Цяпер рыхтуецца да прэзентацыі праект, у якім, згодна з задумай арганізатараў рок-музыкі выканаюць па адной песні з легендарнага гурта. Ён атрымаў назву «Re: Песняры». Аднак з яго рэалізацыяй паўсталі нечаканыя складанасці.
Кампазітар Алег Молчан. Фота Тані Вельт.
Аўтар музыкі да песні «Малітва» на вершы Янкі Купалы Алег Молчан асабіста катэгарычна забараніў рок-гурту Naka яе выконваць. На ягоную думку, гэтая версія «не адпавядае ягонай мастацкай задуме».
Стваральнік музычнага парталу tuzin.fm Сяргей Будкін распавёў, як трэба ставіцца да музычнага здабытку краіны і пра асаблівасці захавання аўтарскага права ў Беларусі.
— Як вы ацэньваеце сітуацыю, якая склалася? Ці ёсць у вас праблемы з іншымі праваўладальнікамі заяўленых песень?
— Лепш пакуль пра гэта не разважаць, бо ў гэты момант у нас ідуць з імі перамовы. Але гэтая сітуацыя ўжо стала абмяркоўвацца ў сацсетках, таму, натуральна, трэба растлумачыць, што адбываецца.
З гэтай песняй сітуацыя ўжо развязаная. Яе выконваць не дазволілі, як мы ні спрабавалі знайсці агульную мову, у нас не атрымалася.
— Чаму?
— Сэнс праекта ў тым, што беларускія рок-музыкі самі выбіралі тыя песні «Песняроў», якія больш за ўсё паўплывалі на іх асабіста і якія яны хацелі б выканаць па-свойму. Натуральна, ні ў каго не было мэты праспяваць песні так, як было ў арыгінале. Гэта проста даніна павагі і магчымасць выказаць сваё меркаванне аб тым, як песні «Песняроў» паўплывалі на беларускую музыку і культуру агулам.
Алег Молчан успрыняў гэта як версію песні, якая не адпавядае ягонай мастацкай задуме і сказаў, што ён не можа гэтага дазволіць. Мы павінны паважаць аўтарскія правы, таму мы не будзем выкарыстоўваць гэтую песню.
Але тут ёсць і іншы аспект: гэта творчасць Уладзіміра Мулявіна, а песня на вершы Янкі Купалы — гэта ж беларускі нацыянальны здабытак. І чым больш гэтая песня гучыць у розных апрацоўках і інтэрпрэтацыях, тым, я мяркую, лепш для беларускай культуры і для самой песні. Бо яна жыве далей, а не застаецца закінутай, як арыгінал 1993 года.
— Бо гэта сусветная практыка: выконваць кавэры на арыгінальныя песні. Ніхто ніколі гэтаму зазвычай так не пярэчыць. Чаму ў нас так?
— Выкананне песні рэгулюецца аўтарскім правам, якое ніхто не касаваў. Мы пайшлі гэтым складаным шляхам, каб выглядала ўсё крышталёва і цывілізавана. Мы хацелі ўсе ўзгадніць, зацвердзіць, заплаціць аўтарскія адлічэнні за выкарыстанне кожнага трэка. Мы маглі іх проста выканаць - я не ведаю, якія былі б наступствы, але мы свядома выбралі гэты складаны шлях.
Я ведаю, што Молчан і раней забараняў выконваць свае песні іншым выканаўцам (Пятру Ялфімаву - заўв.charter97.org). І ёсць нават нейкі пісьмовы дазвол, што гэтую песню можна выконваць толькі з яго асабістага дазволу. Таму калі паважаць аўтарскія правы, то аўтара трэба прасіць, што мы і зрабілі.
— Сапраўды, у Беларусі вельмі складаная сітуацыя з аўтарскімі правамі. Штраф за адзін даведзены выпадак незаконнага выкарыстання твора - усяго 10 базавых адзінак, і нават самі юрысты прызнаюць, што ў Беларусі за захаваннем аўтарскіх правоў як беларускіх, так і замежных выканаўцаў проста ніхто не сочыць.
— Мы спадзяемся, што нашая свядомасць будзе прынятая і падтрыманая грамадствам. Мы не хочам ніякай канфрантацыі ў такую светлую дату, 45 гадоў з дня заснавання беларускага гурта «Песняры». Проста шкада, што склалася такая сітуацыя. Але мы ўсё яшчэ спадзяемся, што да прэзентацыі праекта «Re: Песняры» 12 верасня сітуацыя неяк зменіцца. Naka ўсё яшчэ заяўлена ў канцэрце-прэзентацыі. Усе адлічэнні за выкарыстанне гэтай песні і за выданне яе на дыску мы былі б гатовы заплаціць.
— Што б вы сказалі аўтарам тых песень, чыя творчасць мае патрэбу ў папулярызацыі і тым, хто хоча прыяць прапагандзе беларускай культуры? Бо гэтая сітуацыя - паказальная, і аналагічныя прэцэдэнты будуць узнікаць і далей.
— Тут парадаксальная сітуацыя. Тыя людзі, якія хочуць папулярызаваць нашую музычную спадчыну, звязаны па руках і нагах, калі яны хочуць дзейнічаць у рамках заканадаўства. Яны павінны выпрошваць ва ўсіх дазвол: ва ўсіх удзельнікаў, суаўтараў і гэтак далей. Менавіта гэтым мы і займаемся, і адкрыта гаворым пра гэта. Мы звярталіся і да ўдавы Мулявіна, і да Ігара Лучанка, і асабіста звярнуліся ў цэнтр абароны інтэлектуальнай уласнасці, каб нам усё растлумачылі і даслалі ўсе патрэбныя да запаўнення паперы і дамовы. Мы б хацелі дзейнічаць так, але на практыцы ўсё вельмі складана.
Канцэрт адбудзецца ў кожным выпадку, але ці дасягнем мы ўсіх патрэбных пагадненняў, каб распаўсюджваць гэты дыск - гэта пакуль вялікае пытанне.
Прэзентацыя праекта «Re: Песьняры» адбудзецца ў пятніцу 12 верасня ў клубе Re: Public в 18:00. У канцэрце возьмуць удзел Tonqixod, Naka, Pomidor/off, Сяргей Пукст, Зміцер Вайцюшкевіч, Akute пры ўдзеле беларускага дзяржаўнага ансамбля «Песняры».
