Зянон Пазьняк. Пра расейскі імперыялізм і яго небяспеку

Сярод «дэмакратычнага» абывацеля ў Мінску адчуваецца лёгкі пярэпалах. У Расіі на выбарах перамог Жырыноўскі

[маюцца на ўвазе выбары 1993 у Дзяржаўную думу РФ. - Рэд.]. Што будзе рабіць БНФ? Як адкарэктуе сваю палітыку? Як падзеі ў Расіі адаб’юцца на Беларусі? Якія крокі зробіць апазіцыя БНФ? І г.д. Гэтыя пытанні наперабой задаюць некаторыя разгубленыя журналісты, якія старанна гадамі паліваюць брудам той жа БНФ.

Трохі дзіўна, аднак палітычныя «заўзятары», ці бачыце, хвалююцца — чаму маўчыць БНФ? Абывацель палохаецца. Чаго?

І што, уласна, адбылося? — хацелася б спытаць. Можа, іх напалохала тое, што Жырыноўскі папулярна кажа тое, што робяць Ельцын, Козыраў, Гайдар, Чарнамырдзін і іншыя рускія господа?

Дык трэба было дрыжаць раней. Няўжо, калі прымальныя справы, раптам сталі так страшныя словы?

Ці, можа, шчырасць юродзівага раскрыла нарэшце вочы беларускаму абывацелю на тое, што ён ва ўпор адмаўляўся бачыць? Тады Жырыноўскаму варта пры жыцці паставіць помнік, хоць бы з гіпсу.

Народны фронт, вядома, зрабіў паведамленне аб выніках выбараў у Расіі і разаслаў ва ўсе газеты тым жа, дарэчы, журналістам, якія, дарэчы, як звычайна, яго не надрукавалі і г.д. Але справа не ў гэтым. Народнаму фронту няма чаго «карэктаваць». Яго палітыка ў дачыненні да Расеі і ўсяго таго, што там адбываецца, скарэктаваная дакладна і даўно, і пакуль што наша карэкцыя нас не падводзіла. Тым не менш, відаць, ёсць сэнс паўтарыць некаторыя ацэнкі. Загадзя, аднак, прашу прабачэння ў чытачоў, што прыйдзецца шмат цытаваць, у тым ліку і сябе.

11 снежня 1991 газета «Звязда» змясціла мой артыкул «Снежань. Палітычнае становішча на Беларусі». Я спяшаўся даць ацэнку падзеям у Віскулях, сутнасць якіх для БНФ была зусім яснай. «Позняй ноччу 8 снежня, — сказана ў артыкуле, — стала вядома пра палітычную Згоду двух паўнамоцных прэзідэнтаў і старшыні Вярхоўнага Савета Беларусі аб «садружнасьці» Украіны, Беларусі і РСФСР…

Цэнтрам запланаванай садружнасці хочуць зрабіць Мінск. (Каб мацней трымаць Беларусь.) Зразумела, што такое пагадненьне выгаднае найбольш Расеі».

І далей пагадненне ацэньваецца як «маніпуляцыя» з канчатковай мэтай «зноў загнаць наш народ у імперыю».

Ніякіх «садружнасцяў» з Расеяй не павінна было быць. Гэта пагібель беларускай эканомікі і беларускага незалежнай дзяржавы. Наш шлях — гэта шлях Балтыі, шлях вяртання ў Еўропу.

 Прайшло два гады. Цяпер паглядзіце на краіны Балтыі і на Беларусь. Можа, «у матросаў ёсць пытанні»? Няма пытанняў. А былі. І вельмі вялікія. 13 лістапада 1991 г ( яшчэ перад Віскулямі) «Советская Белоруссія» апублікавала маё інтэрв’ю. Супрацоўніца рэдакцыі Ірына Гурыновіч пыталася: «Дзве вашы палітычныя пазіцыі выклікаюць у многіх людзей асцярогі. Перш за ўсё цалкам адназначнае, вельмі негатыўнае стаўленне да Расіі. Ёсць логіка ў вашых разважаннях пра імперскую палітыку царызму, пра жорсткую русіфікацыю беларускага народа ў перыяд так званага сацыялістычнага будаўніцтва, пра небяспеку сёння не захаваць раўнавагу ва ўзаемаадносінах дзвюх суверэнных рэспублік. Але калі палітык безапеляцыйна заяўляе: «беларусаў выратуе толькі вяртаньне ў Еўропу,… арыентацыя на культурны Захад, а не на разбэшчаны, разбуральны, імперскі ўсход» або «справу рускіх цароў прадоўжыла руская чэрнь — ленінскія бальшавікі. Акупаваўшы Беларускую Народную Рэспубліку, яны прынесьлі з сабой не толькі забойствы і «чрэзвычайкі», не толькі антычалавечую ленінскую ідэю, але і антыкультуру, хамства, распусту і п’янства, расейскае брыдкаслоўе, ляноту, нянавісць і хлусню». Няўжо Расея не дала беларускаму народу нічога іншага?..

З.Пазьняк: Вашы развагі пра Расею аналагічныя па структуры пярэчанняў развагам аб абароне камунізму і КПСС, якія прамаўляюцца два-тры гады таму усімі, хто жадаў. Цяпер яны забыліся на свае пярэчанні і кажуць іншае. Так і пра палітыку Расеі. Вы можаце абараняць гэтую варожую Беларусі імперскую палітыку пераканаўча і горача. Нічога, я пачакаю, пакуль вы станеце казаць інакш. І, паверце, чакаць засталося няшмат. Некаторым не спадабалася мая прамова ў Вярхоўным Савеце 25 жніўня (1991 г.) пра імперыялізацыю палітыкі Расеі, пра авантурызм памкненняў Ельцына. Чакаць зноў жа прыйшлося зусім нядоўга — два дні. І прагучала ў канцы жніўня з боку Расеі, вы ведаеце, заява аб межах. Ці тое яшчэ будзе». («Советская Белоруссія», 1991/11/13 ).

«Ці тое» ўжо адбылося, паважаныя апаненты, аж да стральбы адзін у аднога. Але і гэта яшчэ не ўсё, чаго варта чакаць.

Былі заявы па Севастопалі, па Чарнаморскім флоце, была грубая, якая перапалохала ўсю Еўропу, заява пра паволжскіх немцаў, якая адмаўляла іх нацыянальныя і чалавечыя правы, былі крывавыя правакацыі, былі развязаныя з удзелам рускіх войскаў брудныя імперскія войны

ў Малдове, Таджыкістане, Асеціі, Грузіі, Абхазіі, Чачні, падрыхтаваны праімперскі прарасейскі пераварот у Азербайджане, разадраная, раскрамсаная, патопленая ў крыві Грузія і сілай загнаная ў СНД. Пры гэтым новыя расейскія кіраўнікі ўжывалі старую імперскую палітыку — падзяляць народы і групы насельніцтва, нацкоўваць іх адны на другіх, знішчаць адных, выязджаючы на спінах іншых (як у Абхазіі), захопліваць тэрыторыі, уладу, маёмасць і панаваць праз залежных і падстаўных.

Ідэалогія гэтай традыцыйнай палітыкі нескладаная, запазычаная ў Гітлера: абараняць у сумежных дзяржавах стратэгічныя інтарэсы Расіі і правы расейцаў

(згадайце «правы немцаў», гітлераўскія «аншлюсы» і да т.п. з’явы, асуджаныя сусветнай супольнасцю).

Больш за тое, яны збіраюцца «абараняць» правы нават не расейцаў, а «расейскамоўных», гэта значыць савецкай папуляцыі ў іншых краінах. Гэта азначае, што не будуць прызнаныя ніякае нацыянальна -культурнае адраджэнне і дэмакратыя ў гэтых краінах

(бо нацыянальна - культурнае адраджэнне, выхад з імперыі – ёсць працэсы дэмакратычныя). Гэта значыць, што будзе ціск і ўмяшанне ва ўнутраныя справы сумежных краін. Гэтую цынічную брудную палітыку ажыццяўлялі і прыхільнікі Хасбулатава-Руцкога, і ў яшчэ большай ступені праводзілі і праводзяць людзі Ельцына. Мы маем магчымасць слухаць і чытаць іх выказванні. Вось, напрыклад, намеснік міністра замежных спраў Расіі А.Адамашын выказваецца карэспандэнту « Комсомольской правды « ( 12 жніўня 1993 г.):

«У Таджыкістане ў нас сур’ёзныя інтарэсы гэтак жа, як і ў цэлым у Сярэдняй Азіі… У тым жа Таджыкістане у нас вельмі сур’ёзныя эканамічныя інтарэсы. Мы ўкладвалі сродкі ў гэтыя краі. Там рэдказямельныя металы, уран, бавоўна, значны эканамічны патэнцыял, у якім мы зацікаўленыя. З якой нагоды кідацца гэтым?»

І далей дэмагагічна гідка і фальшыва: « Агульнасць нашых народаў, зацікаўленасць адзін у адным — гэта адна з галоўных прычын нашых стратэгічных інтарэсаў у рэгіёне. Акрамя таго, нельга пакідаць сотні тысяч расейскамоўнага насельніцтва».

Як вам такое?

А гэта, між іншым, не 1938-ы, а 1993-і, не гітлераўская Германія, а «дэмакратычная» Расея

і кажа не супрацоўнік рэйхсканцылярыі, а намеснік міністра замежных спраў Расійскай Федэрацыі. А што ж спадар міністр Козыраў? Можа, ён думае інакш?

Аналіз «нацыянальна-дзяржаўных інтарэсаў Расіі ў Таджыкістане» п. Козыраў даў 4 жніўні 1993 у газеце «Весці». Ён дыпламатычна не стаў адразу тлумачыць пра бавоўну, уран і рэдказямельныя металы. «Першае і галоўнае ў шэрагу гэтых інтарэсаў, — кажа п. Козыраў, — салідарнасьць з шматнацыянальным народам гэтай краіны (ай-яй-яй), звязанай з Расіяй векавымі повязямі гісторыі, культуры, традыцый. Тут жа — забеспячэнне бяспекі і законных правоў 200-тысячнай расійскай грамады… Расію і Таджыкістан звязвае Дамова аб дружбе, супрацоўніцтве і ўзаемнай дапамозе, падпісаная 25 мая 1993 года». Вось такая, аказваецца, «сяброўства».

«Вярхоўны Савет (той, стары. — ЗП), — наракае далей п. Козыраў, — «літаральна з боем» «дае згоду запыты выканаўчай улады аб выдзяленні дадатковых кантынгентаў памежных і міратворчых сілаў ці аб ратыфікацыі Дамовы аб калектыўнай бяспецы». Цікава, праўда?

Што ж прапануе ельцынскі міністр для рэалізацыі «інтарэсаў Расіі ў Таджыкістане»? - «Першае. Мабілізуем нашых партнёраў па СНД…» і г.д.

Прайшоў час. Расійскія наменклатурныя «дэмакраты» аднаасобна ва ўладзе. 18 снежня 1993 года газета «Весті» паведамляе, што п. Козыраў гатовы «сам паставіць пытанне аб прыпыненні вываду войскаў з Латвіі і Эстоніі». «Урады трох балтыйскіх рэспублік павінны б не патрабаваць ад Расеі нейкіх саступак, а разам з Расіяй заняцца паляпшэннем становішча расейскамоўнага насельніцтва і такім шляхам пазбавіць Жырыноўскага сацыяльнай базы. — Калі гэтага не адбудзецца, пазіцыя Масквы стане больш жорсткай». Ну, як вам гэтая «палітыка», спадарства, знаёмая? Аналагічныя погляды і выказванні ў расійскіх афіцыйных асоб — норма. Я ўжо не кажу пра генералаў.

Зараз давайце паглядзім, як паводзіць сябе расейскі «дэмакратычны» інтэлект, не той, што супраць Ельцына (там усё ясна), а той, які за, які з панамі Козыравым, Гайдарам, Чарнамырдзіным, Шумейкам, Лобавым, Сабчаком і іншымі. Спынімся на цалкам дэмакратычным і цалкам прафесійным палітычным часопісе « Новы час». У No. 47 за 1992 г., с. 22, адзін з аўтараў, выкладаючы нацыянальныя інтарэсы Расіі, піша:

«Беларусь павінна разглядацца Расеяй як адна з асноўных апорных канструкцый СНД;

каардынацыйны цэнтр СНД павінен утварыцца менавіта тут, як гэта і прадугледжвалася першапачаткова». У 16- м нумары за 1993 (с. 14-15) дадзены шырокі агляд варыянтаў расейскай палітыкі ў «блізкім замежжы». Тут і інтарэсы Расіі ў Абхазіі, і «рускамоўнае насельніцтва», і ўвесь набор.

«Можна паспрабаваць ажыццяўляць і палітыку «падзяляй і ўладар», якая ў стане набываць самыя дасканалыя формы, —

паведамляецца ў аглядзе. — Якія яе магчымыя складнікі? Паказная міратворчасць, спалучаная з таемнай падтрымкай адной з супрацьлеглых сіл. Наглядны прыклад — Прыднястроўе, дзе Расія (будзем шчырыя) не зусім бесстаронняя, або Абхазія. Далей — перадача вайсковай тэхнікі сумежным краінам (скажам, Азербайджану і Арменіі), уцягнутым у разбуральнае проціборства.

Трэці складнік гэтага старога імперскага правіла — стварэнне асаблівых пераваг для дзяржаў, якія ідуць на найбольш цесныя сувязі з Расеяй (скажам, для Беларусі ці Казахстана),

і, наадварот, жорсткае стаўленне да тых, што не цалкам упісваюцца ў такія рамкі…,

раздзіманне першапачаткова існуючых супярэчнасцяў паміж сумежнымі з Расіяй краінамі (скажам, пагранічных спрэчак паміж Літвой і Беларуссю )…

страўліванне суседніх дзяржаў дазволіла б перашкодзіць стварэнню на нашых рубяжах саюзаў краін з ясна выяўленай антырасейскай скіраванасцю.

Такім чынам,

любыя палітыкі, якія сядзяць у Крамлі, незалежна ад іх асабістых поглядаў, будуць адчуваць — хай у рознай меры — цягу да такога роду дзеянняў».

 Далей разглядаюцца новыя варыянты палітыкі Расеі, «пастаяннае падсілкоўванне прарасейскіх сіл у палітычных і вайсковых колах сумежных краін…, мэтаскіраваны эканамічны ціск.

Усе гэтыя дзеянні ўжо ажыццяўляюцца… (! )

Эканамічны рычаг пускаецца у справу разам з палітычнымі патрабаваннямі…. Канчатковая мэта такой палітыкі — стварэнне пояса залежных ад Расеі дзяржаў, а пры ўдалым збегу абставінаў і ўз’яднанне іх з яе «матчыным целам».

Каментары, мяркую, наўрад ці патрэбны. Тым больш што відаць, як гэтая палітыка рэалізуецца на справе. Але калі на экране тэлевізара з’яўляецца хто-небудзь з ельцынскіх «дэмакратычных» правадыроў гэтай імперскай палітыкі, скажам, спадар Козыраў, і, цалкам пустым абыякавым позіркам гледзячы на суразмоўцу, пачынае гэтак ціха- ціха, млява-млява, што здаецца, зараз засне проста на экране, цадзіць у гадзіну па чайнай лыжцы ўсё тое, што вышэй працытавана, ды яшчэ і перасыпаючы нудную гаворка цяжкімі для народа слоўцамі тыпу «геастратэгіі», «дэфініцыі» і да т.п., — зразумець яго складана, але ўсім здаецца: які голуб, які дэмакрат, ніякай агрэсіўнасці, хоць да раны прыкладзі, і — нічога не зразумела.

Але вось з’яўляецца п. Жырыноўскі. Кажа тое ж самае, нават мякчэй па сутнасці, але іншым мовай і ў іншай форме: груба, коратка і прымітыўна. Замест мудрагелістай «геастратэгіі» — «вернем Фінляндыю і Польшчу», замест «дэфініцыі» — «закатаць пад асфальт» і г.д.

Зразумела і шавіністу-акадэміку, і апошняму расейскаму бамжу.

Ніякай прынцыповай розніцы паміж спадаром Жырыноўскім і панамі Козыравым, Гайдарам, Чарнамырдзіным, Шумейкам, Сабчаком, Яўлінскім і іншымі ў палітычным сэнсе, я лічу, няма. Ёсць адрозненне толькі ў тэмпераменце, узроўні культуры і ў паводзінах. Жырыноўскі ў юродзівай форме кажа тое ж самае, што кажуць і робяць яго наменклатурна-дэмакратычныя апаненты.

У Расіі юродства заўсёды было свайго роду містыкай, святадзействам, там прыслухоўваліся да такіх людзей. Мае рацыю журналіст П.Василеўскі, адзначаючы, што поспех Жырыноўскага на выбарах у Расеі — «сведчанне глыбокага маральнага падзення расійскага грамадства». Але ў Расіі так было заўсёды.

Карані гэтай сервільнасці цягнуцца яшчэ з Залатой Арды і мангольскага прыгнёту. З ідэалогіі і вучэння цезарапапізму (падпарадкаванасць царкоўнай улады дзяржаве), перанятага ў Візантыі

разам з усходнім хрысціянствам, што як найлепей адпавядае дэспатычнаму ладу мыслення. У канцы XV стагоддзя праз дынастычны шлюб Расія запазычыла не толькі візантыйскія сімвалы, але і асноўныя прынцыпы візантыйскай імперскай палітыкі. (У адрозненне ад рымскай, яна рабілася «чужымі рукамі» — страўліваннем суседзяў, расколам іх грамадства і г.д., глядзі вышэйпрыведзеныя цытаты « сучаснасці».) У гістарычным развіцці злучэнне гэтых прынцыпаў з жорсткасцю мангола-ардынскіх традыцый дало самыя жахлівыя вынікі: апрычніна, пятроўшчына, аракчэеўшчына, мураўёўшчына, сталіншчына, ленінізм, незлічоныя войны, але галоўнае не ў гэтым. Утварыўся адмысловы род жорсткага імперскага грамадства з неабмежаванай сервільнай свядомасцю, дзе асоба нічым не абароненая ні перад кім і ні перад чым. Асоба — нішто перад дзяржавай. Дзяржава, яе інтарэсы, імперыя — усё. Прыніжэнне чалавечай асобы стала спосабам самасцвярджэння ў гэтым грамадстве, прыняло агідныя, перакручаныя формы.

Імперская дзяржава з імперскай грамадскай свядомасцю, імперскай экстэнсіўнай палітыкай, з шматнацыянальнай структурай не можа быць дэмакратычнай.

Гэта аксіёма, пра якую даводзіцца нагадваць. Не будзе дэмакратычнай Расеі, пакуль будзе гэтая старая Расія. Дэмакратыя і імперыялізм несумяшчальныя. Гэта антыподы.

Існаванне гэтай дзяржавы драматычнае для самога ж расійскага грамадства перш за ўсё тым, што ў ім у сілу яго імперскага зместу не сфармаваліся паўнавартасная еўрапейская руская нацыя і паўнавартасная еўрапейская нацыянальная свядомасць.

Гэта лапікавы народ без акрэсленай нацыянальнай тэрыторыі, перамяшаны з фіна-вугорскімі, цюркскімі, мангольскімі і іншымі анклавамі, распылены ў сібірскіх і азіяцкіх калоніях. Дамінуючая яго свядомасць не нацыянальная, а імперская па сутнасці. На імперскай свядомасці пабудавана ідэалогія і заснаваная ментальнасць пераважнай большасці расейцаў.

Калі нацыянальная свядомасць і дзейнасць нацыі накіраваныя на ўнутранае творчае самаразвіццё грамадства, на вычляненне і аддзяленне ад чужога, дык імперская свядомасць і дзейнасць скіраваныя на экстэнсіўнае развіццё, на знешняе пашырэнне, на паглынанне і разбурэнне чужога.

Гэта свядомасць дэструктыўная. Яна, вядома ж, і стаіць убаку (у адхіленні) ад бесперапыннага магістральнага і эвалюцыйнага шляху развіцця культуры. Імперыя, паразітуючы на нацыянальных (народных, этнічных) культурах, руйнуе іх, спараджаючы хімеры. Імперыя ёсць сусветным злом.

Імперскае грамадства антыдэмакратычнае, у ім няма цярпімасці.

Не дзіўна, што на толькі прамінулых расійскіх выбарах не прадстаўлена было ні адной дэмакратычнай партыі. Усе яны стаялі на імперскіх пазіцыях. Прагноз вынікаў выбараў у такой сітуацыі быў ясны і просты. У Расіі ідзе чарговая палітычная і эканамічная перабудова імперскай улады. Спачатку раскалолася КПСС па лініі Гарбачоў — Ельцын. Перамагла ельцынская частка, якая ўзяла на ўзбраенне антыкамунізм, асобныя прынцыпы дэмакратыі і эканамічныя рэформы ліберальнага капіталізму. Перамога Ельцына ў 1991 г. прывяла да поўнага знішчэння маладой палітычна яшчэ няспелай свабоднай рускай дэмакратыі. Усе толькі што ўзніклыя расейскія дэмакратычныя арганізацыі, якія цалкам апраўдана падтрымалі Ельцына, пайшлі, аднак, на поўнае супрацоўніцтва з ельцынскай «дэмакратычнай наменклатурай» і расчыніліся ў ёй. На месца свабодных дэмакратаў цалкам заканамерна прыйшла чырвона-карычневая апазіцыя.

У канцы 1991 г. стала ясна, што прымітыўная імперская палітыка Гарбачова можа прывесці да выбуху. Імперыя магла абрынуцца з грукатам і пахаваннем. У гэты час ва ўрад Расеі прыйшлі Гайдар і іншыя паслядоўнікі чыкагскай школы эканамічнага лібералізму.

З'явіўся план выратавання імперыі праз стварэнне СНД і правядзенне апераджальнай ліберальнай палітыкі эканамічнага ціску на сумежныя краіны з боку Расеі шляхам выкарыстання рублёвай зоны, палітыкі цэн, інфляцыі, газава-нафтавай манаполіі, паліўна-энергетычнага шантажу і палітычнай працы расійскіх спецслужбаў.

У цэлым план гэты ажыццяўляецца даволі паспяхова. На поўдні і ўсходзе шугаюць вайны. Украіна і Беларусь за два гады абрабаваныя і выдаеныя да крыві, рынкавыя эканамічныя рэформы тут затарможаная, фінансава-крэдытная сістэма разладжаная, увядзенне нацыянальнай валюты не дапушчана. Яшчэ высілак, і, калі наша краіна будзе канчаткова эканамічна разбураная, застанецца толькі «добраахвотна» загнаць яе зноў у расейскую імперыю.

За гэты час асабліва ў Беларусі ўмацаваліся расійскія спецслужбы, створаны іх структуры ва ўрадзе, у войску, у бізнэсе, лобі а Вярхоўным Савеце; на базе камуністычных арганізацый створаны прарасейскі інтэрфронт («Народное движение Беларуси»), арганізавана і зарэгістравана мноства арганізацый-фантомаў (тыпу розных «сабораў») і іншых структур, якія займаюцца антыдзяржаўнай антыбеларускай дзейнасцю.

Гэтая сістэма аформілася летам 1992 года. Менавіта ў гэты час узнікаюць і штучна мусіруюцца ідэі «двухмоўя», ліквідацыі дзяржаўных нацыянальных сімвалаў, так званай «калектыўнай бясьпекі», «канфедэрацыі з Расеяй», «эканамічнага саюза», «рублёвай зоны», аб'яднання грашовых сістэм Расіі і Беларусі, адмовы ад нейтралітэту і г.д.

Мы сталі сведкамі рэдкай з'явы, калі існы ўрад Беларусі праводзіць фактычна акупацыйную прарасейскую палітыку супраць сваёй дзяржавы, накіраваную на разбурэнне эканомікі і ліквідацыю незалежнасці. Зразумела, што старая антынацыянальная наменклатурная ўлада, што ацалела у Беларусі і засяродзілася на «прыватызацыі», і не магла паводзіць сябе іначай, гэтак жа, як не магла сябе паводзіць па-іншаму Расія, застаўшыся імперыяй.

Што ж будзе з Беларуссю? Што ж рабіць, дзе ж выйсце? І хто яго прапануе? Адкажу цалкам дакладна. Акрамя Народнага фронту, гэтага выхаду не прапануе, не прапаноўваў і не бачыць ніхто. Пра гэта проста не думаюць. Паглядзіце, што казалі і тварылі 2-3 гады таму і што гавораць і робяць зараз усе гэтыя дзіўныя спадары, якія знаходзяцца ва ўладзе. У іх няма ні самастойнай палітыкі, ні эканамічнай канцэпцыі, ні перспектывы дзяржаўнага развіцця Беларусі, ні сэнсу дзяржаўнага існавання. Яны павольна тонуць і спрабуюць толькі расцягнуць гэта падзенне, каб паспець узбагаціцца і адтэрмінаваць канец.

Мы паўтараем ўжо некалькі гадоў элементарнае, палітычную азбуку:

у сітуацыі, якая склалася, выхаду з крызісу няма, пакуль да ўлады не прыйдуць іншыя людзі, ненаменклатура, г.зн. неабходны новыя выбары новай народнай улады.

Усе ілюзіі па ўтрыманню старых структур могуць прывесці толькі да жабрацтва людзей, разбурэння эканомікі і страты дзяржаўнай незалежнасці. Аднак наша грамадства вымусілі ўсё ж такі выпрабаваць лёс. Ну і як вам цяпер жывецца, паважаныя суайчыннікі, у свеце ілюзій?

Нашы законапраекты, праграмы, канцэпцыі, прапановы па развіцці эканомікі, грамадства і дзяржавы найбольш блізкія да таго шляху, па якім развіваецца Эстонія.

(Раю, дарэчы, туды з'ездзіць і паглядзець, як там жывуць.) Амаль усе нашы падыходы былі адпрэчаныя гэтым Вярхоўным Саветам і ўрадам, хоць час пацвердзіў і даказала нашу правату. Мы не сумняемся ў перамозе БНФ на надыходзячых выбарах, аднак шкада згубленага часу, нашай разрабаванай, раскрадзенай краіны. Таму першай задачай новага нармальнага парламента і ўрада, калі яго сфармуе БНФ, будзе навядзенне элементарнага парадку: будуць прынятыя асаблівыя законы, выдадзеныя распараджэнні, выдзеленыя сродкі і дадзены правы па барацьбе з крымінальнай злачыннасцю. Для ваюючых краін будзе вызначаны візавы рэжым і асаблівыя правілы ўезду ў Беларусь, гандаль зброяй будзе забароненц, гэтак жа, як і дзейнасць усялякіх дэструктыўных культаў, дэманічных сект шарлатанаў і аферыстаў, якія чыняць гвалт над свядомасцю асобы. Нарабаванае і скрадзенае ў дзяржавы наменклатурай будзе вернута праз суд. Бандыты і злодзеі павінны сядзець у турме, а не займаць дзяржаўныя пасады.

Будзе ўведзены закон аб люстрацыі.

Кіраўнікі КПСС — КПБ, якiя з'яўляюцца такiмi на 19 жніўня 1991 г., не атрымаюць права займаць дзяржаўныя пасады.

Будуць аддзеленыя функцыі дзяржаўнай улады, уласнасці і кіравання эканомікай шляхам раздзяржаўлення прадпрыемстваў.

Гэта падарве галоўная ўмова карупцыі. Будзе прыняты новы антыкарупцыйны закон аб дзяржаўнай службе.

Другім крокам стане ўвядзенне нацыянальнай валюты і ўпарадкаванне нацыянальнай фінансава-крэдытнай і банкаўскай сістэмы; будзе прыняты новы закон аб зямлі

(праект распрацаваны ў апазіцыі БНФ яшчэ два гады таму), упарадкавана ўсё заканадаўства аб уласнасці ( папраўкі і прапановы распрацаваны намі паўтара гады таму), аб прыватызацыі. Пачнуцца рынкавыя рэформы. Спыніцца інфляцыя.

Трэцім крокам стане ліквідацыя разбуральнай бальшавіцкай сістэмы Саветаў —

прытулку карупцыі і былой камуністычнай наменклатуры і ўвядзенне муніцыпальнай сістэмы мясцовай улады, правядзенне выбараў кіраўнікоў мясцовых выканаўчых органаў.

Чацвёрты крок — будзе прынятая гарантаваная сістэма сацыяльнай абароны насельніцтва.

Камуністычная ўлада не стварыла пенсійнага фонду; дзяржава камуністычнай наменклатуры прысвоіла сабе ўсе вынікі працы людзей і права размеркавання (у тым ліку і пенсійнага). У выніку цяпер наша старэйшае пакаленне знаходзіцца практычна на ўтрыманні тых, хто цяпер працуе (бо тое, што яно на сваю пенсію зарабіла, былая дзяржава ў іх забрала). Новы ж паўнаварты пенсійны фонд цалкам можа быць створаны толькі гадоў праз 20—30. Таму выйсце адно — дзяржава павінна падзяліцца з цяперашнімі пенсіянерамі за кошт бюджэту, а таксама прадаўшы частку сваёй маёмасці ў залік пенсійнага фонду. Гэта і будзе зроблена. (Горка ў сувязі з гэтым ўсведамляць, як разрабавалі Беларусь за тры гады праўлення гэтай старой улады. Страчаныя велізарныя сродкі.)

Асаблівая ўвага будзе звернута на маладзёжную палітыку, на сацыяльны прыярытэт і стымуляванне развіцця маладой сям'і.

Неабходна тэрмінова спыніць фізічнае знікненне нацыі. (Нас ужо памірае больш, чым нараджаецца.) Прэстыж, уладкаванне і дабрабыт сям'і стане найважнейшай дзяржаўнай справай. На гэта будуць адпушчаныя сродкі, створаны ўмовы, зменены і распрацаваны адрасныя сацыяльныя падыходы. Дзяржава ўпэўнена трымаецца на маладым, энергічным, здаровым грамадстве. Дзяржава ж павінна і стварыць умовы для такога грамадства, для рэалізацыі свабоды, энергіі і правоў чалавека.

Будзе прыняты закон аб выкарыстанні замежнай працоўнай сілы.Грамадзяне Беларусі атрымаюць прыярытэтнае права на заняццё вакантных працоўных месцаў.

Будзе спаганяцца плата з працадаўцы за прыём на працу замежных грамадзян і г.д., як гэта адбываецца ў іншых краінах і плануецца ў Расіі. Грамадзянін Беларусі не павінен стаяць беспрацоўным каля брамы з-за таго, што яго месца заняў «танны» рабочы з В'етнама або хабарнік з поўдня.

Адзначу таксама, што БНФ як рух адраджэнска- народніцкі, блізкі да хрысціянскай дэмакратыі і ідэалогіі кансерватыўных партый цэнтра, цалкам адмаўляе сацыялізм і ня прымае многія каштоўнасці і метады ліберальнага капіталізму. Мы выступаем за парытэт правоў чалавека, нацыі і дзяржавы, за сацыяльна - рынкавую эканоміку, сутнасць якой найлепшым чынам ўвасоблена ў сучаснай Нямеччыне дзякуючы прадуманым дзеянням хрысціянска-дэмакратычных урадаў.

У працэсе рэформаў будуць прыняты неабходныя палітычныя крокі і рашэнні.

Першы і найважнейшы. Беларусь выйдзе з СНД.

Наш шлях - гэта шлях балтыйскіх краін, шлях вяртання ў еўрапейскую цывілізацыю.

Нельга нават фармальна быць з Расіяй у якіх-небудзь саюзах або садружнасцях (гэта не тычыцца двухбаковых сувязяў і гандлю), каб не даваць падставы прымянення ў адносінах да Беларусі імперскай палітыкі. Будзе пастаўлена пытанне аб найхутчэйшым вывадзе з нашай тэрыторыі расійскіх войскаў.

Ні адно рашэнне, ні адна ратыфікацыя, ні адзін дагавор, ні адна пастанова, прынятыя гэтым нелегітымным Вярхоўным Саветам пасля 29 кастрычніка 1992 ( незаконнай забароны рэферэндуму) і накіраваныя супраць дзяржаўных і нацыянальных інтарэсаў Беларусі, не будуць прызнаныя. Такія рашэнні, дамовы будуць абвешчаныя несапраўднымі, дэнансаваныя і адмененыя; скрадзеная і незаконна перададзеная ва ўласнасць іншым дзяржавам і іх суб'ектам дзяржаўная маёмасць Беларусі будзе нацыяналізавана і вернута.

Господам расійскім дзялкам і карпарацыям мы не раілі б, карыстаючыся здрадай і зладзейскім момантам, раскрываць рот на нашы нафтавыя заводы і іншае. Можна буйна памыліцца…

Будуць забароненыя ўсе камуністычныя арганізацыі ў Беларусі, якія выступаюць супраць незалежнай беларускай дзяржавы, яе Канстытуцыі, сімвалаў, мовы і якія займаюцца падрыўной антынацыянальнай дзейнасцю.

Дэмакратычная ўлада ў Беларусі прыкладзе намаганні для арганізацыі міжнароднага суда над ідэалогіяй і злачынствамі камунізму ў нашай краіне.

Мы не павінны забываць, што ў выніку расейскай камуністычнай палітыкі (Пакта Молатава-Рыбентропа, сталінска-ленінскіх рашэнняў і г.д.) Беларусь (Беларуская Народная Рэспубліка) страціла траціну сваіх спрадвечных тэрыторый з аўтахтонным беларускім насельніцтвам, у тым ліку сваю сталіцу Вільню, горада Беласток, Смаленск, Бранск, Лепель, Себеж, Навазыбкаў, Дарагабуж, велізарныя зямлі на ўсходзе аж да Вязьмы. Рускія камуністычныя палітыкі распараджаліся нашымі землямі, раздалі і забралі нашы тэрыторыі. Калі ў Расеі цяпер ва ўладзе некамуніст, то пара аднавіць справядлівасць.

У 1990 годзе дэпутацкая дэлегацыя БНФ вяла папярэднія неафіцыйныя перамовы з расейцамі на парламенцкім узроўні аб магчымасці вяртання Беларусі ўсходніх зямель — Смаленшчыны, Пскоўшчыны і Браншчыны.

Было знойдзена паразуменне і нават адзначана жаданне нашых смаленскіх калегаў далучыцца да Беларусі. Пытанне аб вяртанні восточнобеларусских зямель будзе зноў пастаўлена (пра гэта ішла гаворка ў 20-я і 30-я гады). Гэтак жа, як і пытанне аб кампенсацыі за чарнобыльскую катастрофу, аб залатым запасе СССР, аб маёмасці за мяжой і інш.

Будуць працягнутыя намаганні па ўмацаванню нашага нейтралітэту і стварэнню Балтыйска-Чарнаморскай асацыяцыі дзяржаў,

а ў перспектыве і ўсіх дзяржаў Усходняй і Цэнтральнай Еўропы (былы « сацлягер », акрамя Расіі). На шляху да свабоды і нацыянальна-культурнага адраджэння народ павінен разлічваць на свае сілы. У гэтай справе не можа дапамагчы ніхто, калі само грамадства не выспела да свабоды.

Наша нацыя глыбока і цяжка хворая. Працэс выздараўлення ідзе павольна і цяжка, са спазненнем ва ўсведамленні таго, што адбываецца.

Але гэты працэс незваротны, бо няма іншага шляху развіцця нацыі з гістарычнага нябыту, як адраджэнне. Адраджэнне або паміранне. Трэцяга не дадзена.

Час жа (о, дабратворны час!) працуе на адраджэнне. Спяшайцеся усвядоміць гэта, хто яшчэ не зразумеў, хто не паспеў яшчэ кінуць свой абавязковы ком бруду ў Народны фронт - спыніцеся, каб не было позна, прыкра і сорамна.

Калі гаворка ідзе пра існаванне народа, пра лёс нацыі - трэцяга шляху няма, спадарства. І не шукайце яго.

І не цешце сябе ілюзіямі пра няўдзел у драме, бо гэта ёсць цьмяная падтрымка злу. Гэтая ісціна духоўная і гістарычная, старажытная як памылка маладушных.

Пачынаецца новы, 1994 год. Можна з упэўненасцю сказаць, што ў новым годзе наменклатура ўкрадзе яшчэ больш, чым у мінулым, тым больш што яна, па яе словах, вельмі любіць беларускі народ, такі спакойны і талерантны, які ў сваю чаргу па традыцыі любіць наменклатуру і яе прадажнае ўрад, які давёў той жа народ да крытычнага становішча. Тут поўная «Згода», як стала паўтарае адзін вядомы гаварыльшчык.

Аднак відавочна і іншае - надышоў апошні год наменклатуры. Час няўмольны.

«Народная газета», 15-17.01.1994

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0