну і не варта забывацца пра сабаку па мянушцы Лупі — ён таксама як член сям'і.
Праходзячы ў хату і абыходзячы кухню, госці апынаюцца ў вялікім і акуратным пакоі, застаўленым вінтажнай мэбляй. Герой публікацыі прызнаецца, што не любіць навадзел, так што нешта з гэтага прывёз з сабой з Германіі, а тыя шафы, што засталіся ад былых гаспадароў, адрэстаўраваў сам.
Ніна нарадзіўся ў 1983 годзе ў горадзе Ростак у ГДР. Пражыўшы там да аб'яднання дзвюх Германій усяго сем гадоў, ён перакананы, што жыццё ў гэтай краіне паўплывала на яго светапогляд. Пасля школы хлопец пайшоў у войска, выбраўшы альтэрнатыўную службу ў сацсетцы, а затым адвучыўся на ландшафтнага дызайнера.
Ніна спрабаваў атрымаць вышэйшую адукацыю, аднак потым адмовіўся ад гэтай ідэі. У выніку заняўся пермакультурай. Калі коратка, гэта беражлівае выкарыстанне прыроднага ландшафту з мінімальным уздзеяннем на яго чалавека. Паралельна пачаў працаваць у анлайн-краме экатавараў.
«У той час я шмат вывучаў эканоміку, стратэгіі, разважаў над тым, як пачаць і выбудаваць свой бізнэс. Я ўсё ж такі змог запусціць сваю справу, звязаную з пермакультурай. Тады ў Германіі яна не была шырока вядомая, але праз нейкі час гэтыя ідэі пачалі распаўсюджвацца сярод людзей, і мой бізнэс таксама стаў расці. У мяне не было праблем з тым, каб атрымаць замову на чарговы дызайн-праект пермакультурнага саду. У плане працы гэта быў добры крок наперад».
Аднак з часам Ніна ўсвядоміў, што праца больш не прыносіць яму ранейшай радасці: яму надакучыла, стала сумна. Разважаючы над тым, як выйсці з няпростай сітуацыі, ён адважыўся на радыкальны крок.
«Мне захацелася адчуць нейкі новы падмурак [пад нагамі], не залежаць ад якой бы там ні было сістэмы, не паводзіць сябе так, як гэтага хацелі іншыя. Я пагаварыў з жонкай, і мы вырашылі, што настаў час пачаць новае жыццё. Улетку 2022 года сітуацыя склалася так, што мы пакінулі наш арандаваны дом і паехалі на ўсход. У гэтага падарожжа не было пэўнай мэты. У нас быў стары бус, запоўнены рэчамі, адзеннем і прадуктамі. Ну і, вядома, камп'ютар».
Ніна называе жыццё ў Германіі залішне рэгламентаваным, з-за чаго там ён адчуваў сябе некамфортна. Плюс да ўсяго яму не падабаліся абмежаванні, уведзеныя падчас пандэміі.
«Як толькі пачаўся каранавірус, усё было [выбудавана] вельмі агрэсіўна. Калі ты прыходзіў без маскі ў супермаркет або на запраўку, цябе маглі проста выгнаць, у медыя запусцілі велізарную кампанію за вакцынацыю. Такая сістэма для мяне непрывабная. Так, мы чыталі, што ў Беларусі і Расіі таксама трэба было надзяваць маскі, але абмежаванні ўсё ж такі былі не такімі суровымі, як у Германіі ці ў Францыі», — параўноўвае Ніна.
Першы прыпынак быў у Польшчы, але там усё вакол нагадвала Ніна тэхналагічную Германію. Сям'і хацелася чагосьці больш натуральнага, аўтэнтычнага, і жоўты дамок на колах рушыў далей — у Беларусь.
«Памятаю, што мы перасеклі мяжу ў ліпені, і я быў вельмі здзіўлены. Тут было так утульна, як у маім дзяцінстве ў ГДР. Акрамя таго, мы сустрэлі шмат спагадлівых людзей, якія ўсяляк імкнуліся дапамагчы нам парадай ці нейкай інфармацыяй. І мы вырашылі застацца тут, — гаворыць Ніна. — Якія былі першыя ўражанні? Расейскую я сяк-так вучыў у школе, але з тых часоў прайшло шмат часу, і яна была вельмі дрэнная.
Спачатку было складана кантактаваць з людзьмі. Я выкарыстаў для гэтага перакладчык у тэлефоне. Але паколькі я жыву ў Беларусі, хачу стаць часткай грамадства, навучыцца размаўляць яшчэ лепш, таму праходжу моўны анлайн-курс. Што цікава, мой сын ходзіць у першы клас і добра гаворыць на расейскай — ужо лепш, чым я».
Спачатку сям'я жыла ў сваім аўтадоме ў кемпінгу недалёка ад Мінска, а потым муж і жонка пачалі шукаць для сябе дом. У гэтым Ніна і Чыцы дапамагла сям'я, з якой сужонцы пазнаёміліся ў сацсетках. У выніку выбар прыпаў на дом у Заручэўі. Да гэтага Ніна перагледзеў 17 варыянтаў.
«Маёй жонцы падабаюцца гарады, а вось мне — не вельмі. Мяне больш прыцягваюць спакойныя месцы, дзе можна назіраць за прыродай, рэкамі, раслінамі, бачыць, як на працягу года мяняюцца флора і фауна. Вось чаму мы шукалі хату ў мясцовасці з невялікай колькасцю жыхароў і спыніліся менавіта на гэтым варыянце», — тлумачыць свой выбар Ніна.
Малы па бацьку Нінавіч
Пакуль размаўлялі з Ніна, Чыка на кухні глядзела дзіця, але потым знайшла час пагаварыць з журналістамі. Яна скончыла ўніверсітэт у Кіёта, працавала ў продажах, але вырашыла вывучыцца на фларыста і ў 2010 годзе паляцела ў Берлін. З будучым мужам пазнаёмілася выпадкова — на вечарыне ў начным клубе. Гэтая сустрэча аказалася лёсавызначальнай.
Першы сын у пары нарадзіўся ў 2017 годзе ў Германіі, а другі — мінулым летам у Беларусі. У пасведчанні аб нараджэнні ён запісаны як Моку Нінавіч.
Да ідэі пераезду Чыка паставілася з разуменнем і падтрымала мужа, хоць толкам пра Беларусь нічога не ведала.
«Перш за ўсё я задумалася: а дзе наогул знаходзіцца Беларусь? — смяецца японка. — А потым паглядзела інфармацыю ў інтэрнэце і падумала: а чаму б і не? Мне падалося, добра, што ў Беларусі жыве не так шмат людзей, паколькі мы вельмі стаміліся ад вялікага горада. Мы прывыклі да жыцця ў Берліне, да яго прыгарада і падумалі, што тут усё павінна быць па-іншаму».
Ніна расказаў, што жонцы давялося абжывацца ў Беларусі, быўшы цяжарнай, але яна вытрымала. Хоць некаторыя моманты ўсё ж такі выклікалі ў яе культурны шок.
«Першая зіма была для мяне асабліва цяжкай. Я вырасла ў Японіі, а там снегу бывае не так шмат. А тут, куды б я ні пайшла, усюды былі гурбы. Стаялі халады. Каб трапіць у прыбіральню, трэба выйсці на вуліцу. У той час я была цяжарная, і неяк ноччу мне спатрэбілася ў прыбіральню. Але на двары было так холадна і цёмна, што я падумала: а ці трэба мне наогул выходзіць з дому? Для мяне гэта, вядома, быў незвычайны вопыт».
Цяпер Чыка цалкам сканцэнтраваная на выхаванні дзяцей і паралельна дапамагае мужу ўладкаваць іх побыт у драўлянай хаце.
Ніна прызнае, што хата, як і гаспадарка, досыць сціплыя. Але яму спадабалася энергетыка гэтага месца, і ён пачаў самастойна, без старонняй дапамогі ўладкоўваць новае жыллё.
Ад шпалер Ніно, дарэчы, адмовіўся, пакінуўшы голыя драўляныя сцены — выглядае вельмі сімпатычна. Кухня мае невялікую газавую гарэлку і пральную машыну. Халадзільніка ў доме няма — ён чамусьці ўсталяваны ў мікрааўтобусе. Тэлевізара ў доме таксама не аказалася. Ніно лічыць, што ён і не патрэбны: усё неабходнае можна знайсці ў інтэрнэце.
«Мы пастаянна ходзім у лазню»
На двары журналісты пайшлі вывучаць гаспадарку сям'і. Побач з домам знаходзяцца агарод, некалькі падсобак і лазня.
— Наш участак прыкладна напалову меншы за суседскія, але для пачатку вядзення сельскай гаспадаркі гэтага дастаткова. Вось тут у нас знаходзіцца майстэрня. Далей — лазня па-чорнаму, наша душавая. У Нямеччыне прынята хадзіць у саўну, у лазні я ніколі не быў. І нам спатрэбілася шмат намаганняў, перш чым мы навучыліся ёю карыстацца. А дапамог нам у гэтым адзін мужчына, які прыязджае ў Заручэўе на лета. Цяпер нам лазня падабаецца, і мы ходзім у яе пастаянна.
— А што яшчэ з незвычайнага ты паспрабаваў у Беларусі?
— Пясчаныя дарогі ў раёне нашай вёскі. Вядома, у зямлі Брандэнбург, дзе мы жылі раней, я таксама ездзіў па пясчаных дарогах, але вось гэты тып [каля Заручэўя] — вельмі спецыфічны. Такія дарогі нішчаць машыну як зімой, так і летам, калі робяцца пыльнымі. Спачатку мне было пацешна, здавалася, што ты ездзіш на пазадарожніку, аднак праз нейкі час пачаліся праблемы з машынай.
Вадаправод у дом не правялі, так што ваду даводзіцца набіраць у калодзежы.
На ўчастку Ніна разбіў пермакультурны сад і збіраецца вырошчваць тут зімовую капусту, а ўжо гэтай вясной хоча праводзіць экскурсіі па сваім гародзе і знаёміць усіх ахвотных з пермакультурай.
Непадалёк знаходзіцца яшчэ адна хата, якая належыць сям'і Ніна. У ёй арганізавалі нешта накшталт гасцявога доміка і разлічваюць, што сюды будзе прыязджаць адпачываць моладзь.
За дзве хаты ў Заручэўі Ніна аддаў $3 тыс.
«Хацелася б, каб яны ўбачылі жыццё ў вёсцы, адчулі сувязь з прыродай, пабылі ў больш прыватнай прасторы ў параўнанні з горадам, а таксама атрымалі некаторае ўяўленне пра пермакультуру. Бо гэта не толькі сельская гаспадарка — гаворка пра лад жыцця ў цэлым».
У гаражы, размешчаным побач, Ніна з часам хоча адкрыць невялікую крамку з экатавараў і арганізаваць пляцоўку для гульні ў шахматы.
Гэтым ідэі 40-гадовага немца не абмяжоўваюцца: у будучыні ён збіраецца падрыхтаваць у Заручэўі сапраўдную экасцежку.
Пакуль гэта толькі планы, а проста цяпер суразмоўца засяроджаны на рамонце свайго дома і працы. Ён не закінуў пермакультуры, дыстанцыйна выконвае замовы па дызайне і збіраецца запусціць свой анлайн-курс.
«Прынялі яго як сына»
Пасля выхаду на вясковую вуліцу Ніна згаджаецца адвесці гасцей да сваіх знаёмых. Па дарозе ён гаворыць, што ў Заручэўі ўсяго сем жылых дамоў і на працягу года вёска пустуе. Раней тут быў цэлы калгас, а цяпер шумна толькі на святы ці летам, калі прыязджаюць дачнікі і ўнукі мясцовых. Крамы ў Заручэўі няма, таму па прадукты даводзіцца ездзіць у суседні аграгарадок або на рынак ва Улу.
«Калі жывеш у вёсцы і ходзіш купляць нешта ў краму, выбар, вядома ж, невялікі. Але гэтага, на мой погляд, дастаткова, — разважае немец. — Мне нават падабаецца, што не трэба ўвесь час выбіраць, які ёгурт я хачу, бо іх ёсць усяго два-тры віды. Для мяне гэта вельмі зручна, бо не трэба марнаваць лішні час на выбар прадуктаў.
Немцы і беларусы, дарэчы, вырабляюць шмат падобных прадуктаў, і ў цэлым кухня дастатковая падобная. Абавязковы прадукт і на агародзе, і на кухні — гэта бульба, а таксама капуста, буракі і агурок. Базавыя прадукты ў нас аднолькавыя.
Мы, дарэчы, не купляем хлеб у краме. Мая жонка пячэ яго ў нашай рускай печы. Наша мэта — сваімі сіламі забяспечваць сябе прадуктамі на 70-80% за кошт сваёй гаспадаркі».
У хаце дзверы адчыняе Мікалай. Ён відавочна не супраць пагутарыць і неўзабаве, накінуўшы бушлат, выходзіць на двор. Мужчына кажа, што крыху здзівіўся, калі даведаўся, што побач пасяліліся немец і японка, але потым да новых суседзяў прывык.
— Мабыць, не спадабалася яму нешта ў Германіі… Але добра, што яны пераехалі: людзей у вёсцы стала больш, — кажа Мікалай. — Таварыш у зносінах прыемны. Калі трэба дапамагчы, ніколі не адмовіцца. Папросіш што-небудзь у краме купіць — заўсёды прывязе. Ну, і я яму з культыватарам па гародзе дапамагаў. Часам у госці заходзіць — маем зносіны.
— І добра разумееце адзін аднаго?
— Ну, ён па-расейску ўжо нядрэнна цяміць. А так у першыя дні з дапамогай перакладчыка ў тэлефоне размаўлялі. Цяпер у яго сын падрастае, дык той наогул выдатна гаворыць.
Праз пару хвілін на дарозе сустрэлі суседку Ніна.
— Мы яго як сына прынялі, а ягоную жонку — як дачку, — расчуліўшыся, расказвае жанчына. — Ён звычайны хлопец, як нашы. Просты, дапамагае. Мае сыны такія ж. Яны жывуць у Мінску, але прыехаць могуць толькі па выхадных. Год таму зламала руку — Ніна ў паліклініку адвёз. Ён заўсёды, калі ёсць магчымасць, дапамагае.
— А як вы яго называеце ў вёсцы? Можа, далі мянушку?
— Не, такога ў нас няма. Немец — хіба што так гаварылі паміж сабой. Але, калі трэба, вядома, звяртаемся да яго па імені.
«Наша падарожжа не рызыка, гэта шанец»
Разам з Ніна і Чыкай сустрэлі на прыпынку іх старэйшага сына Нобу. Школьны аўтобус высадзіў адзінага пасажыра — хлопчык засаромеўся незнаёмых людзей, схаваўся за бацькамі, але ўсё ж коратка расказаў, як прайшоў ягоны дзень.
Чыка гаворыць, што ў Заручэўі ў старэйшага сына сяброў няма, але ён пасябраваў з хлопчыкам з суседняй вёскі, і яны нярэдка камунікуюць. А пакуль, пакінуўшы заплечнік дома, Нобу імчыцца ў гасцявы домік да дзядулі.
Ці не паспеў Ніна пра нешта пашкадаваць?
«Не, гэта не рызыка. Усё наша падарожжа — гэта шанец», — з аптымізмам гаворыць немец.
На фоне не самай паспяховай беларускай вёскі ён выглядае рамантыкам — можа, злёгку наіўным, але веруючым у сваю ідэю. Экасцежка, турысты — будзе цікава пазней даведацца, як складзецца гэтая гісторыя.
«Мы вырашылі змяніць сваю будучыню і ўсё сваё жыццё, — разважае суразмоўца. — Калі ў нас не атрымаецца, значыць, гэта месца для нас не падыходзіць, і мы адправімся далей. Куды? У нас сябры па ўсім свеце. У Берліне я пазнаёміўся з мексіканцам, і ён таксама сказаў: «Прыязджай да нас!» Ведаю таксама хлопца з Калумбіі. Так што, калі ўзнікнуць складанасці, будзем вырашаць, што рабіць далей. Але будзем старацца, каб усё атрымалася тут».
Чытайце таксама:
«Мама мія! Гэта не дом, гэта дровы». Італьянец купляе бюджэтныя хаты ў беларускай глушы
У мінскім крутым гатэлі ўжо больш за тры гады жыве італьянец. І з'язджаць не збіраецца
