Калісьці беларусы былі язычнікамі, дзецям давалі свае мясцовыя паганскія імёны. Потым наданнем імёнаў займалася царква: прынёс хрысціць дзіця — атрымаў ад папа імя ў гонар нейкага святога. Бывала, што мясцовая арыстакратыя часам мела тры імені: паганскае (дадзенае бацькамі пры нараджэнні), праваслаўнае і каталіцкае (якія давалі гэтыя цэрквы пры пачарговым хрышчэнні ў кожнай з іх).
З часам беларусы страцілі мясцовыя імёны ўласныя, іх замянілі праваслаўныя (званыя «рускімі») і каталіцкія (званыя «польскімі»).
Цяпер народ цяпер дае дзецям імёны, не лічачыся з думкай царквы на гэты конт. Часта бывае, што пры хрышчэнні ўжо названым дзецям святары даюць яшчэ адно хрысціянскае імя — хроснае.
Між тым імя — гэта канал сувязі са светам продкаў.Продкі захоўваюць з намі пастаянную сувязь, як папярэдняе звяно ланцуга ўтрымлівае наступнае. У беларусаў культ продкаў — адзін з самых моцных і ўплывовых: мы маем два дні памінання у годзе — Дзяды і Радаўніцу («шчаслівы той, каму продкі спрыяюць»). Носячы чужыя імёны, мы перастаем быць гаспадарамі гэтых каналаў сувязі.
Імя акцэнтуе нацыянальную прыналежнасць. Нават невялікія народы імкнуцца прытрымлівацца свайго імені або выкарыстоўваць пазычаныя ў сваёй транскрыпцыі, каб вылучаць сябе з агульнай масы. Латыш Андрыс, паляк Анджэй ці грузін Андро, нават жывучы ў Расіі, ніколі не назавуць сябе Андреем, хоць, па сутнасці, гэта адно і тое ж старагрэчаскае імя апостала. Беларус Андрэй, як і абсалютная большасць беларусаў, не задумваючыся, называе сябе на рускі манер, выкарыстоўваючы беларускую транскрыпцыю толькі ў дзяржаўных паперах. Беларусы разам з мовай страцілі ўласныя імёны, размыўшы мяжу паміж сабой і расійцамі. Цяпер толькі спецыфічныя прозвішчы могуць указаць на беларускае паходжанне.Па-другое , імя — гэта маркёр і мяжа ў сістэме«свой-чужы» ва ўзаемаадносінах нацый і народаў.
Як нам быць і што рабіць?
Пры гэтым неабходна прадстаўляцца беларускім імем і настойваць, каб навакольныя называлі вас менавіта так, як вы прадстаўляецеся, — без пераскоку на расійскія аналагі. Менавіта так зрабіў Васіль Быкаў, і ні ў кога не ўзнікае думкі назваць яго Василием.Па-першае , самастойна, не чакаючы дапамогі дзяржавы, а магчыма, і насуперак ёй пераходзім на беларускую транскрыпцыю ўласных імёнаў. У пашпарце і іншых дзяржаўных паперах у графе «ФИО» на рускай мове нашы імёны і імёны нашых дзяцей павінныя пісацца ў нашай, беларускай манеры: Андрэй, Змицер, Микалай, Алена, Ирына, Кацярына.
Па-другое , трэба вяртаць у шырокі ўжытак мясцовыя варыяцыі хрысціянскіх і дахрысціянскіх імёнаў: Ян, Тадэвуш, Алесь, Яніна, Паўліна, Ядвіга, Рагнеда, Багуміл, Дружыла, Ярыла, Зора, Мілавіца.
Пакуль народ носіць свае імёны, ён непераможны!Усяслаў Чарадзей супрацьстаяў усёй Кіеўскай Русі, пакуль пакланяўся багам роднай зямлі. Вялікае Княства Літоўскае ад Міндоўга да Вітаўта жыло і перамагала, пакуль мела сваю родную этнічную рэлігію і насіла свае этнічныя імёны.
За намі выбар — застацца самімі сабой і ствараць уласную нацыянальную будучыню альбо пакінуць арэну гісторыі, зрабіўшыся будаўнічым матэрыялам для чужых нацпраектаў.
